Sau Syria, ông Putin 'giáng đòn sấm sét' Mỹ ở nơi vô cùng bất ngờ

Hình ảnh vệ tinh vịnh Flamingo, nơi có căn cứ của hải quân Sudan.

Kế hoạch bất ngờ

Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 16/11 vừa ký thông qua kế hoạch thiết lập một căn cứ hậu cần và hỗ trợ hải quân Nga tại quốc gia Đông Phi Sudan. Đây sẽ là căn cứ quân sự chính thức đầu tiên của nước này trên lục địa kể từ khi Liên Xô sụp đổ và cũng là cơ sở hải quân chính thức thứ hai ở nước ngoài, cơ sở còn lại là Tartus ở Syria. Căn cứ Sudan sẽ cung cấp một địa điểm bổ sung có giá trị cho các tàu chiến của hải quân Nga cập cảng và tiếp tế, cũng như thực hiện các hoạt động bảo dưỡng.

Các cơ sở của căn cứ sẽ được xây dựng gần căn cứ chính của hải quân Sudan tại vịnh Flamingo, nằm ngay phía Bắc của cảng Sudan, thành phố cảng chính của đất nước trên Biển Đỏ.

Dự thảo thỏa thuận cho biết, đây sẽ là trung tâm hậu cần có 300 nhân viên hoạt động và sẽ có chỗ đậu cho 4 tàu chiến cùng một lúc. Chưa rõ căn cứ có thể tiếp nhận những loại tàu nào, nhưng các báo cáo cho biết nó có thể tiếp nhận "tàu hải quân động cơ hạt nhân với điều kiện tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn về hạt nhân và môi trường".

Cũng có thông tin cho rằng các hệ thống phòng không và tác chiến điện tử của Nga có thể sẽ được triển khai để bảo vệ địa điểm này.

Căn cứ mới cũng có hình thức và chức năng giống với căn cứ của hải quân Nga ở Tartus, Syria. Căn cứ ở Syria ban đầu tương đối nhỏ và chỉ cung cấp chỗ cho các tàu chiến Nga cập cảng để tiếp tế và sửa chữa nhất định. Tuy nhiên, trong 5 năm qua, cơ sở này đã chứng kiến sự mở rộng đáng kể khi sự can dự của Điện Kremlin vào Syria ngày càng tăng.

Năm 2017, Tổng thống Putin đã ký thỏa thuận gia hạn hợp đồng thuê Tartus thêm 49 năm, với các điều khoản gia hạn thêm 25 năm sau đó. Theo báo cáo, Nga hiện chi khoảng 41,5 triệu USD hàng năm để duy trì căn cứ tại đây. Hợp đồng thuê căn cứ của Sudan sẽ kéo dài 25 năm và có tùy chọn gia hạn thêm 10 năm.

Nga nói rằng căn cứ tương lai ở Sudan sẽ "đáp ứng các mục tiêu duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực, mang tính chất phòng thủ và không nhằm chống lại các nước khác".

Cở sở mới sẽ cung cấp một điểm dừng chân hải quân có giá trị cho các lực lượng Nga trong khu vực. Ngoài ra, do nằm ở phía bên kia của kênh đào Suez, nó sẽ trở thành một thành trì hải quân tiềm năng mới ở phía Nam vị trí chiến lược quan trọng.

Điều này sẽ giúp các tàu chiến Nga ra vào Ấn Độ Dương qua vịnh Aden và Biển Đỏ để dừng chân và tiếp tế mà không cần phải đến Tartus qua Biển Đỏ, thông qua kênh đào Suez và vào Đông Địa Trung Hải.

Nếu căn cứ thực sự có khả năng hỗ trợ các tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân, nó có thể trở thành một địa điểm hoạt động rất quan trọng cho các tàu ngầm hạt nhân của hải quân Nga, giúp tăng số lượng các cuộc tuần tra mà các tàu này có thể tiến hành trong khu vực và khoảng cách mà chúng có thể hoạt động.

Bệ phóng của Nga

Nga mới chỉ có căn cứ hải quân ở Tartus, Syria.

Nga được cho là đã theo đuổi thỏa thuận với Sudan sau khi không đảm bảo được thỏa thuận với Djibouti trên vùng Sừng châu Phi xa hơn về phía Nam. Các nước Mỹ và Trung Quốc đã thiết lập các căn cứ ở nước này với tầm nhìn tương tự đối với việc hỗ trợ các hoạt động hải quân trong khu vực nói chung, ra vào Ấn Độ Dương và xa hơn nữa.

Hầu hết các căn cứ hải quân của Nga đều ở các khu vực cực bắc và viễn đông của đất nước và thường bị bao vây bởi băng và thời tiết xấu trong những tháng mùa đông. Đồng thời, kể từ khi Liên Xô sụp đổ, quốc gia này thấy rằng mình bị hạn chế hơn trong việc tiếp cận các cơ sở hải quân ở nước ngoài. Chẳng hạn, Liên Xô trước đây đã duy trì một căn cứ tương tự ở Somalia nhưng nay đã đóng cửa từ lâu.

Trong khi một căn cứ hải quân ở Sudan chắc chắn sẽ rất có giá trị đối với Nga và cũng có thể mang lại lợi ích cho hải quân Sudan, nó cũng có thể đưa ra những thách thức mới cho cả hai quốc gia.

Mỹ đã tích cực kêu gọi sự kết nối với chính phủ liên minh mới của Sudan và mới đây Tổng thống Donald Trump đã đưa quốc gia này ra khỏi danh sách các quốc gia tài trợ khủng bố.

Chính quyền Trump hy vọng rằng họ có thể thúc đẩy Sudan đồng ý bình thường hóa quan hệ với Israel, giống như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Bahrain gần đây đã thực hiện theo các thỏa thuận do Mỹ làm trung gian.

Tờ Financial Times nhận định, thỏa thuận của Sudan với Nga "có thể được coi là một đòn giáng mạnh vào Washington".

Vẫn còn phải xem sẽ mất bao lâu để Nga thiết lập xong căn cứ của mình ở Sudan và khi nào hải quân Nga có thể bắt đầu sử dụng nó. Mặc dù căn cứ được lên kế hoạch ở Sudan hiện tại chỉ là quy mô nhỏ, nhưng nó có thể trở thành một cơ sở quan trọng mà Điện Kremlin có thể sử dụng để thể hiện cả sức mạnh quân sự và ảnh hưởng địa chính trị ngoài bờ biển của mình.

Trương Mạnh Kiên