Siêu bão Melissa đang hướng đến Cuba

Một con phố ở Santiago de Cuba, Cuba trước khi bão Melissa đổ bộ. Nguồn: Reuters.

Càn quét Caribe

Bão Melissa đã di chuyển về phía Đông Bắc hướng đến Santiago De Cuba, thành phố lớn thứ hai của Cuba vào sáng 29/10 (theo giờ Việt Nam) với sức mạnh cấp 4, vài giờ sau khi đổ bộ vào đất liền Jamaica và trở thành cơn bão mạnh nhất từ trước đến nay đổ bộ vào quốc đảo Caribe này.

Trước đó ngày 28/10, Trung tâm Bão Quốc gia Mỹ (NHC) cho biết, Melissa đã đổ bộ vào đất liền gần thị trấn New Hope, phía tây nam Jamaica, với sức gió mạnh nhất lên tới 295 km/giờ, cao hơn nhiều so với sức mạnh tối thiểu của một cơn bão cấp 5, cấp mạnh nhất trong thang bão Saffir-Simpson.

Theo một quan chức địa phương, ở phía tây nam Jamaica, giáo xứ St. Elizabeth bị "ngập trong nước" khiến hơn nửa triệu cư dân bị mất điện.

NHC cho biết, đến 4h ngày 29/10, vận tốc của bão Melissa đã suy yếu xuống còn 233 km/giờ, khi nó di chuyển qua vùng đồi núi của Jamaica, nơi các cộng đồng vùng cao dễ bị sạt lở đất và lũ lụt. Hiện tại, dự báo bão sẽ hướng về Santiago de Cuba, thành phố lớn thứ hai của Cuba.

"Chúng ta hẳn đã cảm nhận được ảnh hưởng của cơn bão trong ngày hôm nay (28/10). Sẽ có rất nhiều việc phải làm. Chúng tôi xác định cơn bão này sẽ gây ra thiệt hại đáng kể", Chủ tịch Cuba Miguel Diaz-Canel phát biểu trong một thông điệp đăng trên tờ báo nhà nước Granma, trong đó ông kêu gọi người dân tuân thủ lệnh sơ tán.

Chính quyền Cuba cho biết, họ đã sơ tán khoảng 500.000 người. Tại Bahamas, khu vực tiếp theo nằm trong tầm ngắm của Melissa, chính phủ đã ra lệnh sơ tán thêm cho người dân sống ở các khu vực phía nam của quần đảo.

Haiti và Cộng hòa Dominica gần đó đã phải đối mặt với những trận mưa như trút nước kéo dài nhiều ngày, khiến ít nhất 4 người thiệt mạng.

Trong khi đó, truyền thông địa phương đưa tin cho biết, ít nhất 3 người đã thiệt mạng ở Jamaica trong quá trình chuẩn bị ứng phó bão, và một điều phối viên thảm họa đã bị đột quỵ trong lúc đang làm nhiệm vụ khi cơn bão bắt đầu và đã được đưa đi cấp cứu tại bệnh viện. Cuối ngày 28/10, nhiều khu vực vẫn bị cô lập.

'Cơn bão thế kỷ' ở Jamaica

Không xa lạ gì với bão, nhưng Jamaica chưa bao giờ phải hứng chịu trực tiếp một cơn bão cấp 4 hoặc 5.

Chính phủ Jamaica đã kêu gọi viện trợ nước ngoài để chuẩn bị ứng phó với hậu quả của cơn bão mạnh nhất từ trước đến nay đổ bộ trực tiếp vào bờ biển nước này.

Các nhà khí tượng học tại AccuWeather cho biết, Melissa là cơn bão mạnh thứ ba được ghi nhận ở vùng Caribe sau cơn bão Wilma năm 2005 và cơn bão Gilbert năm 1988.

Anh Colin Bogle, cố vấn của nhóm cứu trợ Mercy Corps ở Portmore, gần thủ đô Kingston của Jamaica, cho biết anh đã nghe thấy một tiếng nổ lớn vào buổi sáng, và sau đó mọi thứ chìm trong bóng tối. Khi đang trú ẩn cùng bà ngoại, anh nghe thấy tiếng ồn ào không ngừng và nhìn thấy cây cối bị gió quật ngã dữ dội.

"Mọi người đều sợ hãi. Ký ức về cơn bão Gilbert vẫn còn in đậm trong tôi và tôi cảm thấy thất vọng khi Jamaica tiếp tục phải đối mặt với những hậu quả tồi tệ nhất của một cuộc khủng hoảng khí hậu mà chúng tôi không gây ra", anh Bogle nói.

Các nhà khoa học cảnh báo rằng bão đang mạnh lên nhanh hơn do biến đổi khí hậu làm nước biển ấm lên. Nhiều nhà lãnh đạo Caribe đã kêu gọi các quốc gia giàu có, gây ô nhiễm nặng nề bồi thường dưới hình thức viện trợ hoặc xóa nợ.

Quy mô và sức mạnh của Melissa tăng lên khi nó di chuyển qua vùng biển Caribe ấm áp bất thường, nhưng các nhà dự báo cảnh báo rằng sự di chuyển chậm của nó có thể gây ra thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng.

Bogle cho biết viện trợ lương thực cũng như dụng cụ, phụ tùng xe cộ và hạt giống cho nông dân sẽ rất quan trọng. Giống như cơn bão Beryl tàn khốc năm ngoái, Melissa đã đi qua một số vùng nông nghiệp năng suất nhất của Jamaica.

Ngày 27/10, Thủ tướng Jamaica Andrew Holness cho biết chính phủ có ngân sách khẩn cấp 33 triệu USD và các khoản dự phòng bảo hiểm và tín dụng cho thiệt hại lớn hơn một chút so với Beryl.

Tổn thất lớn

Melissa đổ bộ vào phía Tây Nam Jamaica, gần biên giới giữa giáo xứ Westmoreland và St. Elizabeth, một trong những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi cơn bão Beryl năm ngoái.

Các nhà chức trách đã báo cáo thiệt hại nghiêm trọng đối với cơ sở hạ tầng công cộng, bao gồm cả bệnh viện. Tính đến 4 giờ chiều ngày 28/10 theo giờ địa phương (4h sáng ngày 29/10 theo giờ Việt Nam), hơn nửa triệu cư dân bị mất điện.

Bộ trưởng chính quyền địa phương Desmond McKenzie cho biết trong một cuộc họp báo rằng, St. Elizabeth đã "ngập trong nước". Bệnh viện công duy nhất của thành phố đã mất điện và báo cáo thiệt hại nghiêm trọng cho một trong những tòa nhà của bệnh viện, và một số gia đình đã bị mắc kẹt trong nhà.

Ông McKenzie cho biết thêm, các đội cứu hộ đang phải vật lộn để tiếp cận các gia đình bị mắc kẹt, nhưng đã tiếp cận được một nhóm bị mắc kẹt với bốn em bé.

Theo ông McKenzie, khoảng 15.000 người Jamaica đã phải trú ẩn tạm thời vào cuối ngày 28/10. Chính phủ đã ban hành lệnh sơ tán bắt buộc cho 28.000 người, nhưng nhiều người vẫn chưa muốn rời khỏi nhà.

Liên đoàn Chữ thập đỏ Quốc tế cho biết, có tới 1,5 triệu người ở Jamaica dự kiến sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp bởi cơn bão.

NHC khuyến cáo người dân Jamaica nên ở trong nơi trú ẩn qua đêm vì gió và mưa vẫn tiếp tục đổ bộ vào hòn đảo.

Vương Bình