Sầu riêng Đam Rông: Nâng tầm thương hiệu từ lợi thế bản địa

“Vàng xanh” Đam Rông

Khi nắng sớm còn vương trên những rặng thông ven Quốc lộ 27, chúng tôi ghé vào vườn sầu riêng của gia đình ông K’Bim ở xã Rô Men. Trái sầu riêng hiếm hoi “chín láu” nặng trĩu, thơm nức trong vườn khiến ai bước chân vào cũng phải trầm trồ. Đôi bàn tay rám nắng của chủ vườn nhẹ nhàng vạch từng vạt lá để lộ ra những chùm sầu riêng lúc lỉu đang kỳ dưỡng trái căng tràn như món quà thiêng liêng từ đất mẹ.

Sầu riêng Đam Rông lúc lỉu quả.

“Mình người K’Ho, nghèo từ nhỏ, trước kia chỉ biết làm bắp, làm mì, trồng điều. Mấy năm trước được hướng dẫn chuyển đổi sang trồng sầu riêng theo hướng kỹ thuật mới, giờ mỗi vụ cũng thu về hơn trăm triệu. Trồng cây này chăm sóc kỹ hơn, nhưng có ăn. Nhờ sầu riêng mà con mình được đi học đại học trên Đà Lạt”, ông kể, mắt ánh lên niềm tự hào.

Câu chuyện của ông K’Bim không phải là cá biệt. Từ Phi Liêng qua Đạ Rsal, Liêng Srônh đến tận Đạ Tông… hàng trăm hộ nông dân đang đổi đời nhờ cây sầu riêng. Theo UBND huyện Đam Rông, cây sầu riêng hiện là cây chủ lực đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp của huyện.

Diện tích trồng sầu riêng liên tục tăng trong vài năm trở lại đây. Tính đến tháng 5/2025, huyện Đam Rông có 3.625ha trồng sầu riêng (trồng mới 198ha). Trong đó, diện tích cho sản phẩm 1.365ha (trồng thuần 573ha, trồng xen 792ha), tăng 610ha so với cùng kỳ năm 2024, năng suất đạt 13-15 tấn/ha.

Đáng chú ý, đã có hơn 200 ha sầu riêng của Đam Rông được cấp mã số vùng trồng để xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc, tập trung tại các xã Đạ Rsal và Liêng Srônh – dấu hiệu cho thấy sự chuẩn hóa và hội nhập quốc tế của sản phẩm này đang từng bước được khẳng định.

Nâng tầm giá trị

So với các vùng trồng truyền thống như miền Tây Nam Bộ hay Bình Phước, sầu riêng Đam Rông nổi bật bởi chất lượng hương vị vượt trội. Trái sầu riêng nơi đây có vị ngọt đậm, béo ngậy, hương thơm đặc trưng và màu vàng trứng gà hoặc vàng nghệ tùy theo giống. Đặc biệt, mùa vụ kéo dài từ tháng 7 đến tháng 9 – thời điểm trái vụ so với các địa phương khác, giúp nâng cao giá bán, tránh tình trạng "được mùa rớt giá".

Vùng trồng chuyên canh sầu riêng theo hướng hữu cơ của HTX Nông nghiệp Công nghệ cao Sầu riêng Đam Rông.

“Cơm dày, hạt lép, vị ngọt đậm, béo ngậy, thơm lâu… ai ăn một lần là nhớ mãi. Tuy chưa đến mùa nhưng nhiều cửa hàng đặc sản dưới Bình Dương, TP Hồ Chí Minh đã đặt hàng cách nay cả tháng”, chị Duyên – chủ vựa thu mua sầu riêng và đặc sản Đam Rông tại thôn 4, xã Rô Men chia sẻ.

Theo ông Liêng Hót Ha Hai – Phó Chủ tịch UBND huyện Đam Rông, sản xuất nông nghiệp là ngành kinh tế chủ lực của huyện Đam Rông. Trong những năm gần đây huyện đã đẩy mạnh công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng, hỗ trợ phát triển diện tích cây ăn quả, đặc biệt là cây sầu riêng.

Sầu riêng Đam Rông vừa được xác lập nhãn hiệu chứng nhận không chỉ tạo nền tảng pháp lý cho thương hiệu mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững thông qua mô hình liên kết giữa doanh nghiệp và nông hộ, xây dựng mã vùng trồng, phát triển sản phẩm cấp đông, tổ chức điểm du lịch trải nghiệm tại vườn sầu riêng.

Trong khi đó theo chuyên gia Nguyễn Thị Bích Hường – Ủy viên BTV, Trưởng Ban Thông tin và Truyền thông Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, để sầu riêng Đam Rông ngày một phát triển bền vững, mở rộng thị trường cần giảm diện tích xen canh, chuyển dần sang trồng thuần để kiểm soát chặt chẽ chất lượng.

Mở rộng khu vực công nghệ cao, tăng diện tích đạt tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP để nâng cao giá trị sản phẩm. Xây dựng liên kết sâu với doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu – đặc biệt là phát triển dây chuyền cấp đông bóc múi. Bảo đảm kiểm tra dư lượng an toàn thực phẩm, tránh lô hàng bị trả lại do chất vàng O, Cadimi.

Sầu riêng Đam Rông hứa hẹn một mùa bội thu.

“Đồng thời cần tăng cường truyền thông quảng bá thương hiệu Sầu riêng Đam Rông, phối hợp cùng Lâm Đồng và toàn quốc thúc đẩy thương mại chính ngạch, mở cổng trao đổi với các thị trường mới, song song kiểm soát tiêu cực từ thương lái ép giá”, chuyên gia Nguyễn Thị Bích Hường nhấn mạnh.

Có thể nói, Sầu riêng Đam Rông không chỉ là nông sản có chất lượng cao mà còn là hình ảnh đại diện cho sự đổi mới tư duy phát triển kinh tế nông nghiệp tại huyện vùng sâu của tỉnh Lâm Đồng. Với sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền, sự chung tay của người dân, doanh nghiệp và sự hỗ trợ từ các cơ quan nghiên cứu khoa học, Sầu riêng Đam Rông đang từng bước trở thành thương hiệu nông sản mạnh, không chỉ có chỗ đứng trong nước mà còn mở rộng cánh cửa ra thế giới.

Viên Hữu - Tâm An