Trong trang bị tiêu chuẩn của lực lượng ly khai Ukraine có khá nhiều súng bắn tỉa VSS. Giới quan sát cho rằng có thể Nga đã âm thầm cung cấp dòng súng này cho dân quân miền Đông Ukraine.
Súng bắn tỉa VSS được nhìn thấy trong tay lực lượng ly khai Ukraine ngay từ năm 2014.
Lúc bấy giờ Ukraine và phương Tây cáo buộc Nga đã trực tiếp hỗ trợ và chuyển vũ khí cho phe ly khai Ukraine, tuy nhiên Moscow đã lên tiếng phủ nhận.
Nga phủ nhận việc họ can dự vào miền Đông Ukraine cũng là điều dễ hiểu dù rằng rất nhiều bằng chứng đã chứng minh điều ngược lại, trong đó nổi tiếng nhất là việc xe tăng T-72B3 vốn chỉ có Nga trang bị đã xuất hiện tại miền Đông Ukraine.
Một khẩu súng VSS bị hư hỏng được quân đội Ukraine tìm thấy tại chiến trường miền Đông Ukraine. Rõ ràng với việc lực lượng ly khai miền Đông trang bị dòng súng bắn tỉa hãm thanh này đã gây ra nhiều thiệt hại cho quân đội chính phủ.
VSS (phiên âm: Vintovka Snayperskaya Spetsialnaya, tạm dịch: Súng bắn tỉa đặc biệt) hay còn được gọi với tên Vintorez, là súng bắn tỉa được giới thiệu lần đầu vào năm 1980. Nhà chế tạo là Petr Serdjukov và Vladimir Krasnikov, 2 kỹ sư làm việc tại nhà máy chế tạo vũ khí Tula Arsenal, nay đổi tên thành Tula Arms Plant.
Mục đích tạo ra khẩu súng này chính là để thay thế súng trường AK-47 và AKM với ống giảm thanh gắn rời. Hiện nay, VSS được sử dụng nhiều trong lực lượng SpetsNaz của Nga và một số ít khác ở Ba Lan cũng như Cộng hòa Armenia.
VSS có trọng lượng khá nhẹ chỉ 2,6 kg, chiều dài 894 mm với nòng dài 200 mm. Có thể nói, đây là một kích thước khá nhỏ gọn so với những khẩu súng bắn tỉa khác. Nguyên tắc hoạt động và hệ thống giảm thanh được sử dụng trên VSS giống như khẩu AS Val.
Sử dụng hệ thống nạp đạn bằng khí nén, có hệ thống trích khí dài với ống trích khí nằm ngay trong nòng súng. Súng có thoi nạp đạn xoay với 6 móc, giúp đẩy viên đạn vào vị trí cố định trong buồng đạn. Trong ảnh: Một lính bắng tỉa của Nga với khẩu VSS trên tay.
Ốp lót tay trước, hộp tiếp đạn và nhiều bộ phận khác của súng VSS được làm bằng polymer cao phân tử, chỉ gia cố kim loại ở một số vị trí giúp giảm trọng lượng của súng.
VSS có thanh răng gắn trên thân súng để có thể tháo lắp các loại ống nhắm mà thường là PSO-1-1 (1P43). Nó cũng có thể lắp hệ ống nhắm ban đêm là 3.46x NSPU-3 (1PN75). Nó cũng có hệ thống điểm ruồi và thước ngắm dự phòng với phạm vi nhắm là 400 m.
VSS có cơ chế chuyển chế độ bắn gần giống như AK. Chốt chuyển đổi này được đặt bên trong vòng bảo vệ cò, với cơ chế bắn semi-auto (bắn từng viên, nạp đạn tự động) hay auto (tự động hoàn toàn) với tốc độ bắn lên tới 600 viên/phút.
Nòng của VSS cũng chính là ống giảm thanh. Trên thực tế, một loại ống giảm thanh được chế tạo đặc biệt bao quanh nòng của VSS. Nòng súng có rất nhiều lỗ thoát khí dọc theo các rãnh xoắn, các lỗ này khớp với các lỗ trên ống giảm thanh, nó sẽ giảm tối đa tiếng ồn cũng như làm mát luồng khí nóng khi súng khai hỏa.
Ống giảm thanh này cũng có thể tháo ra dễ dàng để bảo dưỡng và cất giữ nhưng không nên bắn VSS khi không có ống giảm thanh này.
VSS sử dụng đạn cận âm (subsonic) 9 x 39 mm SP-5 hoặc SP-6 nặng 16g phát triển từ loại đạn 7,62 x 39 mm. Lượng thuốc súng trong 2 loại đạn này chỉ đủ để đẩy đầu đạn bay với sơ tốc 282 - 292 m/s nên không tạo ra tiếng nổ siêu âm.
Đầu đạn nặng và nhọn, được làm bằng thép cứng hoặc volfram giúp xuyên giáp dễ dàng hơn. Cụ thể, trong điều kiện thông thường, loại đạn này có thể xuyên qua thép dày 6 mm từ cự ly 100 m và 2 mm trong phạm vi 500 m.
Tầm bắn hiệu quả của Vintorez vào ban đêm chỉ vào khoảng 300 m. Ngoài ra, VSS cũng có phương thức ngắm thước ngắm cơ khí - điểm ruồi dự phòng cho tầm bắn 400 m. Hiện Nga là quốc gia đang sử dụng số lượng lớn loại súng này, ngoài ra họ vẫn tiếp tục xuất khẩu.
Việt Hùng