Siết chặt quản lý hàng giả trên thương mại điện tử
Trong bối cảnh càng về cuối năm, nhu cầu mua sắm tăng cao, vấn nạn hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại càng nhức nhối.
Theo thống kê mới nhất của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), từ đầu năm 2025 đến nay, lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện và xử lý hơn 4.000 vụ vi phạm liên quan đến thương mại điện tử (TMĐT), với tổng số tiền phạt gần 63 tỷ đồng, gỡ bỏ hơn 44.000 sản phẩm vi phạm và ngăn chặn hơn 12.400 gian hàng có dấu hiệu gian lận.
Quan sát thực tế từ nhiều địa phương cho thấy, thủ đoạn vi phạm TMĐT ngày càng tinh vi: bán hàng qua mạng xã hội, livestream, sử dụng tài khoản ảo, mạo danh doanh nghiệp, thay đổi địa chỉ nhanh, che giấu dấu vết giao dịch… khiến việc truy vết, xử lý gặp nhiều khó khăn.
Trong bối cảnh càng về cuối năm, nhu cầu mua sắm tăng cao, vấn nạn hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại càng nhức nhối.
Trong bối cảnh càng về cuối năm, nhu cầu mua sắm tăng cao, vấn nạn hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại càng nhức nhối.
Theo ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), trong thương mại truyền thống, các yếu tố nhận diện khá rõ ràng là người bán có địa điểm cụ thể, người mua trực tiếp tiếp xúc, hàng hóa dễ kiểm chứng và giao dịch, thanh toán minh bạch.
Tuy nhiên, trong môi trường mua sắm trực tuyến, hầu hết những yếu tố đó đều không rõ ràng. Đặc biệt, trên các nền tảng mạng xã hội và sàn thương mại điện tử, việc xác định danh tính người bán và kiểm soát chất lượng sản phẩm là một thách thức lớn. Chính sự thiếu minh bạch này đã tạo kẽ hở cho hàng hóa kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái, hàng lậu len lỏi vào thị trường, gây rủi ro cho người tiêu dùng.
Không dừng lại ở giao dịch trong nước, nhiều hoạt động mua bán còn diễn ra trên các nền tảng nước ngoài, được vận hành theo hệ thống và quy định của doanh nghiệp quốc tế. Trong những trường hợp này, việc phát hiện và xử lý vi phạm càng khó khăn hơn. Ngay cả khi đã nhận diện được dấu hiệu vi phạm, cơ quan chức năng vẫn gặp trở ngại lớn trong khâu xác minh, đặc biệt khi đối tượng liên quan không hợp tác. Đây chính là một trong những thách thức lớn nhất của hoạt động mua sắm trực tuyến hiện nay.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, về pháp luật, chúng ta đã có hành lang pháp lý liên quan đến quản lý TMĐT, vấn đề xử lý vi phạm, góc độ bảo vệ người tiêu dùng. Có rất nhiều giải pháp, trong đó quy định trách nhiệm các cơ quan cũng như các tổ chức, cá nhân có liên quan. Hiện Bộ Công Thương đang thay mặt Chính phủ báo cáo với Quốc hội để xây dựng Luật Thương mại điện tử, trong đó sẽ quy định trách nhiệm của từng chủ thể liên quan đến các sàn TMĐT.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan, ban ngành liên quan đã ban hành nhiều Nghị quyết, Chỉ thị để chỉ đạo công tác liên quan đến phòng, chống hàng gian, hàng giả, hàng nhái nói chung, trong đó có trên môi trường điện tử. Ngoài ra, Bộ công thương cũng đang thực hiện Đề án của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt về vấn đề trực tiếp chống hàng gian, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng trên môi trường TMĐT.
Về tổ chức lực lượng triển khai, ngành Công thương có lực lượng chủ công là quản lý thị trường. Các địa phương cũng đã có lực lượng liên quan phối hợp với các bộ, ngành, đặc biệt phối hợp với Bộ Công an, Hải quan và các lực lượng khác tổ chức các cuộc kiểm tra, kiểm soát thường xuyên, liên tục.
Thứ trưởng cho biết thêm, vào giữa năm, Chính phủ đã phát động Tháng cao điểm phòng, chống hàng giả theo Chỉ thị của Thủ tướng, huy động sự vào cuộc của tất cả các lực lượng chức năng, qua đó góp phần ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng hàng gian, hàng giả trên thị trường.
Liên quan đến vấn đề yêu cầu trách nhiệm của chủ sàn TMĐT, Thứ trưởng cho biết, trong quy định của pháp luật đã nêu rất rõ, để phòng hàng gian, hàng giả thì trước hết, chủ sàn phải kiểm soát vấn đề nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa được đưa lên trên sàn TMĐT. Bên cạnh đó, hóa đơn, chứng từ phải đầy đủ. Khi giao nhận hàng phải kiểm tra, theo dõi giám sát và đền bù cho người tiêu dùng. Nếu trong trường hợp phát hiện có hàng giả, hàng nhái thì trong vòng 24 giờ phải yêu cầu dỡ bỏ gian hàng của người bán trên sàn TMĐT. Ngoài ra, cũng có các quy định về xử lý vi phạm do các lực lượng chức năng thực hiện.
Bộ Công Thương cũng xác định các lực lượng chức năng hiện nay dù trong môi trường TMĐT nhưng chuyện giao hàng vẫn là thực nên cần phải tấn công mạnh vào các kho hàng cũng như các cơ sở sản xuất hàng giả, hàng nhái.
