Số hóa để phát triển bền vững ghề cá

Nhiều lợi ích

Các chủ tàu cá trên địa bàn tỉnh thời gian qua đã tích cực chuyển đổi số và tận dụng tiện ích công nghệ, trong đó có thực hiện cài đặt và sử dụng phần mềm Hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử Việt Nam (eCDT VN). Đây là hệ thống đem lại nhiều lợi ích, giúp nhiều ngư dân tiết kiệm thời gian trong quá trình thực hiện các thủ tục xuất cảng, nhập cảng.

Ngư dân Trương Văn Chinh, ở xã Vạn Tường cho biết, sau thời gian đầu lúng túng, đến nay, tôi đã sử dụng thành thạo phần mềm eCDT VN. Dù ở nhà hay ở tàu, tôi cũng dễ dàng thực hiện được thủ tục xuất cảng, cập cảng mà không cần phải mang giấy tờ đến Ban Quản lý (BQL) Các cảng cá tỉnh như trước.

Hơn nữa, phần mềm eCDT VN có tính năng ghi nhật ký khai thác hải sản trên biển, điều này giúp sản phẩm bán được giá cao và ổn định, vì đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp (DN) về truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác.

Số hóa nghề cá góp phần minh bạch sản lượng thủy sản khai thác qua cảng.

Theo BQL Các cảng cá tỉnh, phần mềm eCDT VN được cài đặt trên điện thoại thông minh, phục vụ các cơ quan, đơn vị có liên quan cũng như ngư dân và DN thu mua hải sản. Qua đó, góp phần minh bạch sản lượng khai thác thủy sản; kiểm soát chặt chẽ tàu cá ra, vào cảng và thu nộp nhật ký khai thác, cũng như giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng, giấy xác nhận nguyên liệu hải sản khai thác và giấy chứng nhận nguồn gốc hải sản sau khai thác theo quy định.

Phó Giám đốc BQL Các cảng cá tỉnh Nguyễn Thanh Hiền cho biết, BQL Các cảng cá tỉnh đã tuyên truyền, tổ chức tập huấn, hướng dẫn chủ tàu, thuyền trưởng triển khai sử dụng phần mềm eCDT VN. Đồng thời bố trí lực lượng để hướng dẫn, hỗ trợ chủ tàu, thuyền trưởng thực hiện khai báo điện tử eCDT VN khi xuất, nhập cảng, ghi nhật ký khai thác hải sản điện tử.

Từ đầu năm đến nay, BQL Các cảng cá tỉnh đã kiểm tra và giám sát gần 23 nghìn lượt tàu rời cảng, hơn 22 nghìn lượt tàu cập cảng tại 5 cảng cá và cảng neo trú tàu thuyền của tỉnh.

Cùng với đó, ngành thủy sản đã cập nhật đầy đủ dữ liệu của 100% tàu cá và cùng căn cước công dân của chủ tàu, thuyền vào hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia nghề cá (VNFishbase) và hệ thống giám sát tàu cá với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư VNeID.

Theo Chi cục Thủy sản và Biển đảo tỉnh, VNFishbase là cơ sở dữ liệu toàn diện để quản lý nghề cá, đảm bảo tính chặt chẽ với đầy đủ các thông tin về đăng ký, đăng kiểm tàu cá, hạn ngạch khai thác hải sản, giấy phép khai thác hải sản; dữ liệu về cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão; dữ liệu về nhật ký, báo cáo khai thác; xác nhận nguyên liệu hải sản khai thác; chứng nhận nguồn gốc hải sản khai thác...

Qua đó góp phần minh bạch, truy xuất nguồn gốc hải sản rõ ràng, thực hiện có hiệu quả các khuyến nghị trong chống khai thác IUU, sớm gỡ “thẻ vàng” thủy sản.

Đảm bảo đồng bộ

Việc sử dụng phần mềm eCDT VN và VNFishbase được xem là bước tiến lớn trong cải cách thủ tục hành chính, tuy nhiên, phần lớn ngư dân chỉ sử dụng phần mềm eCDT VN để gửi yêu cầu xuất cảng, cập cảng, chưa thực hiện ghi nhật ký điện tử.

Theo ông Nguyễn Thanh Hiền, nhiều ngư dân còn quen ghi nhật ký trên giấy, dẫn đến sai sót thông tin về sản lượng, chủng loài cũng như tọa độ ngư trường khai thác... Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả công tác quản lý hoạt động tàu cá, mà còn gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc cấp giấy xác nhận nguyên liệu hải sản khai thác và giấy chứng nhận nguồn gốc hải sản sau khai thác cho DN chế biến hải sản xuất khẩu.

Nhân viên Ban Quản lý cảng neo trú tàu thuyền Tịnh Hòa hướng dẫn ngư dân sử dụng các tiện ích trên phần mềm eCDT VN.

Khắc phục tình trạng này, Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan tăng cường tập huấn, hướng dẫn ngư dân tiếp cận và sử dụng đầy đủ các tiện ích từ phần mềm eCDT VN. Đồng thời tiếp tục nghiên cứu số hóa các thủ tục như: Cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật tàu cá, giấy chứng nhận đăng ký tàu cá, giấy phép khai thác hải sản, giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm tàu cá...

Phó Giám đốc Sở NN&MT Nguyễn Đức Bình cho rằng, số hóa nghề cá không chỉ là chuyển biến về thủ tục hành chính, mà quan trọng hơn là thay đổi về tư duy để ngư dân hành động theo hướng hiện đại, hội nhập. Chuyển đổi số đồng bộ cho nghề cá giúp ngành nông nghiệp nắm chính xác thực trạng, thế mạnh, tiềm năng, dư địa nghề cá, để từ đó đề xuất tỉnh có cơ chế, chính sách hỗ trợ ngư dân cũng như khắc phục hiệu quả những tồn tại, hạn chế.

Do đó, song song với đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật gắn với khuyến khích ngư dân mạnh dạn ứng dụng công nghệ số, Sở NN&MT tham mưu tỉnh ban hành quy định bắt buộc ngư dân, DN phải sử dụng ứng dụng eCDT VN, hướng đến phát triển nghề cá có trách nhiệm, bền vững.

Bài, ảnh: MỸ HOA