Shahed-107 - UAV tấn công tự sát mới ra mắt của Iran gây lo ngại toàn cầu

UAV tấn công tự sát tầm xa Shahet-107 mới được Iran đưa vào trang bị. Ảnh: NetEase.

UAV tấn công tự sát tầm xa mới ra mắt giữa căng thẳng leo thang

Ngày 16/6, Lực lượng Hàng không Vũ trụ thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã chính thức đưa vào biên chế loại UAV tấn công tự sát mới mang tên Shahed-107. Sự kiện diễn ra chỉ ba ngày sau khi bùng phát xung đột quân sự giữa Iran và Israel (ngày 13/6), làm dấy lên những lo ngại về khả năng Iran sẽ đẩy mạnh việc sử dụng UAV tấn công chính xác trong các cuộc chiến tranh ủy nhiệm hoặc đối đầu trực tiếp.

Ngay sau khi mẫu UAV này được phía Iran công bố, quân đội Israel đã mở một loạt vụ không kích nhằm vào các cơ sở sản xuất UAV và tên lửa ở miền tây Iran, trong đó có thành phố Tabriz. Israel tuyên bố đã tiêu diệt một chỉ huy cấp cao của Iran – Chuẩn tướng Ali Shademani. Iran ngay lập tức đáp trả bằng việc bắt giữ nhiều nghi phạm tình nghi liên quan đến tình báo Israel và đóng cửa một xưởng sản xuất UAV tại vùng ngoại ô Tehran.

Shahed-101, bản gốc để nâng cấp thành Shahed-107. Ảnh: Zhihu.

Vũ khí tấn công chính xác, thiết kế nhỏ gọn, hiệu quả cao

Theo các hình ảnh và thông tin từ truyền thông Iran, Shahed-107 là một UAV hạng nhẹ, có chiều dài khoảng 2,5 mét, sải cánh khoảng 3 mét. Với cấu trúc thân hình trụ, cánh hình chữ nhật và đuôi chữ X của Shahed‑107, sử dụng động cơ piston truyền thống. Thiết kế dựa trên mẫu Shahed-101 trước đó, mẫu UAV mới này duy trì dáng vẻ nhỏ gọn, dễ triển khai từ các xe cơ động và khó bị phát hiện bằng radar hoặc âm thanh.

Điểm nổi bật của Shahed-107 là mang camera độ phân giải cao có khả năng truyền về hình ảnh theo thời gian thực, cho phép nó thực hiện nhiệm vụ trinh sát trước khi sử dụng đầu đạn mang theo (nặng khoảng 100 kg) để thực hiện đòn tấn công chính xác vào mục tiêu giá trị cao như hệ thống phòng thủ, sở chỉ huy, khí tài quân sự trọng yếu.

UAV Shahed-101. Ảnh: NetEase.

Khác với loại UAV cảm tử Shahed-136 thường được dùng theo kiểu "bầy đàn" để áp đảo phòng không đối phương, Shahed-107 được ưu tiên cho các nhiệm vụ độc lập, yêu cầu độ chính xác cao, và không có khả năng quay trở lại sau khi tấn công.

Iran cho biết Shahed‑107 đã được sử dụng trong chiến dịch mang tên “Operation True Promise 3”, nhằm thực hiện các đòn tấn công trả đũa tổ hợp hệ thống phòng thủ Israel. Hãng thông tấn Tasnim bán chính thức của Iran đã đăng hình ảnh một chiếc Shahed‑107 tấn công hệ thống phòng thủ tên lửa Arrow‑3 của Israel, dù chưa rõ đây là cảnh thực hay hoạt ảnh minh họa.

Mối đe dọa cho hệ thống phòng thủ Ukraine

Từ đầu năm 2024, truyền thông phương Tây đã nhiều lần đưa tin về việc Iran chuyển giao UAV Shahed-107 cho Nga để sử dụng trên chiến trường Ukraine. Một số nguồn tin cho biết các UAV này được chỉnh sửa để truy lùng và tấn công các hệ thống pháo phản lực HIMARS của Ukraine, đồng thời được thử nghiệm tại các căn cứ quân sự chung giữa Iran và Nga.

Một chiếc Shahed-101 bị Ukraine bắn hạ. Ảnh: NetEase.

Mặc dù Iran nhiều lần phủ nhận đã cung cấp UAV cho bất kỳ bên nào trong cuộc chiến Ukraine, các tin tức và hình ảnh thực địa vẫn cho thấy dấu hiệu rõ ràng về sự hiện diện ngày càng nhiều của UAV Iran tại chiến trường.

Giới chuyên gia Ukraine bày tỏ lo ngại Shahed-107 là một phần trong chiến lược tiêu hao năng lực phòng thủ hiện đại của họ – khi buộc Ukraine phải sử dụng các tên lửa đắt đỏ như Patriot để đánh chặn các mục tiêu có giá thành sản xuất thấp hơn rất nhiều.

Vũ khí chiến thuật cho xung đột phi đối xứng

Sự ra đời của Shahed-107 nằm trong xu hướng mở rộng năng lực UAV của Iran với triết lý sử dụng vũ khí giá rẻ, dễ triển khai, khó bị phát hiện, nhưng gây ra thiệt hại lớn cho đối phương. Với khả năng hoạt động tầm trung, mang theo đầu đạn mạnh, truyền dữ liệu theo thời gian thực, UAV này được đánh giá là cầu nối giữa các UAV cảm tử giá rẻ và UAV tấn công tầm xa như Shahed-129, Shahed-149 và UAV phản lực Shahed-238.

UAV sử dụng động cơ phản lực Shahed-238 của Iran. Ảnh: Sohu.

Giới phân tích cho rằng, khả năng tích hợp ISR (trinh sát – giám sát – tình báo) trong một UAV như Shahed-107 sẽ giúp Iran và các đồng minh điều chỉnh chiến thuật linh hoạt hơn theo diễn biến thực địa, đặc biệt là trong bối cảnh chiến tranh ủy nhiệm ngày càng phổ biến ở Trung Đông và các khu vực xung đột khác.

Shahed-107 xuất hiện trong bối cảnh hệ thống phòng không của nhiều quốc gia đang bị áp lực nặng nề từ làn sóng UAV giá rẻ nhưng hiệu quả. Cùng với khả năng sản xuất nội địa UAV Shahed-136 của Nga tại Tatarstan, và thông tin Iran sắp chuyển giao tên lửa đạn đạo tầm ngắn, Shahed-107 là dấu hiệu rõ ràng cho thấy cuộc cách mạng UAV vẫn đang tiếp diễn và ngày càng đa dạng.

Mặc dù chưa có đánh giá độc lập nào xác nhận toàn bộ thông số mà Iran công bố, giới chuyên gia nhận định Shahed-107 có thể mở ra chương mới trong chiến lược tấn công tầm xa chính xác, với chi phí thấp nhưng gây thiệt hại lớn, đặc biệt trong các chiến trường phi đối xứng như Ukraine, Syria hay Gaza.

Sự xuất hiện của Shahed-107 là một bước đi chiến lược của Iran, thể hiện rõ tham vọng mở rộng ảnh hưởng bằng công nghệ UAV trong khu vực và trên trường quốc tế. Dù còn nhiều tranh cãi xoay quanh tính năng thực tế, nhưng UAV Shahed-107 chắc chắn sẽ là một quân bài mới đáng gờm trong kho vũ khí phi đối xứng của Iran – và là lời cảnh báo với bất kỳ đối thủ nào xem thường tiềm lực công nghệ quân sự ngày càng tinh vi của nước này.

Thu Thủy