Sàng lọc để nâng cao chất lượng dân số

Cán bộ chuyên trách dân số xã Cao Lộc (bìa trái) tuyên truyền vể lợi ích của sàng lọc trước sinh, sơ sinh

Cuối tháng 10/2025, sau khi sinh con tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh, chị Vi Bích Thảo, ở thôn Bản Giếng đã đăng ký cho con lấy máu gót chân, sàng lọc bệnh tật. Chị Thảo chia sẻ: Qua nhiều lần được nghe tuyên truyền, tôi hiểu được ý nghĩa của việc việc sàng lọc trước sinh, sơ sinh giúp phát hiện sớm các nguy cơ cho thai nhi, tôi đã chủ động đến trạm y tế để siêu âm thai định kỳ và đăng ký làm đủ các xét nghiệm. Ngày 27/10/2025, tôi sinh con và đăng ký cho thực hiện sàng lọc sơ sinh để đảm bảo sức khỏe cho con.

Câu chuyện của chị Thảo cũng là minh chứng cho sự thay đổi nhận thức của nhiều phụ nữ tại xã Cao Lộc về sàng lọc trước sinh, sơ sinh. Ông Hứa Văn Đồng, Trưởng Trạm Y tế xã Cao Lộc cho biết: Để tạo được sự chuyển biến trong nhận thức của người dân về sàng lọc trước và sơ sinh, thời gian qua, Trạm Y tế xã đã rà soát lại danh sách phụ nữ mang thai trên địa bàn 13/13 thôn; xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động phù hợp từng thôn. Các buổi truyền thông về sàng lọc trước sinh, sơ sinh được lồng ghép trong ngày tiêm chủng định kỳ, sinh hoạt chi hội phụ nữ, đoàn thanh niên, họp thôn và đến từng hộ gia đình.

Từ đầu năm 2025 đến nay, Trạm Y tế xã đã tổ chức truyền thông lồng ghép tại các buổi tiêm chủng tại trạm được 18 buổi với hơn 860 lượt người nghe; truyền thông lồng ghép tại các buổi giao ban được 16 buổi cho 390 lượt người nghe. Đồng thời phối hợp với các đoàn thể, đơn vị liên quan truyền thông lồng ghép được 11 buổi thu hút 530 lượt người tham dự; nói chuyện chuyên đề tại thôn, bản được 72 buổi với hơn 2.600 lượt người.

Cùng với hình thức truyền thông tập trung, đội ngũ cộng tác viên dân số tại các thôn vùng ba vẫn kiên trì đến từng hộ gia đình, nhất là hộ nghèo, cận nghèo, gia đình dân tộc thiểu số, để giải thích cho người dân hiểu: sàng lọc trước sinh, sơ sinh không chỉ giúp phát hiện sớm một số bệnh, tật di truyền, mà còn được Nhà nước hỗ trợ chi phí đối với các nhóm đối tượng chính sách, giảm gánh nặng tài chính nếu không may trẻ mắc bệnh. Từ đầu năm 2025 đến nay, các cộng tác viên dân số đã tổ chức 176 lần thăm hộ gia đình tuyên truyền, tư vấn cho hơn 600 người nghe.

Anh Vy Văn Thông, cộng tác viên dân số thôn Bản Héc kể: Việc tuyên truyền về sàng lọc trước sinh, sơ sinh ở thôn vùng ba như Bản Héc không thể chỉ làm theo buổi, theo đợt mà phải làm thường xuyên, kiên trì. Bà con đi làm nương cả ngày, tối mới về nhà nên chúng tôi phải linh hoạt giờ giấc. Mình nói sao cho bà con hiểu được lợi ích thực sự: sàng lọc không phải để "bắt bệnh" mà để biết trước rủi ro, để mẹ và bé được can thiệp kịp thời.

Từ sự kiên trì của đội ngũ cộng tác viên dân số như anh Thông, thông tin về sàng lọc trước sinh, sơ sinh đã lan tỏa rộng hơn trên địa bàn, góp phần hình thành thói quen khám thai định kỳ, chăm sóc sức khỏe sinh sản an toàn ngay tại các thôn vùng xa, vùng biên của xã Cao Lộc. Từ đầu năm 2025 đến nay, toàn xã có 53 bà mẹ mang thai, trong đó có 49 người thực hiện sàng lọc trước sinh, đạt tỷ lệ 92,4%; 36 ca sàng lọc sơ sinh trên tổng số 40 trẻ mới sinh, đạt tỷ lệ 90%, vượt so với mục tiêu của tỉnh đề ra: đến năm 2025, tỷ lệ sàng lọc trước sinh đạt khoảng 65%, sàng lọc sơ sinh đạt 58%.

Thời gian tới, xã tiếp tục duy trì hình thức truyền thông linh hoạt, tận dụng hệ thống loa truyền thanh, các nền tảng số, phấn đấu để ngày càng nhiều phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh được tiếp cận dịch vụ sàng lọc, góp phần xây dựng thế hệ tương lai khỏe mạnh, nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn.

MINH NGỌC