Sau áp dụng sinh trắc, ngân hàng vẫn tăng thêm giải pháp bảo mật
Trong ngày đầu Quyết định số 2345/QĐ-NHNN về triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng có hiệu lực (1/7/2024), số lượng giao dịch tại các ngân hàng tăng từ 10 - 20 lần so với ngày bình thường, dẫn đến tình trạng tắc nghẽn giao dịch tại một số ngân hàng. Tuy nhiên, sang ngày 2 - 3/7 thì các giao dịch cơ bản được thông suốt.
Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng phát biểu tại Hội thảo - Ảnh: VGP/HT
Đây là thông tin được lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chia sẻ tại Tại Hội thảo "Giải pháp bảo vệ khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng" do NHNN tổ chức ngày 4/7 tại Hà Nội.
Khắc phục tình trạng tắc nghẽn, bảo đảm thuận tiện cho khách hàng
Ông Phạm Tiến Dũng - Phó Thống đốc NHNN cho biết, tính đến 17h ngày 3/7 đã có 16,6 triệu tài khoản ngân hàng được kiểm tra, đối chiếu với dữ liệu của Bộ Công an nhằm loại bỏ những tài khoản giả mạo không chính chủ, được lập bằng giấy tờ giả,...Con số 16,6 triệu này tương ứng số tài khoản ngành ngân hàng mở cho khách hàng trong 1 năm hoạt động hiệu quả nhất.
Lãnh đạo NHNN chia sẻ thêm, trong ngày đầu Quyết định số 2345/QĐ-NHNN về triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng có hiệu lực (1/7/2024), số lượng giao dịch tại các ngân hàng tăng từ 10 - 20 lần so với ngày bình thường, bình quân 1 ngày trên hệ thống giao dịch của các ngân hàng có khoảng 1,8 - 2 triệu giao dịch có giá trị trên 10 triệu đồng. Điều này dẫn đến tình trạng tắc nghẽn giao dịch tại một số ngân hàng. Tuy nhiên, sang ngày 2 - 3/7 thì các giao dịch cơ bản được thông suốt.
"Tình trạng không chuyển được tiền trong ngày đầu tiên thực hiện xác thực sinh trắc học là có thật, nhưng đã được từng bước giải quyết trong những ngày tiếp theo. Đến nay cơ bản đã ổn định và thông suốt. Những khách hàng không có căn cước công dân gắn chip đã được ngân hàng hướng dẫn và hỗ trợ khi thực hiện giao dịch trên 10 triệu đồng. NHNN kiểm soát giao dịch hàng giờ nhằm mục tiêu kiểm soát giao dịch bất thường", Phó Thống đốc chia sẻ.
Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng lí giải, việc thực hiện xác thực sinh trắc học là có thêm 1 lớp bảo vệ nên chắc chắn là an toàn hơn. Trường hợp khách hàng có làm mất giấy tờ, bị kẻ xấu mang đến ngân hàng giả mạo để lừa đảo tiền cũng khó thực hiện vì có sinh trắc học khuôn mặt để xác nhận chính chủ hay không.
"Về phía ngân hàng, dù có sinh trắc học nhưng không bỏ một bước bảo mật nào, bảo đảm an toàn hơn cho khách hàng. Do tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi nên công nghệ phải không ngừng nâng cao để bảo vệ tài sản khách hàng được tốt hơn", Phó Thống đốc NHNN nhấn mạnh.
Theo thống kê của NHNN, tính đến 17h ngày 3/7 đã có 16,6 triệu trên tổng số 170 triệu tài khoản ngân hàng được kiểm tra, đối chiếu với dữ liệu của Bộ Công an nhằm loại bỏ những tài khoản giả mạo không chính chủ, được lập bằng giấy tờ giả...
Theo lãnh đạo NHNN: Đến nay, hơn 87% người trưởng thành đã có tài khoản thanh toán tại ngân hàng và nhiều ngân hàng đã có trên 95% số lượng giao dịch được xử lý trên kênh số. Thanh toán không dùng tiền mặt tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt về số lượng giao dịch thanh toán qua di động (Mobile) và QR code bình quân qua các năm từ 2017 – 2023 đạt trên 100%/năm.
Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng xử lý bình quân 830 nghìn tỷ VNĐ/ngày (tương đương 40 tỷ USD), hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử xử lý bình quân 20-25 triệu giao dịch/ngày. Ngành Ngân hàng đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an trong công tác phòng chống tội phạm và đặc biệt là đã tiên phong triển khai hiệu quả các nhiệm vụ tại Đề án 06/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030.
Hội thảo "Giải pháp bảo vệ khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng" - Ảnh: VGP/HT
Tăng cường bảo mật, đề nghị chặn việc chuyển tiền lừa đảo hữu hiệu hơn
Về các ngân hàng thương mại, lãnh đạo NHNN đánh giá: Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) là ngân hàng tiên phong ứng dụng dịch vụ xác thực điện tử của Bộ Công An, giúp khách hàng cập nhật thông tin sinh trắc học qua kết nối VneID. Theo đó, khách hàng của Vietcombank có thể cập nhật thông tin sinh trắc học online thông qua giải pháp kết nối app-to-app giữa ứng dụng VCB Digibank và VNeID. Việc này giúp khách hàng có thêm lựa chọn về hình thức cập nhật thông tin sinh trắc học bên cạnh giải pháp sử dụng căn cước công dân gắn chip và điện thoại kết nối NFC.
Đại diện Vietcombank cho biết thêm: Để triển khai thực hiện Quyết định 2345 của NHNN, các NHTM trong đó có Vietcombank đã thực hiện khối lượng công việc rất lớn. Có các nhóm "trực chiến", xây dựng triển khai các quy trình, trao đổi truyền thông, đào tạo, bảo đảm "trực chiến" 24/7.
Đáng chú ý, ngay trước khi triển khai sinh trắc học từ 1/7, Vietcombank chính thức ra mắt dịch vụ Ngân hàng số VCB Digibank thế hệ mới dành cho khách hàng cá nhân. Theo đó, bên cạnh bảo vệ bằng sinh trắc học, Vietcombank vẫn nâng cấp các lớp bảo vệ cho cách khách hàng. Đây được coi là đợt cập nhật, nâng cấp lớn nhất kể từ khi ra mắt lần đầu năm 2020.
Bà Nguyễn Thị Quỳnh Giao - Phó Tổng Giám đốc BIDV cho biết, ngày đầu tiên thực hiện sinh trắc học chuyển tiền, người dân gặp trục trặc làm 5 lần chưa xong là đúng, nhưng sau hệ thống dần ổn định.
"Chúng tôi có 7.000 cán bộ được đào tạo hỗ trợ người dân 24/7 bằng nhiều hình thức. Tính đến đêm qua, hơn 1,7 triệu xác thực thành công sinh trắc học, trong đó có 166.000 thu thập tại quầy", bà Giao nói.
Còn ông Lưu Danh Đức - Phó Tổng Giám đốc phụ trách Khối CNTT Ngân hàng SHB nhấn mạnh, để triệt để xử lý gốc rễ vấn đề lừa đảo trên mobile app thì công tác truyền thông/giáo dục tới khách hàng phải được thực hiện mạnh mẽ, đa kênh và hiệu quả hơn nữa để người dân nâng cao ý thức cảnh giác.
Ngân hàng cũng đề xuất sớm xây dựng quy định, quy trình, cơ chế phối hợp giữa Bộ Công an, NHNN, các ngân hàng thương mại, trung gian thanh toán nhằm kịp thời ngăn chặn hoạt động chuyển tiền của tội phạm.
Đại diện SHB nhận định, sau dịch COVID-19, các giao dịch trên kênh số bùng nổ cũng kéo theo xu hướng tấn công nhiều hơn vào khách hàng và thiết bị của người dùng.
Đặc biệt, gần đây chiêu thức lừa đảo của tội phạm còn tinh vi hơn khi sử dụng AI Deepfake. Hackers sẽ thu thập hình ảnh, video, voice, thông tin cá nhân của khách hàng sau đó sử dụng AI (Deep learning) để hoán đổi khuôn mặt, tạo video deep fake hình ảnh của nạn nhân.
SHB đã xây dựng hệ thống phòng thủ để ngăn ngừa tấn công mạng nhằm bảo vệ tối đa tài sản công cũng như tài sản của khách hàng trong hệ thống. SHB đã liên tục cảnh báo mạnh mẽ tới khách hàng qua đa dạng kênh như báo chí, sms, push app, website, tại quầy.... về các hình thức lừa đảo và biện pháp phòng tránh. Bên cạnh đó, Ngân hàng đang tăng cường hơn nữa các biện pháp kỹ thuật như mã hóa dữ liệu mạnh, bảo mật ứng dụng, xác thực mạnh.... trong đó có tuân thủ nghiêm ngặt Quyết định 2345 của NHNN về xác thực sinh trắc học trên giao dịch trực tuyến.
Riêng đối với ngăn chặn giả mạo bằng Deepfake, SHB cũng đang tiến hành sử dụng AI, Machine learning; áp dụng các giải pháp sinh trắc học nâng cao. Đội ngũ IT của ngân hàng liên tục định kỳ kiểm thử bảo mật cũng như truyền thông cho khách hàng nâng cao cảnh giác cao độ hơn nữa.
"Hiện nay, SHB đang nỗ lực nhằm biến mobile app thành "thành trì" bảo vệ khách hàng bằng việc thiết kế các chức năng thông minh nhằm hiểu được hoạt động của người sừ dụng, phát hiện những hoạt động bất thường... qua đó giúp ngăn chặn những hành vi gian lận", ông Lưu Danh Đức nói.
Ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch Kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội ngân hàng khẳng định: Mục đích chung là các ngân hàng phải xây dựng quy trình bảo vệ khách hàng an toàn, cũng như có sự phối hợp chặt chẽ với nhau. Các đơn vị phải phối hợp bảo đảo tài khoản của khách hàng an toàn, dù khách hàng là khách hàng của ngân hàng nào.
Thời gian qua, NHNN đã hoàn thiện hành lang pháp lý, ký ban hành 3 Thông tư và đều có hiệu lực từ ngày 1/7, gồm: Thông tư số 15/2024/TT-NHNN (Thông tư 15) quy định cung ứng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt; Thông tư 17/2024/TT-NHNN (Thông tư 17) quy định việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán; Thông tư 18/2024/TT-NHNN (Thông tư 18) quy định về hoạt động thẻ ngân hàng.
"Chúng tôi phải trao đổi xây dựng quy trình chung, cơ chế phối hợp của các ngân hàng cũng như bên công an để xử lý hữu hiệu hơn khi xảy ra vấn đề. Phải có tiêu chí nhận diện giao dịch lừa đảo. Cần sự phối hợp thống nhất trong các tổ chức tín dụng, trong thời gian tới, chúng tôi báo cáo NHNN ban hành để phối hợp bảo đảm quyền lợi khách hàng tốt hơn", lãnh đạo Hiệp hội NHNN nhấn mạnh.
Điểm mới của Thông tư 17 và Thông tư 18 là từ ngày 1/1/2025, nếu khách hàng không cung cấp dữ liệu sinh trắc học và chưa được kiểm tra đối chiếu sẽ bị dừng toàn bộ các giao dịch trên phương tiện điện tử. NHNN khẳng định: Điều kiện để được cung ứng dịch vụ trên môi trường internet là thông tin phải được xác thực sinh trắc học với Bộ Công an. Mục tiêu của NHNN năm 2025 là sẽ xây dựng, quản lý toàn bộ hệ thống tài khoản, thẻ, ví, đơn vị chấp nhận thanh toán... trong toàn quốc. Qua đó, NHNN sẽ cung cấp đánh giá tổng thể về từng tài khoản cho các TCTD theo trạng thái có vấn đề hoặc chưa có vấn đề nhằm hỗ trợ các TCTD làm sạch dữ liệu, ngăn chặn các giao dịch nghi ngờ gian lận giả mạo, lừa đảo.
