Sinh vật 'giả danh' nửa tỉ năm tuổi đánh lừa giới khoa học

Một hóa thạch được khai quật từ tầng đá cổ tại tỉnh Vân Nam, Trung Quốc từng được cho là tổ tiên cổ xưa của nhóm động vật thân mềm. Nhưng theo một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Science, hóa ra sinh vật này lại là thành viên của một nhóm hoàn toàn khác.

Sinh vật lạ 500 triệu tuổi ở Vân Nam - Trung Quốc bị bao trùm bởi "ảo ảnh hóa thạch", khiến các nhà khoa học tưởng lầm nó là một loài khác

Giống như một "chiếc bẫy thị giác" tinh vi của tự nhiên, Shishania aculeata đã che giấu danh tính thật của mình bằng những đặc điểm tưởng như quen thuộc. Cấu trúc giống chân và lớp gai khoáng hóa khiến giới khoa học từng tin rằng nó có họ hàng với ốc, sò những loài thân mềm quen thuộc ngày nay.

Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu từ Đại học Vân Nam, Đại học Sư phạm Ngọc Khê (Trung Quốc) và Đại học Durham (Anh) đã bóc tách lớp ngụy trang này. Họ phát hiện rằng các đặc điểm "giả" kia chỉ là kết quả của hiện tượng "ảo ảnh hóa thạch" khi quá trình hình thành hóa thạch bóp méo hình dạng gốc, tạo ra những chi tiết đánh lừa.

“Những hóa thạch cổ đại này hóa ra là bậc thầy ngụy trang,” nhà cổ sinh vật học Martin Smith, đồng tác giả nghiên cứu, chia sẻ với Sci-News. “Chúng thể hiện những đặc điểm tưởng như thuộc về tổ tiên động vật thân mềm, nhưng tất cả chỉ là ảo ảnh.”

Thực chất, Shishania aculeata thuộc về chancelloriidsmột nhóm sinh vật hình túi, sống bám đáy biển thời kỳ Cambri, được bao phủ bởi những chiếc gai như vũ khí phòng thủ. Đây là một nhóm động vật tuyệt chủng bí ẩn, chỉ tồn tại trong giai đoạn cách đây hơn 500 triệu năm.

Manh mối quan trọng hé lộ sự thật này đến từ một cá thể chancelloriids đã được biết đến trước đó, cũng nằm trong cùng khối đá và cũng bị "ảo ảnh hóa thạch" biến dạng theo cách tương tự.

Điều này không chỉ giải mã danh tính của Shishania, mà còn làm sáng tỏ cách mà chancelloriids tiến hóa. Với những chiếc gai đơn giản hơn các họ hàng khác, Shishania cho thấy rằng các loài này đã phát triển các cấu trúc phòng vệ tinh vi một cách độc lập chứ không phải kế thừa từ một hệ thống xương có sẵn.

Khám phá này được xem là một mảnh ghép quan trọng trong bức tranh tiến hóa sự sống trên Trái Đất, đặc biệt trong thời kỳ bùng nổ sự sống kỷ Cambri – thời điểm mà các nhóm động vật hiện đại đầu tiên bắt đầu xuất hiện.

Như Ý (t/h)