Sau sáp nhập, hơn 1.000 nhiệm vụ từ cấp huyện, tỉnh chuyển xuống cấp xã

Đề cao vai trò, trách nhiệm cá nhân của chủ tịch UBND

Chiều 3/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày báo cáo giải trình, chỉnh lý. Ảnh: Media Quốc hội.

Trình bày báo cáo tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo luật, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, dự thảo luật đã hoàn thiện nội dung phân định giữa nhiệm vụ, quyền hạn chung của UBND và nhiệm vụ, quyền hạn riêng của chủ tịch UBND theo hướng tăng nhiều hơn thẩm quyền của chủ tịch UBND.

Theo đó, dự thảo luật đã chuyển nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cho chủ tịch UBND thực hiện để bảo đảm việc xử lý nhanh chóng, kịp thời trong chỉ đạo, điều hành các hoạt động quản lý hành chính ở địa phương.

Đơn cử, UBND cấp tỉnh có 12 nhiệm vụ, quyền hạn; chủ tịch UBND cấp tỉnh có 23 nhiệm vụ, quyền hạn. UBND cấp xã có 10 nhiệm vụ, quyền hạn; chủ tịch UBND cấp xã có 17 nhiệm vụ, quyền hạn.

Bên cạnh đó, để đề cao vai trò, trách nhiệm cá nhân của chủ tịch UBND, dự thảo luật bổ sung quy định chủ tịch UBND được thay mặt UBND quyết định những vấn đề thuộc thẩm quyền của UBND và báo cáo UBND tại phiên họp gần nhất, trừ những nội dung mà luật quy định UBND phải thảo luận tập thể và quyết định.

Về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương, Chính phủ rà soát, chỉnh lý dự thảo luật theo hướng quy định HĐND cấp xã có 2 ban là Ban Kinh tế - Ngân sách và Ban Văn hóa - Xã hội, nhằm nâng cao chất lượng thẩm tra, giám sát những vấn đề quan trọng thuộc chức năng của HĐND cấp xã.

Về số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh và xã, dự thảo luật giữ nguyên mức tối thiểu và tối đa như quy định tại luật hiện hành, tạo sự ổn định, phù hợp điều kiện tổ chức ở từng địa phương.

Đồng thời, Chính phủ rà soát, chỉnh lý các quy định về số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp xã hoạt động chuyên trách bảo đảm phù hợp, thống nhất với định hướng tại Kết luận số 153 của Bộ Chính trị về phương hướng bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Media Quốc hội.

Ở góc độ thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban tán thành việc chỉnh lý những quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương các cấp theo hướng phân định rõ hơn thẩm quyền giữa chủ tịch UBND và tập thể UBND như đề xuất của Chính phủ.

Nhất trí phương án chỉnh lý về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương, Ủy ban đề nghị tiếp tục cập nhật, bám sát những chỉ đạo, kết luận của cấp có thẩm quyền để kịp thời chỉnh lý quy định của dự thảo luật về nội dung này.

Tham gia thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nói, tinh thần chủ đạo của lần sửa đổi lần này là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Quốc hội sẽ phân quyền hạn cho Chính phủ; Chính phủ tiếp tục phân cấp cho bộ, ngành và chính quyền địa phương các cấp.

Áp lực công việc với bí thư, chủ tịch phường, xã sẽ rất lớn

Theo Chủ tịch Quốc hội, sau khi Hiến pháp được thông qua, Quốc hội sẽ nhấn nút thông qua việc sáp nhập tỉnh, thành phố; Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến việc sáp nhập phường, xã. Dự kiến, khoảng 32 nghị định của Chính phủ cần được ký ban hành đồng thời để cụ thể hóa việc phân cấp, phân quyền, chuyển giao hơn 1.000 nhiệm vụ từ các bộ ngành xuống cho địa phương.

Công tác tập huấn toàn quốc có thể diễn ra ngày 16-17/6, dù các nghị định chưa được ký tên đóng dấu chính thức, do việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy đang cấp bách.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn góp ý vào dự thảo luật. Ảnh: Media Quốc hội.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần tiếp tục rà soát kỹ lưỡng các quy định từ nay đến khi Quốc hội thông qua để tiếp tục phân cấp, nhằm đảm bảo tính khả thi khi triển khai tại địa phương, tránh tình trạng không thực hiện được do vướng mắc.

"Dự thảo luật cũng có 'điểm mở' giao Chính phủ quy định chi tiết, miễn là không trái với Hiến pháp, để đảm bảo bộ máy vận hành thông suốt, đặc biệt trong giai đoạn chuyển tiếp. Những vấn đề phát sinh từ thực tiễn sẽ được xem xét, bổ sung nếu cần", lãnh đạo Quốc hội nói.

Với yêu cầu tăng cường giám sát, Chủ tịch Quốc hội đề nghị sau kỳ họp thứ 9, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp chủ trì, phối hợp Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban khác xem xét lại những luật đã ban hành gần đây cùng nghị định, thông tư hướng dẫn của Chính phủ, bộ ngành có đúng và thống nhất với tinh thần của luật không.

Bởi thực tế hiện nay, trong việc phân cấp, phân quyền, còn tình trạng quy định ở cấp trên khác so với khi triển khai xuống bộ, ngành, địa phương.

"Nhiều khi địa phương phản ánh khó khăn đủ thứ nhưng thật sự vấn đề lại nằm ở việc triển khai luật, nghị định, thông tư chưa tới nơi tới chốn và cứ khi gặp vấn đề là kêu khó", ông Mẫn nhấn mạnh.

Tới đây, với chủ trương phân cấp, phân quyền, áp lực công việc đặt lên vai bí thư, chủ tịch phường, xã rất lớn với hơn 1.000 nhiệm vụ từ cấp huyện, tỉnh chuyển xuống cấp xã. Trong khi đó, biên chế cán bộ cấp xã có hạn, tối đa khoảng 60 người.

"Đây là vấn đề cần được tính toán, sau này có thể điều chỉnh nếu cần thiết nhưng trước mắt phải thực hiện", ông Mẫn nhấn mạnh một lần nữa.

Trang Trần