Tin thế giới 1/7: Anh giải mã vụ án lịch sử, UAE phát triển taxi bay, Tổng thống Trump và tỷ phú Musk đấu khẩu

Bà Paetongtarn Shinawatra tuyên bố chấp nhận quyết định của Tòa án Hiến pháp Thái Lan đình chỉ bà khỏi chức vụ Thủ tướng trong thời gian chờ xét xử vụ kiện của phe đối lập yêu cầu bãi nhiệm. (Nguồn: Văn phòng Thủ tướng Thái Lan)

Châu Á-Thái Bình Dương

* Thái Lan bổ nhiệm quyền Thủ tướng: Ngày 1/7, bà Paetongtarn Shinawatra tuyên bố chấp nhận quyết định của Tòa án Hiến pháp Thái Lan đình chỉ bà khỏi chức vụ Thủ tướng trong thời gian chờ xét xử vụ kiện yêu cầu bãi nhiệm. Theo đó, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Giao thông Suriya Jungrungreangkit, 70 tuổi, được bổ nhiệm làm quyền Thủ tướng của xứ chùa vàng.

Trả lời báo giới, bà Paetongtarn cho biết sẽ ngừng làm nhiệm vụ Thủ tướng vô thời hạn, song bà sẽ có 15 ngày để trình bày vụ việc và giải thích ý định thực sự đằng sau cuộc gọi với nhà lãnh đạo Campuchia Samdech Techo Hun Sen. Bà Paetongtarn khẳng định ý định của bà trong cuộc điện đàm chỉ tập trung việc bảo vệ chủ quyền quốc gia, đảm bảo an toàn binh sĩ Thái Lan và tránh xung đột leo thang.

Bà Paetongtarn cũng cảm ơn những người ủng hộ và xin lỗi người dân Thái Lan vì bất kỳ sự khó chịu hoặc tức giận nào mà hành động trên gây ra. (Bangkok Post)

* Nhật Bản siết chặt không gian mạng: Ngày 1/7, Nhật Bản thành lập Văn phòng An ninh mạng quốc gia, đóng vai trò tháp kiểm soát của quốc gia thực hiện hoạt động phòng thủ mạng.

Bộ trưởng Chuyển đổi số Masaaki Taira được bổ nhiệm giữ chức Quốc vụ khanh phụ trách an ninh mạng, giám sát hệ thống mới. Phát biểu tại buổi lễ khánh thành Văn phòng, Thủ tướng Ishiba Shigeru cho biết, “Những mối nguy hiểm trong không gian mạng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống an toàn, ổn định của người dân cũng như an ninh quốc gia”.

Văn phòng mới sẽ phụ trách việc tăng cường hợp tác công-tư, giám sát thông tin liên lạc, cảnh sát và lực lượng phòng vệ, cũng như vô hiệu hóa các máy chủ có rủi ro tấn công mạng. (Japan Times)

* Người dân Ấn Độ "không nao núng" trước khủng bố: Bất chấp vụ tấn công khủng bố ngày 22/4 nhằm vào du khách tại Pahalgam, hàng nghìn tín đồ đạo Hindu ở Ấn Độ vẫn tham gia cuộc hành hương Amarnath Yatra và đã có mặt tại Kashmir trước khi lễ hành hương bắt đầu vào ngày 3/7.

Các tín đồ từ khắp Ấn Độ đã xếp hàng tại trung tâm đăng ký Pantha Chowk ở Srinagar, phần lớn chọn tuyến đường truyền thống dài 48 km qua Pahalgam như một cách tưởng niệm các nạn nhân và gửi thông điệp mạnh mẽ tới những kẻ khủng bố đang tìm cách làm bất ổn khu vực Kashmir.

Tất cả đều khẳng định không hề nao núng trước các lo ngại an ninh, đồng thời bày tỏ tin tưởng và phương án tổ chức do chính quyền chuẩn bị cho cuộc hành hương linh thiêng. (India Today)

Châu Âu

* EU ra tuyên bố rắn với Mỹ: EU khẳng định sẽ không đưa quy định về kỹ thuật số của khối ra đàm phán thương mại với Mỹ. Tuyên bố cứng rắn này do người phát ngôn Ủy ban châu Âu (EC) Thomas Regnier đưa ra trong cuộc họp báo ngày 1/7 tại Brussels (Bỉ).

Ông Regnier nhấn mạnh, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen đã làm rõ quan điểm rằng luật pháp của EU không phải là đối tượng để đàm phán và điều này tất nhiên bao gồm cả luật kỹ thuật số. Mỹ nhiều lần lên tiếng chỉ trích các quy định kỹ thuật số của EU, đặc biệt là Đạo luật thị trường kỹ thuật số (DMA) và Đạo luật dịch vụ kỹ thuật số (DSA). Washington cho rằng những quy định này là không công bằng và thúc giục EU nới lỏng việc giám sát đối với các tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ. (Euronews)

* Ba Lan ngó lơ tư cách thành viên NATO của Ukraine: Tổng thống đắc cử Ba Lan Karol Nawrocki cho biết việc Ukraine gia nhập NATO không phải là chủ đề khả thi để thảo luận tại thời điểm hiện nay, vì cuộc xung đột đang diễn ra là rào cản đối với tư cách thành viên.

Trả lời phỏng vấn kênh truyền hình Polsat hôm 30/6, Tổng thống Nawrocki bày tỏ: “Hiện không có khả năng Ukraine gia nhập NATO. Nước này đang có xung đột. Đây sẽ là lý do khiến tất cả quốc gia NATO tham chiến. Do đó, không có gì để thảo luận về vấn đề này”. Ông cũng phản đối việc Ukraine gia nhập EU một cách vô điều kiện khi cho rằng nhiều quốc gia, bao gồm cả Ba Lan, đã phải chờ đợi nhiều năm để trở thành một phần của liên minh.

Vào tháng 2/2019, Ukraine đã sửa đổi hiến pháp để củng cố lộ trình chiến lược hướng đến tư cách thành viên của EU và NATO. (Euractiv)

* Anh giải mã vụ án lịch sử: Ngày 1/7, ông Ryland Headley - 92 tuổi, người Anh - bị buộc tội cưỡng bức và giết người trong vụ án xảy ra gần 60 năm trước. Đây được coi là một trong những vụ án nguội lâu nhất được giải mã tại Anh.

Theo Tòa án Anh, bị cáo Ryland Headley bị buộc tội đột nhập nhà bà Louisa Dunne, tại thành phố Bristol thuộc Tây Nam nước Anh vào tháng 6/1967. Khi đó, bị cáo thực hiện hành vi cưỡng bức và sát hại nạn nhân.

Cảnh sát địa phương quyết định tái điều tra vụ việc vào năm 2023 và lần theo dấu ADN còn lưu giữ từ váy của nạn nhân và một số tang vật khác trong hồ sơ ban đầu. Mẫu ADN này trùng khớp với Ryland Headley, người từng thụ án tù vì cưỡng bức 2 phụ nữ cao tuổi vào năm 1977. (Sky News)

Trung Đông-châu Phi

* UAE phát triển taxi bay: Ngày 30/6, UAE tiến hành thành công đợt thử nghiệm đầu tiên của taxi bay chạy điện. Đây là bước tiến quan trọng hướng tới việc triển khai dịch vụ giao thông hàng không thương mại ở khu vực Trung Đông.

Chiếc taxi này chạy hoàn toàn bằng điện có khả năng cất và hạ cánh theo phương thẳng đứng, đạt tốc độ tối đa 320 km/h và phạm vi bay khoảng 160 km. Với sức chứa 4 hành khách cùng 1 phi công, phương tiện này được kỳ vọng mang lại giải pháp giao thông thân thiện với môi trường, độ ồn thấp, đặc biệt phù hợp với khu đô thị đông đúc.

Thái tử UAE Dubai Sheikh Hamdan bin Mohammed bin Rashid Al Maktoum khẳng định đây là minh chứng cho cam kết của Dubai đối với giao thông tương lai và đổi mới sáng tạo. Ông nhấn mạnh Dubai hướng tới việc kiến tạo một cuộc sống thuận tiện hơn cho người dân và một đô thị dựa trên nhu cầu của các thế hệ tương lai. (RTA)

* Iran không vội đàm phán Mỹ: Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi ngày 30/6 tuyên bố không nhanh chóng nối lại đàm phán với Mỹ và nhấn mạnh Tehran trước tiên cần được đảm bảo rằng sẽ không bị tấn công thêm một lần nữa.

Trả lời phỏng vấn hãng tin CBS Evening News liên quan việc Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng các cuộc đàm phán hạt nhân có thể được nối lại ngay trong tuần này, ông Araghchi nhấn mạnh: “Tôi không nghĩ các cuộc đàm phán sẽ khởi động lại nhanh như vậy… Để nối lại đàm phán, trước hết chúng tôi phải đảm bảo rằng Mỹ sẽ không tấn công quân sự chúng tôi trở lại trong thời gian đàm phán”.

Bên cạnh đó, Ngoại trưởng Iran cho biết nước này cần thêm thời gian song thừa nhận “cánh cửa ngoại giao sẽ không bao giờ đóng sập hoàn toàn”. (CBS Evening News)

* Israel dẹp loạn phần tử bạo lực: Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz triệu tập cuộc họp khẩn cấp trong ngày 30/6 sau hàng loạt vụ bạo lực do các phần tử cực hữu thực hiện nhằm vào binh sĩ Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) thời gian gần đây.

Phát biểu tại cuộc họp, ông Katz nhấn mạnh những đối tượng tấn công phải bị xử lý nghiêm khắc và Israel không dung thứ cho bất kỳ hành vi bạo lực nào. Ông cho biết cần triển khai lực lượng cảnh sát với quy mô lớn đến Bờ Tây, đồng thời thông báo về việc thành lập một lực lượng phối hợp do cảnh sát đứng đầu, có sự tham gia của IDF và cơ quan an ninh Shin Bet, nhằm điều phối các hoạt động ứng phó tình hình. (Al Jazeera)

Châu Mỹ

* Tổng thống Trump và tỷ phú Elon Musk đấu khẩu: Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 1/7 tuyên bố nếu không có trợ cấp từ chính phủ, doanh nhân Elon Musk sẽ buộc phải “đóng cửa công ty và trở về Nam Phi”. Đây được xem là phản ứng của ông chủ Nhà Trắng trước những chỉ trích liên tục của tỷ phú Musk đối với chính sách chi tiêu và thuế từ Washington.

Trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Trump viết: “Xe điện thì cũng tốt thôi, nhưng không phải ai cũng nên bị ép phải sở hữu. Elon có thể đã nhận nhiều trợ cấp hơn bất kỳ ai trong lịch sử, và nếu không có các khoản trợ cấp này, Elon đã phải đóng cửa công ty và trở về Nam Phi”.

Ông cũng cho rằng quyết định chấm dứt hỗ trợ các hoạt động phóng tên lửa, vệ tinh và sản xuất xe điện sẽ giúp Mỹ “tiết kiệm được một khoản khổng lồ”. Hạ viện Mỹ hồi tháng 5 đã thông qua dự luật “Big Beautiful Bill” của Tổng thống Trump, trong đó cắt giảm chi tiêu liên bang, đồng thời dành các ưu đãi thuế lớn.

Tỷ phú Musk nhiều lần chỉ trích dự luật của Tổng thống Trump trên mạng xã hội. Ông chủ Tesla cho rằng dự luật này sẽ đẩy thâm hụt ngân sách Mỹ lên tới 2.500 tỷ USD và khiến nước này lún sâu vào nợ nần. (RIA Novostia)

* Mỹ lạc quan về thỏa thuận với Trung Quốc: Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent ngày 1/7 bày tỏ tin tưởng Trung Quốc sẽ thực hiện thỏa thuận gần đây về việc đẩy nhanh tiến độ xuất khẩu khoáng sản đất hiếm và nam châm.

Trả lời phỏng vấn kênh Fox News, Bộ trưởng Tài chính Mỹ bày tỏ: “Chúng tôi hy vọng các lô hàng sẽ được vận chuyển với tốc độ nhanh hơn. Nam châm đất hiếm đang được xuất khẩu. Chúng không được vận chuyển như trước ngày 4/4, nhưng chúng tôi tin rằng phía Trung Quốc sẽ thực hiện đúng phần cam kết”. (Fox News)

* Brazil dùng AI điều tra hình sự: Ngày 30/6, Chính phủ Brazil công bố sắc lệnh quy định việc áp dụng các công nghệ mới, bao gồm trí tuệ nhân tạo (AI), vào công tác điều tra hình sự và hoạt động tình báo trong lĩnh vực an ninh công cộng.

Bộ Tư pháp Brazil khẳng định, việc này nhằm hiện đại hóa kỹ thuật điều tra, nâng cao hiệu quả hoạt động của các lực lượng chức năng và tăng cường an toàn cho người dân, đồng thời bảo đảm tuân thủ các quyền hiến định và quyền cơ bản.

Việc ứng dụng AI được kỳ vọng giúp phát hiện nhanh các loại hình phạm tội, nhận diện mạng lưới tội phạm và phòng ngừa tội phạm chính xác hơn. Tuy nhiên, mọi biện pháp phải tuân thủ yêu cầu kỹ thuật và thủ tục pháp lý, do các đơn vị chuyên trách của Bộ Tư pháp kiểm soát và có sự chấp thuận của tòa án trước khi thực hiện. (Reuters)

Xuân Sơn