Sau ba ngày đàm phán tại Mỹ, hòa bình Ukraine vẫn là bài toán khó

Dù các bên liên quan đến xung đột Ukraine đều đánh giá các cuộc đàm phán là “hiệu quả và mang tính xây dựng”, song việc chưa xuất hiện bất kỳ đột phá cụ thể nào cho thấy con đường hướng tới một thỏa thuận hòa bình vẫn còn nhiều rào cản.

Từ phía Mỹ, Đặc phái viên Steve Witkoff nhấn mạnh các cuộc tiếp xúc trong ba ngày qua đã giúp Mỹ, Ukraine và các đồng minh châu Âu “thống nhất cách tiếp cận chiến lược chung”. Theo ông Witkoff, các cuộc thảo luận tập trung vào việc tiếp tục hoàn thiện kế hoạch hòa bình 20 điểm, xây dựng khuôn khổ bảo đảm an ninh đa phương, khuôn khổ bảo đảm an ninh của Mỹ dành cho Ukraine, cũng như kế hoạch phát triển kinh tế - thịnh vượng nhằm tái thiết Ukraine sau xung đột.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff. Ảnh: Reuters

Thông điệp này cũng được Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nhấn mạnh khi cho rằng, mục tiêu của Mỹ không phải là áp đặt một thỏa thuận lên bất kỳ bên nào, mà là tìm hiểu liệu các bên có thể cùng đạt được một thỏa thuận hay không. Theo ông Rubio, tiến trình này đòi hỏi rất nhiều thời gian và nỗ lực, trong khi những vấn đề khó khăn nhất thường chỉ có thể được giải quyết ở giai đoạn cuối.

"Đây không phải là việc áp đặt một thỏa thuận lên bất kỳ ai, mà là tìm hiểu xem liệu hai bên có thể cùng đạt được thỏa thuận đó hay không. Và tất nhiên, điều đó cần rất nhiều thời gian, công sức và nỗ lực. Việc này thường không thể thực hiện được trên truyền thông hay trong các cuộc họp báo. Tôi nghĩ chúng ta đã đạt được tiến bộ, nhưng vẫn còn một chặng đường dài phía trước và rõ ràng những vấn đề khó khăn nhất luôn là những vấn đề cuối cùng", ông Rubio cho hay.

Trong khi đó, người đứng đầu phái đoàn Ukraine, Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng Rustem Umerov, cho biết Ukraine và Mỹ đã tổ chức một loạt cuộc họp “hiệu quả và mang tính xây dựng” tại Miami trong các ngày 19-21/12, tập trung vào bốn tài liệu quan trọng liên quan tới một thỏa thuận hòa bình trong tương lai. Tuy nhiên, ông Umerov nhấn mạnh rằng, “hòa bình không chỉ là sự chấm dứt các hành động thù địch, mà còn phải là nền tảng cho một tương lai ổn định”, qua đó cho thấy Ukraine tiếp tục đặt ưu tiên cao vào các bảo đảm an ninh dài hạn.

Phía Nga cũng sử dụng ngôn ngữ tích cực khi mô tả các cuộc tiếp xúc tại Florida là “mang tính xây dựng”. Tuy nhiên, những tuyên bố từ Điện Kremlin cho thấy Nga chưa nhìn thấy cơ sở cho một bước tiến thực chất. Cố vấn đối ngoại của Tổng thống Nga, ông Yuri Ushakov, khẳng định phần lớn các đề xuất do Ukraine và châu Âu đưa ra là “không thể chấp nhận”, đặc biệt là những nội dung liên quan tới vấn đề lãnh thổ và định hướng chiến lược của Ukraine.

Về phía châu Âu, các nước tham gia đàm phán với mục tiêu phối hợp lập trường với Mỹ và Ukraine, nhất là trong vấn đề các bảo đảm an ninh hậu xung đột. Tuy nhiên, châu Âu cũng đứng trước bài toán khó: vừa muốn đóng vai trò lớn hơn trong tiến trình hòa bình, vừa phải tránh làm gia tăng lo ngại từ phía Nga. Trong bối cảnh đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã đưa ra quan điểm đáng chú ý khi cho rằng châu Âu cần chủ động hơn trong vai trò trung gian với Nga, thay vì chỉ trông chờ vào Mỹ. Theo ông Macron, việc châu Âu nối lại tiếp xúc với Nga là cần thiết để tìm kiếm một giải pháp hòa bình “vững chắc và lâu dài”, với điều kiện mọi bước đi đều minh bạch và có tham vấn đầy đủ với Ukraine.

“Tôi cho rằng việc nối lại đối thoại với Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ mang lại lợi ích. Hiện đã có những bên đang tiến hành trao đổi với nhà lãnh đạo Nga, vì vậy cả châu Âu và Ukraine đều có lợi ích trong việc xác lập một khuôn khổ phù hợp để tái khởi động cuộc thảo luận này một cách đúng đắn”, ông Macron nhấn mạnh.

Theo đánh giá của giới quan sát, nhìn tổng thể, các cuộc đàm phán tại Florida đã tạo ra một không gian đối thoại hiếm hoi và giúp các bên làm rõ hơn lập trường của nhau. Tuy nhiên, việc liên tục nhấn mạnh tính “xây dựng” trong khi chưa có bước đột phá cụ thể cho thấy khoảng cách giữa các bên vẫn còn rất lớn. Trong ngắn hạn, tiến trình hòa bình nhiều khả năng tiếp tục ở trạng thái “ngoại giao con thoi”, với Mỹ giữ vai trò trung gian chính.

Hồng Nhung/VOV1 Tổng hợp