Sinh viên TP.HCM vỡ mộng khi thực tập, phụ cấp 1,5 triệu đồng

Kỳ thực tập ba tháng của Ngọc Diễm là “ác mộng”: Thực tập 3 tháng, đi làm từ 8h30-17h30, đa số tăng ca thứ 7 lẫn chủ nhật.

"Ôm việc như nhân viên chính thức, nhưng nhận phụ cấp chỉ 1,5-2 triệu đồng", nữ sinh viên năm 4 Đại học Quốc gia TP.HCM kể với Tri Thức - Znews.

Thực tập nghề nghiệp là nội dung bắt buộc trong chương trình đại học. Theo Bộ luật Lao động 2019, sinh viên thực tập không phải là người lao động: không có hợp đồng, không nhận lương, không thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật lao động.

Lý thuyết là đào tạo - học tập, nhưng thực tế nhiều sinh viên lại “ôm” cả công việc của nhân viên chính thức và đóng góp giá trị đáng kể cho doanh nghiệp.

Áp lực như nhân viên chính thức

Ngọc Diễm cho biết cô thực tập vị trí Content Creator (sáng tạo nội dung) tại một Agency ở TP.HCM. Ban đầu, khi đọc tin tuyển dụng, Diễm nghĩ công việc thực tập sinh sẽ nhẹ nhàng, chủ yếu là để học hỏi.

Song, cô sinh viên “vỡ mộng” khi khối lượng công việc quá nhiều và phải đảm bảo deadline liên tục, không khác gì nhân viên chính thức.

“Mình được phân nhiều đầu việc như quản lý và vận hành các kênh social media, viết bài SEO, xây dựng proposal, viết kịch bản… Ngoài ra còn nhiều công việc không tên như hậu cần, hỗ trợ bộ phận khác khi chạy sự kiện”, nữ sinh kể.

Đáng chú ý, công ty chỉ hướng dẫn Diễm ở mức tổng quan về sản phẩm và quy trình vận hành, còn về chuyên môn thì gần như không đào tạo. Phần lớn nhiệm vụ được giao khoán, nữ sinh phải tự tìm cách hoàn thành, tự giải quyết vấn đề như một nhân viên đã có kinh nghiệm.

“Do đã có kinh nghiệm làm freelancer trước đó, mình tự xoay xở được hoặc mày mò, tham khảo trên mạng. Chỉ những công việc quá phức tạp, mình mới được hướng dẫn chi tiết hơn”, nữ sinh kể.

Ngọc Diễm phải tự tìm cách hoàn thành, tự giải quyết vấn đề như một nhân viên đã có kinh nghiệm. Ảnh: NVCC.

Chung hoàn cảnh với Diễm, Ngọc Anh (tân cử nhân Đại học Kinh tế TP.HCM) cũng từng trải qua kỳ thực tập áp lực như nhân viên chính thức.

Là thực tập sinh vị trí hỗ trợ quản lý khách hàng, Ngọc Anh làm việc toàn thời gian từ thứ hai đến thứ sáu, bắt đầu lúc 9h30 và thường kết thúc vào 19h. Giai đoạn cao điểm, không ít ngày cô trở về nhà lúc 21h.

Ban đầu, khối lượng công việc của cô khá dễ thở, nhưng càng về sau, khi thấy thực tập sinh có khả năng làm thêm, công ty giao cho cô việc nhiều và nặng hơn. Có những ngày, cô phải làm thêm việc sau khi về nhà, thậm chí xuyên cả cuối tuần hoặc ngày nghỉ phép để đảm bảo hoàn thành.

“Mình nghĩ lượng công việc thực tập sinh bằng 70% nhân viên chính thức, chỉ khác chỗ được kỳ vọng ít hơn và kiểm duyệt nhiều hơn”, Ngọc Anh cho rằng mức phụ cấp 3 triệu đồng không tương xứng với lượng công việc và thời gian làm thực tế.

Phụ cấp chưa tới 2 triệu đồng bị 'dọa' cắt xén

Từ tâm trạng hứng khởi khi lần đầu đi làm, sau ba tháng, Ngọc Anh dần kiệt sức cả về thể chất lẫn tinh thần. Nữ sinh chưa quen với làm việc áp lực, ăn uống không đúng giờ, bỏ bữa và không có thời gian tập thể thao. Năng lượng dành cho những hoạt động khác gần như biến mất, thay vào đó là mệt mỏi và căng thẳng kéo dài.

"Nếu nhiệm vụ không hoàn thành đúng hạn hoặc chất lượng chưa đạt, cô cũng bị khiển trách - giống nhân viên chính thức, chỉ khác là không công khai trong công ty", Ngọc Anh kể lại áp lực của giai đoạn thực tập.

Ngọc Diễm cũng gặp tình trạng tương tự. Vì phải hoàn thành nhiều đầu việc trong ngày để không bị dồn sang hôm sau, nữ sinh thường xuyên cảm thấy áp lực về deadline. Kết thúc giờ làm, cô chỉ muốn nghỉ ngơi và ngủ, ít có năng lượng để học thêm hay phát triển bản thân.

Khi trao đổi lại với công ty về vấn đề này, Diễm nhận câu trả lời nếu giảm việc, phụ cấp cũng sẽ giảm theo. Công ty còn hứa hẹn nếu làm tốt sẽ được cân nhắc lên nhân viên chính thức, nhưng sau đó, đơn vị không tuyển mà tiếp tục tuyển thực tập sinh khác.

Dù kỳ thực tập căng thẳng, song Ngọc Anh nhận được nhiều bài học. Ảnh: NVCC.

Dù vậy, cả hai cũng nhận thấy một số điểm tích cực. Ngọc Anh cho biết cô được va chạm với nghề nhiều hơn nên học hỏi được khá nhiều và tiến bộ nhanh.

Bên cạnh đó, cô cũng quan sát và học được nhiều kỹ năng mềm như sự quyết liệt trong công việc, tính sáng tạo, chỉn chu với nghề của anh chị đi trước. Điều này giúp cô có động lực kiên trì theo đuổi công việc hơn.

Còn với Ngọc Diễm, cô được thử sức ở nhiều mảng mới trong truyền thông, hiểu rõ quy trình vận hành thực tế và phát triển kỹ năng tốt hơn so với những môi trường thực tập nhẹ nhàng.

“Mình được tiếp xúc với những khách hàng là thương hiệu lớn, điều này có lợi cho quá trình xin việc sau này. Mình cũng thấy bản thân trưởng thành hơn trong cách xử lý công việc và quản lý thời gian”, nữ sinh nói.

Thế nào là kỳ thực tập lý tưởng?

Ngọc Anh cho rằng không có công thức chung cho kỳ thực tập lý tưởng, do tùy tính chất công ty và tùy năng lực, mong muốn của từng thực tập sinh. Tuy nhiên, để kỳ thực tập không trở thành “ác mộng”, bên cạnh việc công ty hướng dẫn, thực tập sinh nên chủ động chia sẻ nhiều hơn về khối lượng công việc được nhận, mong muốn phát triển ra sao để cả hai bên hiểu và điều chỉnh phù hợp.

Trong khi đó, Ngọc Diễm chỉ ra một chương trình thực tập lý tưởng nên cân bằng giữa hai yếu tố. Thứ nhất, thực tập sinh được giao việc thật để học nghề, nhưng khối lượng và độ khó nên tăng dần theo khả năng. Quá trình thực tập có người hướng dẫn và phản hồi thường xuyên thay vì giao khoán hoàn toàn.

Thứ hai, thời gian và khối lượng công việc nên tương xứng với đãi ngộ, để thực tập sinh vừa có động lực vừa không bị kiệt sức. Công ty có thể điều chỉnh bằng cách xây dựng lộ trình học tập theo từng tuần, giảm bớt số lượng đầu việc trong giai đoạn đầu và có những buổi chia sẻ để hỗ trợ thực tập sinh phát triển bền vững hơn.

Rút kinh nghiệm bản thân, Diễm khuyên các sinh viên khi tìm nơi thực tập nên đọc kỹ mô tả tin tuyển dụng, hỏi về phạm vi công việc, người đào tạo, hướng dẫn… Các bạn có thể xem review về công ty, ưu tiên nơi có lộ trình rõ ràng thay vì chỉ tuyển số lượng lớn thực tập sinh để tiết kiệm chi phí nhân sự.

Trong buổi phỏng vấn, thực tập sinh cũng cần chú ý môi trường và cách làm việc thực tế qua cách họ nói chuyện, thái độ với thực tập sinh, văn hóa công ty…

“Các bạn nên hạn chế nhận những vị trí mà mọi đầu việc 'không tên' đều đổ lên thực tập sinh nhưng lại không có chế độ, không có người hướng dẫn”, Diễm đưa ra lời khuyên.

Ngọc Bích