Sinh viên dễ sập 'bẫy' lừa đảo vì thiếu kỹ năng sống

Đó là nhấn mạnh của GS.TS Phạm Thanh Huyền - Trưởng ban Công tác sinh viên, Đại học Bách khoa Hà Nội tại tọa đàm "Bảo vệ tài chính cá nhân - Làm chủ đồng tiền" do Báo Tiền phong tổ chức.

Các đại biểu tham gia tọa đàm. Ảnh: BTC

Buổi tọa đàm "Bảo vệ tài chính cá nhân - Làm chủ đồng tiền" không chỉ là diễn đàn trao đổi cùng các chuyên gia tài chính - ngân hàng, an ninh mạng và công nghệ, mà còn là cơ hội để sinh viên trực tiếp chia sẻ những trải nghiệm, đặt câu hỏi cũng như nhận về những định hướng thiết thực cho bản thân.

Buổi tọa đàm hướng tới nhiều mục tiêu: Nâng cao nhận thức của sinh viên và giới trẻ về quản lý tài chính cá nhân; Lan tỏa kỹ năng số an toàn, giúp tự bảo vệ mình trước nguy cơ gian lận; Phân tích ưu - nhược điểm của từng lựa chọn tài chính, từ đó đưa ra quyết định phù hợp với điều kiện và mục tiêu của sinh viên.

Thủ đoạn lừa đảo đánh vào sự sợ hãi và lòng tham

Đại tá. Nguyễn Hồng Quân - Giám đốc Trung tâm huấn luyện, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05). Ảnh: BTC

Theo Đại tá Nguyễn Hồng Quân - Giám đốc Trung tâm huấn luyện, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) (Bộ Công an), tình trạng lừa đảo qua mạng hiện nay phần lớn xuất phát từ các đường dây, tập đoàn tội phạm hoạt động ở nước ngoài như Campuchia, Myanmar, Philippines, Trung Đông…

Khi tiền đã chuyển vào tài khoản của chúng, gần như ngay lập tức bị rút sạch, khiến việc lấy lại rất khó. Sau khi bị lừa một lần, nhiều đối tượng còn dựng tiếp kịch bản “giúp lấy lại tiền” để tiếp tục chiếm đoạt.

Cũng theo ông Quân, thủ đoạn lừa đảo trên không gian mạng vô cùng đa dạng, muôn hình vạn trạng và ngày càng tinh vi. Trong đó, hình thức lừa đảo đánh vào bản năng của con người: Sự sợ hãi và lòng tham.

"Chính sự sợ hãi và lòng tham là các yếu tố giúp con người tồn tại trong nguyên thủy của loài người. Nhưng trong bản năng đó, lại là yếu tố các đối tượng nhắm vào để tấn công", Đại tá Nguyễn Hồng Quân nêu rõ.

Hiểu được tâm lý của giới trẻ muốn tạo thêm thu nhập cá nhân, nên chúng tìm cách dụ dỗ các bạn sinh viên tham gia những nhiệm vụ đơn giản như like hay chia sẻ một bài viết. Có nhiều trường hợp làm theo đã bị lừa hàng chục tỷ đồng.

Các đối tượng này tập trung xây dựng kịch bản từ hướng tình cảm, đầu tư tài chính. Các đối tượng đánh vào sự sợ hãi thông qua việc đe dọa liên quan đến pháp luật.

Nhiều tháng qua, công an Việt Nam đã nỗ lực và nhiều lần bắt giữ thành công đối tượng người Việt phạm tội ở nước ngoài. Đặc biệt, vào ngày 25 - 26/10 tới đây, Việt Nam sẽ đăng cai ký Công ước Hà Nội về phòng chống tội phạm mạng - công ước của Liên Hợp Quốc trong lĩnh vực này, mang tên một địa danh của Việt Nam, là niềm tự hào lớn của đất nước.

Các đại biểu, sinh viên tham dự Hội thảo. Ảnh: BTC

Sinh viên bị dính "bẫy lừa đảo" bởi thiếu kỹ năng sống

PGS.TS Phạm Thanh Huyền - Trưởng ban Công tác sinh viên, Đại học Bách khoa Hà Nội. Ảnh: BTC

Tại Tọa đàm, GS.TS Phạm Thanh Huyền - Trưởng ban Công tác sinh viên, Đại học Bách khoa Hà Nội đánh giá, sinh viên vốn thông minh và được trang bị nhiều kiến thức. Song thực tế thời gian qua, vẫn có nhiều trường hợp bị lừa đảo với những thủ đoạn tinh vi.

"Nguyên nhân là do một bộ phận sinh viên còn thiếu kỹ năng sống, nhẹ dạ, cả tin và đôi khi non nớt trong xử lý tình huống", GS.TS Phạm Thanh Huyền chỉ rõ.

Một ví dụ điển hình được Trưởng ban Công tác sinh viên, Đại học Bách khoa Hà Nội chia sẻ là trường hợp một sinh viên K70 vừa nhập học. Dù Nhà trường đã nhiều lần khuyến cáo không tham gia khảo sát bằng giấy, một sinh viên vẫn tham gia, sau đó nhận được cuộc gọi giả danh cơ quan chức năng, dọa dẫm liên quan đến đường dây lừa đảo.

Khi đối tượng hù dọa sẽ tạm giam, sự sợ hãi khiến sinh viên này mất cảnh giác, dẫn đến việc bị chiếm đoạt toàn bộ 6 triệu đồng trong tài khoản. Đến khi kẻ lừa đảo yêu cầu thêm 450 triệu, sinh viên mới tỉnh táo và cầu cứu Ban Công tác sinh viên.

Từ những vụ việc trên, PGS.TS Phạm Thanh Huyền nhấn mạnh, sinh viên cần rèn luyện sự bản lĩnh. Nếu không làm gì, các em không có gì phải sợ.

"Khi bị dọa dẫm qua mạng, các bạn cần giữ bình tĩnh, liên hệ ngay với nhà trường hoặc cơ quan công an gần nhất. Ban Công tác sinh viên luôn cam kết hỗ trợ sinh viên 24/7", PGS.TS Phạm Thanh Huyền nói.

Về phía Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, nhiều giải pháp đã được triển khai nhằm hạn chế tình trạng lừa đảo. Thông tin cảnh báo được cập nhật thường xuyên trên cổng thông tin sinh viên, website, email và fanpage chính thức. Đồng thời, ngay từ đầu năm học, trường cũng mời cơ quan công an đến trao đổi, trang bị kiến thức phòng ngừa rủi ro cho sinh viên.

PGS.TS Phạm Tiến Mạnh - Phó Trưởng khoa Tài chính, Học viện Ngân hàng. Ảnh: BTC

Cũng tại tọa đàm, PGS.TS Phạm Tiến Mạnh - Phó Trưởng khoa Tài chính, Học viện Ngân hàng phân tích, trong quản lý tài chính cá nhân, con người thường gặp hai tình huống: Có quá ít tiền và có quá nhiều tiền. Khi thiếu tiền, cơ hội đầu tư và tiêu dùng có thể bị bỏ lỡ; nhưng khi bất ngờ có khoản lớn (như trúng số, đền bù đất…). Nếu không có kỹ năng quản lý, nhiều người sẽ sa vào tiêu xài hoang phí, nhanh chóng mất trắng và kéo theo những hệ lụy xã hội.

Ông Mạnh khẳng định, với sinh viên, bài học đầu tiên để làm chủ đồng tiền là phải gia tăng nguồn thu nhập, mà cách thực tế nhất là làm thêm. Tuy nhiên, sinh viên nên chọn công việc có liên quan đến chuyên môn, giúp tích lũy kinh nghiệm cho tương lai, thay vì chỉ làm các công việc ngắn hạn như chạy xe công nghệ.

Vấn đề tiếp theo là tiêu dùng hợp lý. Sinh viên cần hiểu rõ bản thân, chi tiêu phù hợp với hoàn cảnh, tránh chạy theo bạn bè hoặc cảm tính. Việc ghi chép, theo dõi chi tiêu hàng tháng giúp tránh rơi vào “vòng lặp” của tham lam và sợ hãi.

Để quản lý tài chính, sinh viên nên sớm hình thành thói quen tiết kiệm. Chỉ cần để dành một khoản nhỏ hằng tháng, chuyển sang tài khoản tiết kiệm hoặc đầu tư an toàn, lâu dài sẽ tạo ra nguồn dự phòng cần thiết.

Cuối cùng, quan trọng nhất là đầu tư cho bản thân: Học tập, tham gia các khóa học, trau dồi kiến thức về tài chính và kỹ năng sống. Đây là cách tạo ra giá trị bền vững, giúp sinh viên tự tin và làm chủ tương lai của mình.

Nhật Hồng - Trang Nhung