Sao Việt và những kiêng kỵ bất di bất dịch ngày Tết

Sao Việt và những kiêng kỵ bất di bất dịch ngày Tết

Từ xưa đến nay, những điều kiêng kị trong ngày đầu năm mới đã trở thành phong tục truyền thống, cũng là nét văn hóa riêng của mỗi gia đình, mỗi vùng miền.

Ngay cả mỗi cá nhân cũng có một quy tắc riêng với mong muốn mang lại may mắn cho cả năm mới. Và các nghệ sĩ Việt cũng không ngoại lệ.

Đàm Vĩnh Hưng cho biết, anh có những quy tắc rất riêng biệt trong những ngày đầu xuân năm mới. Đầu tiên là thói quen tự xông đất nhà mình. Sau đó sẽ mở nhạc bắn pháo bông, cầu nguyện, thắp nhang cho ông bà tổ tiên, nhắn tin chúc Tết cho tất cả các số điện thoại có trong danh bạ của mình. Cuối cùng là xì lì mọi người trong nhà. Những ngày đầu năm mới, nam ca sĩ còn đặc biệt kiêng nhất là chuyện to tiếng và kiêng đập vai mình.

Với Hoa hậu Ngọc Hân, cô cho biết luôn giữ vững quan niệm dân gian kiêng quét nhà 3 ngày đầu xuân để giữ lại may mắn trong gia đình. “Mọi công việc dọn dẹp phải được xong xuôi từ trước Tết rồi. Tôi thích diện áo dài vào mùng 1 Tết, không quan trọng phải màu gì, hợp mệnh hay không cứ đẹp là được rồi”, Ngọc Hân chia sẻ.

Cũng như Hoa hậu Ngọc Hân, Bình An cho rằng không quét nhà trong 3 ngày đầu năm mới là việc nên làm, để tránh đẩy may mắn ra khỏi nhà đầu xuân. Ngoài ra, nam diễn viên còn kiêng nói điều xui xẻo trong năm mới.

"Tôi kiêng kỵ khá nhiều thứ trong dịp Tết như kiêng đòi tiền, hỏi vay tiền hoặc nói điều xui xẻo. Trang phục tôi lựa chọn diện mùng 1 Tết phải có màu sắc hợp mệnh, người xông đất nhà tôi cũng phải hợp tuổi với tôi nữa” , Quế Vân tiết lộ điều kiêng kỵ ngày Tết.

Kim Duyên cho biết cô kiêng quét nhà đầu năm để tránh quét đi tài lộc. Tôi còn kiêng không làm đổ vỡ chén, đĩa để tránh xui xẻo cho cả một năm.

Thúy Ngân cho hay cô tránh va chạm, gạt chuyện buồn sang một bên và lúc nào cũng giữ tinh thần của mình tươi vui, thoải mái. 'Bản thân mình phải thật vui vẻ thì may mắn tự khắc đến', cô nói.

Khánh My không quét nhà, đổ rác, giặt đồ đầu năm. Theo quan niệm người xưa, quét nhà, đổ rác ngày đầu năm sẽ đuổi Thần Tài ra khỏi nhà, từ đó tiền tài không thể tới với gia đình. Hoặc nếu quét nhà, rác cũng phải để ở một góc nhà, không được hốt rác đổ đi. Trong khi đó, theo dân gian, hai ngày đầu năm là ngày sinh Thủy thần. Do đó, kiêng giặt quần áo sẽ giúp tránh mạo phạm thần thánh, dẫn đến xui xẻo.

Người đẹp Cẩm Đan cho biết gia đình cô từ lâu kiêng không cho nước và lửa ngày đầu năm. Cô giải thích nước là một trong những nguyên tố khởi nguyên của vũ trụ, tượng trưng cho sự sinh sôi. Hình ảnh nước đầy ắp tượng trưng cho sự may mắn, sinh sôi, mát lành. Trong khi đó, lửa có màu đỏ, tượng trưng cho sự may mắn. Nếu cho người khác lửa, nước nghĩa là đang cho đi may mắn của chính mình.

Quỳnh Hoa cho biết cô không may vá, kiêng làm vỡ gương, chén, dĩa ngày Tết. Siêu mẫu tuổi Dần cho biết việc may vá trong năm mới được cho là khiến gia chủ vất vả, khổ sở, cả năm phải chịu cảnh hụt trước thiếu sau, 'giật gấu vá vai'. Trong khi đó, chén dĩa là những vật dễ vỡ, dân gian quan niệm nếu làm đổ, vỡ vào đầu năm sẽ không đem lại điềm lành. Từ 'vỡ', 'bể' theo Quỳnh Hoa dễ tạo sự chia cắt, đứt lìa trong gia đình.

Thúy Nga chỉ mặc màu đỏ trong ngày Tết để tìm may mắn, tài lộc. Cô cũng kiêng quét nhà, không đổ nước ra nhà, kiêng ra tiền đầu năm.

Phương Thanh nói ngày đầu năm, cô kiêng buồn phiền nên sẽ chọn người hợp tính để gặp gỡ đầu năm.

Tục kiêng kỵ đầu năm của không ít người Việt

Nhà nghiên cứu Phật học Nguyễn Mạnh Cường (thuộc Viện Nghiên cứu Ứng dụng và Tiềm năng con người), trả lời trên một trang báo cho biết: “Quan niệm dân gian của người xưa có nhiều điều kiêng kị trong ngày đầu năm, một số đã được lý giải và chứng minh, một số điều thì vẫn khá mơ hồ.

Nhưng xét cho cùng, tất cả những tục lệ đó đã ăn sâu vào tiềm thức người Việt Nam ta, việc thực hiện hoặc kiêng cữ đầy đủ cũng là một liệu pháp tâm lý giúp mọi người có thể yên tâm chào đón năm mới”.

Hạn chế đóng cửa nhà

Trong những ngày đầu xuân năm mới, bạn không nên đóng cửa nhà, trừ khi đi chơi hay đi thăm hỏi người thân. Bởi theo tín ngưỡng dân gian, trong những ngày này, Ngọc Hoàng thượng đế cùng các vị chư tiên sẽ xuống hạ giới, vào thăm từng nhà để ban tài lộc. Nếu đóng kín cổng cửa, các vị thần sẽ giận dỗi bỏ đi, cả năm gia đình đó sẽ không được hưởng phúc lộc.

Trong dịp Tết, trừ khi phải ra khỏi nhà đi chơi, thăm hỏi, các gia đình thường mở rộng cửa tươi vui chào đón khách đến chơi nhà vì theo tín ngưỡng dân gian từ sớm mồng một đến trước ngày rằm tháng giêng, Ngọc Hoàng cùng chư vị thần tiên sẽ giáng phàm du lý từng nhà và nếu đóng kín cổng, các vị coi như sự bất kính mà giận dỗi bỏ đi và cả năm, thậm chí nhiều năm sau gia đình sẽ không được hưởng phúc.

Không động dao kéo

Nhiều người cho rằng động dao kéo vào ngày mồng 1 tết thì sẽ khó tránh khỏi chuyện thị phi.

Đầu xuân, tránh dùng các vật nhọn và kỵ các vật sắc như dao, kéo bởi nó có sát khí, có thể cắt đứt lương duyên, vận hội, tuổi thọ của gia chủ. Để khắc phục, mọi người thường cất bớt dao kéo đi, chỉ chừa lại cái cần dùng. Thêm vào đó, gia chủ sẽ treo gương bát quái nhằm hóa giải hung tính, thu hút khí lành.

Không nên ăn cháo vào sáng ngày mồng Tết

Tương truyền, từ xa xưa chỉ có những gia đình nghèo khổ mới phải ăn cháo, nên ngày mồng 1 tốt nhất hãy nấu cơm để ăn. Sáng đầu năm mới còn gọi là “muôn thần tề tựu”, việc ăn cơm nóng cũng nhằm thể hiện sự tôn kính với tổ tiên và các vị thần linh.

Không chúc Tết người đang ngủ

Khi đi chúc Tết, nếu gặp trường hợp chủ nhà đang ngủ thì bạn nên lựa dịp khác để quay lại, tuyệt đối không được đánh thức người ta dậy. Ngay cả người nhà của người đang ngủ cũng không nên đánh thức, bởi hành động đó mang ý nghĩa như một sự thúc giục, hối thúc khiến cả năm của người này sẽ bị thụ động trong công việc.

Không sử dụng kim chỉ

Việc may vá trong năm mới được cho là khiến gia chủ phải vất vả, khổ sở, cả năm phải chịu cảnh thiếu trước hụt sau, “giật gấu vá vai”. Nhiều người còn có quan niệm rằng, nếu phụ nữ có thai đụng tới kim chỉ trong ngày mồng 1 tết, sau này sinh con thì mắt sẽ dẹt như cây kim vậy.

Hạn chế làm rơi vỡ đồ dùng gia đình

Gương, chén, dĩa, ly, tách… là những vật dụng rất dễ vỡ, dân gian vẫn luôn quan niệm rằng, nếu làm rơi vỡ đồ vào năm mới sẽ không đem lại điềm cát lành. Bởi những từ như “vỡ, bể” là những từ tạo nên sự chia cắt, đứt lìa trong gia đình.

Kiêng vay mượn hoặc trả nợ đầu năm

Người xưa dạy, không nên vay hoặc cho tiền bạc, đồ đạc vào những ngày đầu năm mới vì sẽ khiến gia đình rơi vào cảnh túng thiếu cả năm. Điều kiêng kị này xuất phát từ quan niệm ngày đầu xuân con người mở cửa để đón lộc vào nhà, còn nếu cho mượn hoặc trả giống như "dâng" tài lộc vào tay người khác.

Kiêng cho vay mượn tiền đầu năm

Tuy nhiên, điều kiêng kị này còn tùy thuộc vào quan niệm và tín ngưỡng riêng của từng người, từng gia đình. Việc hiểu về các tập tục ngày Tết sẽ giúp mỗi người biết cách cư xử sao cho tế nhị, tránh gây hiểu lầm, khó xử trong các mối quan hệ.

Kiêng về nhà ngoại vào ngày mồng 1, 4, 5 Tết

Ông bà ngày xưa thường dạy con cái chỉ được về nhà ngoại chúc Tết vào mồng 2 hoặc mồng 3. Nên tránh các ngày mồng 1, mồng 4 và mồng 5. Bởi, ngày mồng 1 Tết được coi là ngày quan trọng nhất, con cái có nghĩa vụ phải tỏ lòng hiếu đễ với bố mẹ, tổ tiên họ nội. Ngoài ra còn có quan niệm rằng phải về nhà vợ vào những ngày kể trên thì mới đem lại vận may cho gia đình bên ngoại.

Không đổ rác và quét nhà

Không nên làm những việc liên quan đến quét tước trong đầu năm mới, bởi điều đấy sẽ rất dễ quét luôn đi tài khí trong nhà. Người xưa cho rằng, quét nhà trong ba ngày đầu năm mới thì “Thần Tài sẽ đi mất, tiền bạc sẽ không đến được với gia đình”.

Theo một điển tích trong cuốn tiểu thuyết Sưu thần ký của tác giả Can Bảo (Nhà Sử học thời Tây Tấn, Trung Quốc) có ghi, một người lái buôn tên là Âu Minh đi qua hồ Thanh Thảo được thủy thần ban cho một người hầu tên là Như Nguyệt. Sau khi đem người hầu đó về nhà được vài năm thì Âu Minh ăn nên làm ra, giàu có.

Mồng 1 Tết năm nọ, Âu Minh đã lỡ tay đánh Như Nguyệt khiến người này sợ hãi, chui vào đống rác trốn. Đống rác bị một thương lái vô tình đem đổ đi. Kể từ ngày mất đi người hầu Như Nguyệt, nhà Âu Minh làm ăn lụn bại, càng lúc càng nghèo khổ. Đây được coi là một trong những nguyên nhân khiến nhiều người kiêng quét nhà, đổ rác trong ba ngày Tết.

Tránh cho nước, lửa

Cho người khác cái đỏ trong ngày mùng 1 Tết thì cả năm đó trong nhà sẽ gặp nhiều điều không may mắn như làm ăn thua lỗ, trong nhà lủng củng, ra đường hay gặp tai bay vạ gió.

Ngày mồng 1 Tết người ta rất kỵ người khác đến xin lửa nhà mình. Theo quan niệm, lửa có màu đỏ, màu sắc của sự may mắn. Nếu cho người khác lửa nghĩa là ta đang cho đi cái đỏ, cái may mắn của chính mình.

Ngoài ra, nhiều người cũng kiêng cho nước đầu năm vì nước vốn được ví như nguồn tài lộc trong câu chúc: “Tiền vào như nước”. Nếu cho đi thì sẽ khiến tài chính trong năm mới gặp xui xẻo, làm ăn thất bại, tiền mất tật mang.

Không mặc quần áo màu đen, trắng

Đối với hầu hết người dân Việt Nam, màu sắc đen và trắng là tượng trưng cho sự tang tóc, đau buồn. Vào những ngày Tết đến, mọi thường thường lựa chọn quần áo với màu sắc sặc sỡ, tuyệt đối tránh mặc màu trắng, đen để cả năm được may mắn và tươi mới.

Kiêng khóc lóc, buồn tủi, bực tức

Đặc biệt trong ngày Tết, người ta tin rằng nếu ai khóc, buồn bã và bực tức thì cả năm sẽ phải khóc, có nhiều chuyện buồn, lo lắng, suy nghĩ. Vì thế người ta kiêng kị điều này để tránh gặp phải xui xẻo cả năm.

Không ngủ dậy muộn, gia đình bất hòa

Ngày Tết, ai nấy thường đi chơi nhiều dẫn đến việc ngủ vùi, dậy muộn tuy nhiên kỵ khách khứa gặp mình trong phòng ngủ, nhất là ngồi lên giường của nhà vì nó dẫn tới việc phải thức khuya, bị mất các bí mật phòng the hay bất hòa, đổ vỡ hạnh phúc, hôn nhân...

Cũng kỵ việc ngủ nướng vào Tết khiến đầu óc mê muội, cả năm sức khỏe suy yếu, người hay mệt mỏi, lười biếng. Vào đêm 30, trẻ em thường thức rất khuya như một lời chúc ông bà, cha mẹ sống lâu.

Vào những ngày Tết cổ truyền, ai cũng vui vẻ, chan hòa tạo nên một không khí gần gũi, ấm áp. Dù có chuyện gì mọi người thường cố gắng giữ hòa khí, không tranh cãi gắt gỏng để có một năm hòa thuận, yên ấm.

Kiêng nói điều xui

Người Việt thường có câu nói "giông cả năm" ý chỉ những việc làm không tốt trong ngày đầu xuân sẽ làm ảnh hưởng đến cả năm. Vì thế trong những ngày này, bạn cũng nên chú ý đến lời nói của mình, chỉ nói những điều hay ý đẹp, dùng từ ngữ dễ chịu vui vẻ, tránh nói điều xui, điều gở không chỉ khiến bản thân đen đủi mà còn ảnh hưởng đến những người xung quanh.

Kiêng ngồi hoặc đứng trước cửa

Việc đứng, ngồi trước cửa trong năm mới không chỉ là hành động vô duyên, gây mất thẩm mĩ mà còn là hành động ảnh hưởng xấu đến vượng khí của gia đình. Khi bạn đứng ở cửa, luồng khí tốt lành của năm mới vào nhà sẽ bị chặn lại, hao tán khiến cho gia đình mất mát của cải, tài sản.

Kiêng ăn dở, bỏ thừa cả năm mất mùa, đói khát

Dù món ăn ngày Tết thế nào, cũng tránh ăn nhè, nhả bã, bỏ phí, nếu không cả năm sẽ bị mất mùa, đói khát... Đặc biệt tránh để thừa cơm, gạo khiến sau này lấy phải người chồng/vợ bị rỗ nặng. Tránh chống đũa vào bát gây sự chậm trễ trong công việc, thua lỗ khi buôn bán và nếu làm nghề nấu ăn thì rất ít khách.

Để chữa lại việc bỏ dở ăn uống, ở các lần sau người ta thường ăn cam, dưa, xoài, đu đủ... nhờ có màu đỏ hồng, vị ngọt thơm sẽ mang lại sự may mắn và thành công… Trẻ con thường được khuyên không ăn chân gà tránh viết xấu như gà bới, văn phong cẩu thả, lại hay gây lộn.

* Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo.

Phương Nghi (t/h)