Sinh viên Thái Nguyên: Vững lý tưởng - Giữ niềm tin với Đảng - Bài 1: 'Bẫy' tư tưởng từ môi trường mạng

Sinh viên các trường cao đẳng, đại học là lực lượng trí thức trong tương lai, mang trong mình khát vọng đổi mới, sức trẻ sáng tạo và tinh thần tiên phong. Tuy nhiên, lực lượng này cũng đang trở thành mục tiêu lôi kéo, kích động của các thế lực thù địch trên không gian mạng, nhằm từng bước phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng. Trước thách thức đó, sinh viên đã phát huy tinh thần xung kích, sáng tạo và bản lĩnh chính trị của thế hệ trẻ bảo vệ Đảng trong thời đại số.

Không còn là những cảnh báo xa vời, “chiến tranh tư tưởng” hiện diện từng phút, từng giây, từng cú lướt tay trên màn hình điện thoại trong thời đại công nghệ số. Đặc biệt với sinh viên, lực lượng trí thức, tương lai của đất nước, môi trường mạng không chỉ là nơi kết nối, học tập, giải trí, mà còn trở thành “trận địa ngầm” - nơi những cuộc tấn công tư tưởng diễn ra âm thầm nhưng dữ dội mà chỉ cần chúng ta lơ là, mất cảnh giác sẽ nhận hậu quả khôn lường.

Thế hệ trẻ hôm nay đang sống giữa một thế giới phẳng, nơi biên giới thông tin được xóa nhòa bởi mạng xã hội. Thế giới mạng mang đến cơ hội học tập, kết nối, phát triển, nhưng cũng chính là nơi thông tin xấu độc, luận điệu phản động ẩn mình trong vỏ bọc “tự do ngôn luận”. Các nền tảng như Facebook, TikTok, Instagram, Telegram… ngày càng trở thành “chiến trường tư tưởng”, nơi sinh viên vừa là người sử dụng, vừa là mục tiêu bị thao túng nếu không đủ tỉnh táo.

Thời gian qua, chúng ta bắt gặp nhiều hình ảnh phản cảm, phát ngôn thiếu kiểm chứng, các “hot trend” độc hại trên mạng xã hội tác động đến nhận thức của giới trẻ, trong đó có các sinh viên. Không hiếm những trường hợp sinh viên tung tin đồn sai sự thật để “câu view”, “câu like” hoặc chia sẻ nội dung lệch lạc vì... “thấy vui thì làm”.

Có bạn trẻ đăng thông tin sai sự thật về dịch COVID-19, hay bình luận ác ý về việc thanh niên nhập ngũ, thậm chí xuyên tạc về nghĩa vụ quân sự, một nhiệm vụ thiêng liêng của công dân. Những hành vi tưởng như “vui thì làm” ấy, khi lặp đi lặp lại, có thể dẫn tới sự lệch chuẩn nhận thức, đạo đức và mài mòn lý tưởng.

Như năm 2024, một nam sinh lớp 12 tại Yên Bái từng đạt thành tích cao tại cuộc thi “Đường lên đỉnh Olympia” khiến dư luận phẫn nộ khi đăng tải trạng thái phản cảm, phủ nhận hệ thống giáo dục, cho rằng “mọi thứ chỉ là lừa gạt”. Dòng trạng thái ấy ngay lập tức bị các thế lực phản động trích dẫn, bóp méo và khai thác như một “bằng chứng” để xuyên tạc vai trò của lãnh đạo của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong giáo dục.

Bản thân nam sinh này khi viết lời xin lỗi cộng đồng mạng cũng khẳng định: Đã bị ảnh hưởng bởi những tư liệu không đúng sự thật và mang tính ác ý với Tổ quốc.

Không riêng vụ việc nói trên, hiện nay, với tốc độ lan truyền của mạng xã hội, một dòng trạng thái “sai một ly” có thể kéo theo hàng ngàn suy nghĩ lệch lạc. Và khi những nút “like, chia sẻ” vô thưởng vô phạt trở thành một phần định hướng tư tưởng, thì chính sinh viên - người đang sống trong không gian giáo dục, lại là đối tượng dễ bị “nuốt chửng” bởi những thứ độc hại được gắn mác “tự do ngôn luận”.

Theo PGS.TS Phạm Thị Nga, Trưởng Bộ môn Lý luận chính trị, Khoa Khoa học cơ bản, Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh (Đại học Thái Nguyên): Với sự phát triển bùng nổ của mạng xã hội, trí tuệ nhân tạo hiện nay, sinh viên dễ bị tác động, dẫn dắt bởi các luồng thông tin thiếu kiểm chứng. Các chiến dịch truyền thông định hướng dư luận, hay thậm chí là thông tin sai lệch khiến các em tiếp nhận thông tin thiếu tư duy phản biện, dẫn đến lệch chuẩn trong nhận thức, hành vi.

Nguy hại hơn, sự lệch chuẩn này không dừng ở nhận thức mà còn kéo theo sự trượt dài trong hành vi, đạo đức, lối sống. Rất nhiều vụ việc liên quan đến sinh viên phạm pháp thời gian qua xuất phát từ quá trình chịu tác động bởi thông tin lệch lạc.

Điển hình như trong tháng 7-2024, cơ quan chức năng đã khởi tố vụ án liên quan đến nhóm đối tượng tụ tập đua xe gồm 18 người, đều ở độ tuổi thanh, thiếu niên (có 8 học sinh, sinh viên), hộ khẩu ở TP. Thái Nguyên, TP. Sông Công, TP. Phổ Yên và huyện Phú Bình, Đồng Hỷ.

Hay vào hồi 22 giờ 15 phút ngày 20/4/2025, tại khu vực tổ 8, Công an phường Quang Vinh (TP. Thái Nguyên) bắt quả tang một nam thanh niên sinh năm 2003, là sinh viên một trường đại học thuộc Đại học Thái Nguyên, về hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy.

Gần đây nhất, cuối tháng 4-2025, Công an tỉnh Quảng Ninh đã khởi tố hai đối tượng là nữ ở Thái Nguyên vì che giấu tội phạm trong vụ án ma túy quy mô lớn tại tỉnh Quảng Ninh liên quan đến đối tượng Bùi Đình Khánh. Trong đó có Triệu Nguyễn Hoài Thương, sinh năm 2005, là sinh viên một trường thuộc Đại học Thái Nguyên (Thương là bạn gái của đối tượng Bùi Đình Khánh).

Bên cạnh nguyên nhân từ nhận thức và bản lĩnh cá nhân của các sinh viên, cũng phải thẳng thắn nhìn nhận tình trạng trên có một phần vai trò của gia đình, nhà trường, xã hội. Theo phân tích của các chuyên gia, hiện nay, nhiều gia đình thiếu sự quan tâm, giáo dục con cái, thả con “bơi” giữa môi trường công nghệ thông tin với vô vàn cạm bẫy, hoặc “khoán trắng” cho giáo viên và nhà trường dạy dỗ. Cùng với đó, công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên trong các trường học chưa thực sự phát huy hiệu quả.

Năm 2023, tại TP. Thái Nguyên, lực lượng chức năng phát hiện hoạt động truyền đạo trái pháp luật tại phường Tân Lập, thu giữ một số tài liệu liên quan đến “Hội thánh của Đức Chúa trời mẹ”, trong đó có khoảng 20 người là sinh viên.

Việc tin và nghe theo “Hội thánh của Đức Chúa trời mẹ” khiến các em tinh thần không còn tỉnh táo để tập trung học tập, làm việc, sức khỏe sa sút… Điều đáng nói là không ít gia đình và giáo viên chỉ khi lực lượng chức năng thông báo mới vỡ lẽ con mình, sinh viên của mình vi phạm.

Môi trường số đang "bủa vây" mọi người, trong đó có sinh viên, với vô vàn lớp vỏ hào nhoáng: Những kênh YouTube bình luận “chính trị xã hội” trá hình, các fanpage “tâm sự sinh viên” gài cắm quan điểm trái chiều, clip TikTok gắn hashtag yêu nước nhưng lồng ghép nội dung xuyên tạc…

Nếu thiếu kiến thức, thiếu kỹ năng, các em dễ dàng bị thao túng mà không hay. Đáng nói, hệ lụy của những cú click ấy không chỉ là “mất uy tín”, mà còn có thể dẫn đến bị xử lý hình sự nếu vi phạm Luật An ninh mạng.

Bên cạnh đó, sự trượt dài trong tư tưởng và đạo đức khiến một số sinh viên sa vào tệ nạn xã hội, trở thành tội phạm, trong đó có ma túy. Như trường hợp của V.M.Q., sinh năm 2003, ở phường Tân Thịnh (TP. Thái Nguyên). Với lối sống hưởng thụ, chơi bời, Q. đã cùng bạn tổ chức sử dụng ma túy trong khách sạn, để rồi nhận mức án 7 năm tù giam.

Hay hai sinh viên là N.H.H. và H.T.M tại Thái Nguyên, đều sinh năm 2005, từ việc đua đòi, ăn chơi, cả hai đã tham gia các hội nhóm trên mạng xã hội Telegram, rồi góp tiền mua ma túy về sử dụng và bán lẻ. Từ tháng 6-2024 đến tháng 9-2024 khi bị bắt giữ, nhóm đối tượng đã bán hàng trăm túi ma túy cần sa, chủ yếu cho giới trẻ, để lấy tiền ăn chơi.

Đáng lo ngại, có sinh viên còn bị lôi kéo đi theo tổ chức phản động, đánh mất cả tương lai, cũng làm tổn hại nghiêm trọng hình ảnh, giá trị của thế hệ trí thức trẻ.

Trường hợp Phan Kim Khánh (sinh năm 1993, từng là sinh viên Khoa Quốc tế – Đại học Thái Nguyên) là một ví dụ. Trong thời gian là sinh viên, Khánh đã kết nối với tổ chức phản động ở nước ngoài, lập nhiều trang blog, tài khoản mạng xã hội để tuyên truyền thông tin sai lệch, chống phá Đảng và Nhà nước.

Năm 2017, Tòa án nhân dân tỉnh Thái Nguyên đã xét xử vụ án, tuyên phạt Khánh 6 năm tù giam về tội tuyên truyền chống phá Nhà nước. Mức án này không chỉ là lời cảnh báo dành riêng cho một cá nhân mà là bài học sâu sắc cho những ai đang “lạc hướng” giữa muôn vàn luồng thông tin, khi nhận thức không song hành cùng hiểu biết và lòng tin không được đặt đúng chỗ…

Có thể nói, trong thời đại công nghệ số, mỗi cú click thiếu tỉnh táo, mỗi lượt chia sẻ vô thức có thể trở thành một mắt xích trong âm mưu phá hoại nền tảng tư tưởng. Nhận diện rõ những “bẫy tư tưởng” chỉ là bước đầu – điều quan trọng hơn là phải hiểu sâu thủ đoạn, chiêu trò mà các thế lực thù địch đang ngụy trang.

Kỳ 2 của loạt bài sẽ tiếp tục làm rõ những thủ đoạn không tiếng súng nhưng đầy nguy hiểm - đang âm thầm thẩm thấu vào lớp trẻ bằng nhiều lớp vỏ bọc…

TNĐT