Sạt lở bờ sông Âm, nguy cơ 'mất trắng' đất canh tác
Bao năm qua, cánh đồng số 1 của thôn Chu, nằm cạnh bờ sông Âm đã góp phần mang lại cuộc sống ấm no cho hàng chục hộ dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số người Mường và Thái. Nhưng từ cuối năm 2024 đến nay, tình trạng sạt lở đã khiến hàng nghìn m² đất trôi theo dòng nước, khiến bà con vô cùng lo lắng, xót xa.
Theo chân bà con thôn Chu, xã Phùng Minh, huyện Ngọc Lặc (nay là xã Kiên Thọ, tỉnh Thanh Hóa), phóng viên đã có mặt ở bờ sông Âm, chứng kiến hậu quả của tình trạng sạt lở bờ sông diễn ra thời gian qua. Hàng nghìn m² đã bị “hà bá” nuốt trôi. Diện tích ấy là nơi người dân đã có “bìa đỏ”. Do đất ở đây màu mỡ, nên bà con tập trung trồng những cây nông nghiệp như: mía, lạc, ngô.
Bà con thôn Chu xót xa khi nhìn thấy hàng nghìn m² đất canh tác bị sạt lở theo dòng nước
Chẳng thể làm giàu nhưng những mảnh ruộng ấy đã nuôi sống bao thế hệ, bao người con ăn học ở vùng quê nghèo này. Song, nhiều tháng qua, tình trạng sạt lở bờ sông Âm đã khiến gần một nửa diện tích trên cánh đồng này vĩnh viễn trôi theo dòng nước. Theo Trưởng thôn Chu, việc sạt lở đã làm mất đi khoảng 7ha trên tổng diện tích 15 ha của bà con ở khu đồng này. Lo ngại hơn, tình trạng này vẫn đang tiếp tục diễn ra, đe dọa số diện tích canh tác còn lại.
Ông Hà Đình Thanh, Trưởng thôn Chu cho biết thêm: Tình trạng sạt lở bờ Sông Âm thuộc địa phận thôn Chu mới diễn ra từ cuối năm 2024 nhưng cho tới nay, gần đây tình trạng này ngày càng nghiêm trọng, khiến diện tích đất canh tác của người dân ngày càng bị thu hẹp. Có gia đình gần như "mất trắng" đất canh tác. Nguyên nhân có thể do dòng chảy bị thay đổi vì bờ sông đối diện phía xã Ngọc Phụng, huyện Thường Xuân mới thực hiện dự án bờ kè sông Âm vào đầu năm 2025. Từ ngày có dự án, chúng tôi thấy dòng chảy của con sông đã bị nắn sang phía địa phận thôn Chu với tốc độ chảy mạnh. Sau vài trận mưa lớn, nước từ thượng nguồn đổ về đã gây nên tình trạng sạt lở. Sợ rằng, chỉ một vài tháng nữa toàn bộ diện tích đất canh tác của bà con ở khu vực này bị cuốn phăng.
Đáng lo ngại, tình trạng sạt lở vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.
Ghi nhận thực tế, bãi sông đã sạt sâu vào khu vực trồng trọt của người dân, chiều dài cung sạt khoảng 200m, chiều rộng cung sạt khoảng 20m, sạt lở đứng thành. Đáng lo ngại, trên bãi sông, nhiều vị trí có dấu hiệu tiếp tục nứt, sạt lở nguy cơ mở rộng.
Anh Lương Văn Dậu, người dân tộc Thái, trú tại thôn Chu ngậm ngùi: “Gia đình tôi có 2.800 m² đất ở cánh đồng này. Từ việc trồng trọt hoa màu, mỗi năm thu hoạch các nông sản như, ngô, lạc, đậu, mía cũng đủ trang trải cuộc sống. Nay tình trạng sạt lở bờ Sông Âm xảy ra nghiêm trọng, đất canh tác nhà tôi chỉ còn vẻn vẹn 200 m². Cứ đà này, tôi lo sợ rằng trong thời gian ngắn nữa thôi, gia đình tôi chẳng còn mét nào canh tác.”
Tương tự, anh Phan Văn Lưu lo lắng: “Gia đình tôi có hơn 3.000 m² nhưng đến nay chỉ còn hơn 500 m² do sạt lở. Đây là diện tích gia đình tôi trồng mía công nghệ cao, mỗi năm cho thu hoạch khoảng 6 - 7 tấn mía với số tiền hơn 7 triệu đồng/sào. Thời gian tới, tôi không biết sẽ phải làm gì để có tiền lo cho con cái ăn học, nếu tình trạng này không được khắc phục và xử lý.”
Trước thực trạng trên, ông Hà Đình Thanh, trưởng thôn Chu đã báo cáo UBND xã. Sau đó, xã đã cho địa chính xuống thực địa và ghi nhận hiện trạng cũng như báo cáo lên huyện để có phương án xử lý.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch UBND xã Phùng Minh (cũ) cho biết: Sau khi kiểm tra tình trạng sạt lở nghiêm trọng bờ sông Âm, xã đã có báo cáo với UBND huyện. Bà con địa phương mong rằng, UBND tỉnh thành lập đoàn kiểm tra đánh giá thực tế hiện trạng để có biện pháp xử lý. Chúng tôi nghĩ rằng cần có dự án kè chống sạt lở tại khu vực này để ngăn chặn sự cố sạt lở mở rộng.
