Không thể phủ nhận trước sự kiện quân đội Đức gặp phải tại Afghanistan, súng trường tấn công G-36 được đánh giá cao cả về tính thẩm mỹ và độ hiệu quả. Đây là một trong những dòng vũ khí cá nhân hiếm hoi được nhiều quốc gia tin dùng.
Ước tính đã có gần 40 quốc gia đã sử dụng các biến thể khác nhau của dòng súng trường tấn công G-36.
Tuy vậy một sự kiện diễn ra tại chiến trường Afghanistan khi toán binh sĩ Đức rơi vào ổ phục kích của phiến quân Taliban đã đánh đấu chấm hết cho dòng súng trường tấn công G-36.
Lúc này, binh lính Đức chống trả quyết liệt nhóm phục kích Taliban, những khẩu súng G-36 liên tục nhả đạn về phía phiến quân.
Ở giai đoạn bắn hai băng đầu, súng vẫn cho độ chính xác tốt, tuy nhiên từ băng đạn thứ ba súng giảm độ chính xác, càng bắn rát súng càng cho thấy thiếu ổn định.
Theo báo cáo của nhóm binh sĩ tại chiến trường Afghanistan, súng G-36 đã giảm tới 30% độ chính xác kể từ băng đạn thứ ba, độ lệch tâm của đạn ở khoảng cách 200m là 50cm, và ở khoảng cách 500m thì lến tới... hơn 4m.
Ngay lập tức nguyên nhân được chỉ ra rằng do các bộ phận của súng, cụ thể là ốp đỡ nòng bằng nhựa Polymer đã bị giãn nở khi quá nhiệt ở môi trường nóng tại Afghanistan nhất là khi súng được bắn ở cường độ cao.
Theo Tạp chí quốc phòng IHS Jane's Defence Weekly, Bộ Quốc phòng Đức (MoD) ngày 30-3-2015 đã quyết định tạm dừng các đơn đặt hàng mới đối với súng trường tấn công HK G-36 để tiến hành một cuộc tổng kiểm tra đánh giá những lỗi kỹ thuật của loại súng này.
Lý do của quyết định này dựa trên một báo cáo từ Bộ Quốc phòng Đức, trong đó đặt câu hỏi về tính chính xác của loại súng này khi bắn và tính khả thi của nguồn cung cấp vũ khí cho lực lượng vũ trang Đức.
Cuộc điều tra được phối hợp thực hiện bởi các Tổ chức nghiên cứu của Đức như: Viện Fraunhofer, Trung tâm kỹ thuật về vũ khí và đạn dược (WTD 91) và Viện Nghiên cứu vật liệu, nhiên liệu và dầu nhờn (WIWeB).
Sau một cuộc điều tra kéo dài, kết quả cho thấy HK G-36 mất đáng kể độ chính xác khi nòng súng trở nên quá nóng trong quá trình bắn. HK G-36 không tương thích với hệ thống đạn hiện có và rất nhạy cảm với điều kiện nhiệt độ cao; ốp lót tay phía trước quá nóng khi bắn liên thanh và bị lỏng ra.
Ngoài ra, một số binh sĩ Đức cũng phàn nàn về ống kính gắn sẵn dễ bị mờ trong điều kiện thời tiết có độ ẩm cao.
Trong khi đó, công ty Heckler & Koch đã không tham gia vào việc điều tra và tuyên bố khẩu súng trường do họ sản xuất “hoàn toàn đáng tin cậy”.
Theo Heckler & Koch, tất cả 178.000 khẩu HK G-36 và các biến thể chuyển giao đáp ứng được các yêu cầu tiêu chuẩn và được kiểm tra một cách độc lập bởi công ty và quân đội Đức. “Bất kỳ yêu cầu nào đòi Heckler & Koch bồi thường là không thích hợp”
Bộ trưởng Quốc phòng Đức khi đó là ông Von der Leyen tuyên bố, vì những lỗi kỹ thuật trên, quân đội Đức sẽ dừng đặt hàng mới đối với súng trường HK G-36.
G36 được thiết kế trong những năm 1990 bởi công ty Heckler & Koch (H&K) nhằm mục đích thay thế súng trường G3 “già cỗi”. Ngoài mục đích chính để phục vụ quân đội Đức, khẩu súng này còn hướng tới xuất khẩu sang nhiều nước khác. Nguyên mẫu G36 được các chuyên gia vũ khí đánh giá cao hơn so khẩu Steyr AUG của Áo.
Súng trường HK G36 phiên bản tiêu chuẩn có chiều dài 999 mm và 758 mm khi mở và gấp báng, chiều dài nòng 480 mm, trọng lượng 3,36 kg.
HK G36 được ứng dụng những vật liệu và công nghệ tiên tiến nhất. Hầu hết chi tiết bên ngoài và tay cầm được làm từ nhựa tổng hợp chống ăn mòn và chịu lực để giảm trọng lượng. Tay cầm có 6 rãnh để tiện cho việc cầm nắm.
Báng súng dạng khung bằng kim loại bọc nhựa, phần cuối có lớp cao su và có thể gập về bên phải. Bên trong báng súng còn có khoang trống để chứa các dụng cụ làm sạch.
HK G36 sử dụng cơ chế nạp đạn bằng khí nén với hệ thống trích khí ngắn, pít tông nối gián tiếp với thoi nạp đạn thông qua thanh truyền động nằm trong một lò xo, pít tông này sẽ xả lượng khí trích hướng về phía trước chứ không hướng về phía xạ thủ. Thoi nạp đạn xoay của HK G36 có 7 móc khóa viên đạn cố định vào khoang chứa đạn.
Tay kéo lên đạn nằm phía trên thân súng, dưới hệ thống ngắm, khi cần sử dụng xạ thủ có thể kéo về bên trái hay bên phải.
G36 bản tiêu chuẩn có kính ngắm quang học kép 3x4 ZF° phóng đại 3x với các mức ngắm khác nhau là 200 m, 400 m, 600 m và 800 m. Hệ thống ngắm phản xạ này sử dụng ánh sáng tự nhiên vào ban ngày và bằng đèn pin chiếu sáng vào ban đêm. Hai bên và phía dưới của ốp bao nòng cũng có các ray tương tác giúp gắn thêm đèn pin, laser, tay nắm dọc, chân chống chữ V và ống phóng lựu AG36 40 mm.
Đầu nòng có thể gắn nhiều thiết bị như chống chớp sáng, ống giảm thanh, chống hội tụ khí trong nhiều trường hợp.
Tất cả các phiên bản G36 đều sử dụng loại đạn tiêu chuẩn NATO 5,56 × 45 mm. Loại đạn này tuy không uy lực bằng cỡ đạn 7,62 mm nhưng vẫn cho tầm bắn hiệu quả lên tới 800 m với sơ tốc đầu nòng 920 m/s. Tốc độ bắn của G36 là 750 viên/phút, hộp đạn làm từ polymer chịu lực trong suốt giúp giảm trọng lượng và giúp xạ thủ quan sát lượng đạn còn lại. Hộp tiếp đạn tiêu chuẩn có sức chứa 30 viên, nhưng trong một số trường hợp, xạ thủ có thể sử dụng hộp đạn tròn (2 hộp tròn đối xứng) có sức chứa 100 viên.
G36 có rất nhiều biến thể khác nhau để sử dụng cho các mục đích riêng biệt. Đây cũng là dòng súng được các lực lượng chấp pháp tại Châu Âu ưa chuộng.
G36 đã chứng tỏ được nhiều ưu điểm của mình như gọn, nhẹ, độ chính xác cao, đáng tin cậy. Nó cũng đơn giản trong việc bảo trì và sửa chữa. Tuy nhiên nếu tác chiến trong môi trường nhiệt độ cao và ở cường độ bắn cao súng sẽ bộc lộ ngay điểm yếu.
Hiện nay quân đội Đức đã quyết định phê duyệt dòng súng trường tấn công MK 556 nhằm thay thế cho G36. Dòng súng mới vừa có chi phí sản xuất rẻ hơn, áp dụng nhiều công nghệ vật liệu mới nhằm khắc phục nhược điểm của G36 trong khi vẫn đảm bảo tính hiệu quả trong chiến đấu.
Đơn hàng đầu tiên 120.000 khẩu MK 556 đã được quân đội Đức ký với C.G. Haenel với giá khoảng 245 triệu euro. Dự kiến chúng sẽ được nhanh chóng chuyển giao và đi vào biên chế thay cho khẩu G36.
Việt Hùng