Sẽ trình Bộ Chính trị siêu dự án tỉ đô đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Chiều 28/10, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì cuộc họp Thường trực Chính phủ về dự thảo báo cáo của Ban Cán sự Đảng Chính phủ trình Bộ Chính trị tổng kết 10 năm thực hiện kết luận 27 của Bộ Chính trị về chiến lược phát triển GTVT đường sắt Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2050.

Ưu tiên phát triển đường sắt đi trước một bước

Mở đầu cuộc họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, phát triển hệ thống đường sắt Việt Nam là rất cần thiết, do hệ thống đường sắt Việt Nam đã lạc hậu, phải được cải tạo, xây dựng mới để phát triển đất nước.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Ảnh: TTXVN

“Không gian mở rộng hệ thống đường sắt Việt Nam còn nhiều, một đất nước không thể không có hệ thống đường sắt, nhất là có bờ biển trải dài trên 3.000 km”, Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh hệ thống đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.

Tuy nhiên, Thủ tướng lưu ý đến việc chọn công nghệ nào cần có tư duy mới; một mặt giảm đầu tư công để bảo đảm an toàn tài chính quốc gia, mặt khác phải tìm nguồn lực để phát triển các công trình hạ tầng quan trọng của đất nước. Đồng thời, chuẩn bị mặt bằng cho các dự án này một cách chủ động chứ không “nóng đâu phủi đó”

Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết, định hướng trong thời gian tới là phát triển đường sắt phải phù hợp với quy hoạch các chuyên ngành GTVT, phù hợp với quy hoạch tổng thể quốc gia, chiến lược phát triển kinh tế xã hội (KTXH) của cả nước đến 2030, tầm nhìn 2050.

“Đường sắt là một trong những ngành thuộc lĩnh vực kết cấu hạ tầng KTXH cần ưu tiên phát triển nhanh, đi thẳng vào hiện đại, bền vững”, Thứ trưởng GTVT nhấn mạnh.

Cuộc họp Thường trực Chính phủ chiều 28/10. Ảnh: VGP

Về mục tiêu phát triển, ông Đông cho biết, sẽ tiếp tục nâng cấp khai thác có hiệu quả các tuyền đường sắt hiện có; cùng với đó là triển khai đưa vào khai thác tuyến đường sắt đô thị tại các đô thị lớn.

Đồng thời, nghiên cứu triển khai xây dựng mới tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam; các tuyến nối với cảng biển lớn, KCN, du lịch, đường sắt nối các tỉnh Tây Nguyên, đồng bằng sông Cửu Long, kết nối với đường sắt xuyên Á… Trong đó, tầm nhìn 2050, phấn đấu hoàn thành tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.

Để thực hiện được các mục tiêu này, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cho rằng, cần đặc biệt quan tâm ưu tiên bố trí vốn từ ngân sách nhà nước, vay ODA, vay ưu đãi để sớm đầu tư các tuyến đường sắt huyết mạch, trọng yếu, các tuyến đường sắt đô thị.

Từ đó, Bộ GTVT đề nghị Ban Cán sự Đảng Chính phủ, Thủ tướng báo cáo Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương xem xét ban hành nghị quyết riêng về định hướng phát triển đường sắt.

Trong đó, tiếp tục nhất quán quan điểm “Đường sắt là một trong những ngành thuộc lĩnh vực kết cấu hạ tầng KTXH cần được ưu tiên phát triển đi trước một bước".

Dự án cả chục tỉ đô la, mang tính đột phá chiến lược

Ngay sau đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lưu ý, tên gọi dự án đường sắt “tốc độ cao Bắc – Nam” thay vì “cao tốc Bắc – Nam”đã có rất nhiều ý kiến khác nhau giữa Bộ GTVT và Hội đồng thẩm định nhà nước.

Vì vậy, Thủ tướng lưu ý, Bộ GTVT nghiên cứu làm sao để đưa ra dự án khả thi, mang lại lợi ích đầu tư tốt nhất cho đất nước để báo cáo Bộ Chính trị đưa ra quyết tâm chính trị cho siêu dự án cả chục tỉ đô la, mang tính đột phá chiến lược này.

Góp ý sau đó, nhiều Bộ ngành cơ bản đồng ý với dự thảo báo cáo của Bộ GTVT. Một số ý kiến lưu ý cẩn thận với các nguồn vốn vay để thực hiện dự án này và phải đánh giá tác động đến nợ công; đồng thời cần ưu tiên bố trí nguồn lực từ ngân sách nhà nước đối với các dự án này.

Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình đề nghị làm rõ hiệu quả kinh tế xã hội và phải xác định rõ phương thức đầu tư từ nguồn đầu tư công hay xã hội hóa khi thực hiện dự đường sắt cao tốc Bắc - Nam.

Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể

Thông tin thêm sau đó, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, trong kết luận 27 có đề cập đến dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam nhưng đến nay chưa thực hiện được. Dự án này được trình Quốc hội từ năm 2010 nhưng do nhiều yếu tố nên không được thông qua.

“Quốc hội không thông qua chủ trương thời điểm này thì mãi mãi không có dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh.

Theo ông Thể, chỉ khi có chủ trương thì mới thực hiện các bước tiếp theo được. Sau khi chủ trương được thông qua phải mất 5 năm chuẩn bị mặt bằng, rồi bố trí ngân sách… thì dự án mới có thể triển khai.

Kết luận cuộc họp, Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT tiếp tục hoàn thiện báo cáo để sớm báo cáo Bộ Chính trị, sau đó trình Quốc hội ngay kỳ họp đầu tiên của khóa mới.

Trong đó, Bộ GTVT xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển đường sắt đến năm 2030, tầm nhìn 2050 với tinh thần “cải cách mạnh mẽ ngành đường sắt, đặc biệt là phát triển đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam”.

Thu Hằng