Số hóa địa chỉ nhà dân còn nhiều vướng mắc

3 nhà liền kề trên đường Bạch Đằng (TP Hải Dương) được đánh số nhà liên tiếp 89 - 90 - 91

Tưởng chừng là việc nhỏ nhưng quá trình đánh số nhà, gắn biển số và tích hợp vào cơ sở dữ liệu lại đang gặp không ít "nút thắt". Những vướng mắc về cơ chế, dữ liệu, sự thiếu đồng bộ và cả nhận thức của người dân đang khiến việc “định danh địa chỉ” – nền tảng cho nhiều giao dịch số hóa – bị chậm tiến độ.

Rối ren

Theo quy định tại Thông tư 08/2024/TT-BXD của Bộ Xây dựng, việc đánh số nhà và gắn biển số nhà được thực hiện thống nhất trên toàn quốc. Tỉnh Hải Dương đã sớm triển khai kế hoạch thực hiện nội dung này, đặt mục tiêu hoàn thành trong tháng 6/2025. Tuy nhiên, theo báo cáo của Sở Xây dựng, có nhiều vướng mắc phát sinh ngay từ khâu tổ chức thực hiện.

Tại TP Hải Dương, việc đánh số nhà ở một số tuyến phố vẫn còn bất cập. Đơn cử như phố Nguyễn Du có hai nhà cùng mang số 1 hoặc ở đường Bạch Đằng có 3 nhà liền kề lần lượt mang số 89 – 90 – 91, gây nhầm lẫn trong việc định vị. Một số tuyến ngõ, như ngõ 6 phố Nguyễn Tuân, vẫn tồn tại đồng thời hai kiểu đánh số: nền xanh chữ trắng đúng quy chuẩn và nền vàng chữ đỏ với kích cỡ to hơn hẳn.

Hai nhà trên phố Nguyễn Du (TP Hải Dương) đều cùng đánh số 1

Đặc biệt, ở nhiều khu tái định cư và khu đô thị mới, việc đánh số nhà hầu như chưa được thực hiện hoặc nếu có cũng chưa đồng nhất. Như ở khu tái định cư Đồng Đỗ (phường Thái Học) hay khu đô thị Đồng Triều 2 (phường Đồng Lạc, cùng ở TP Chí Linh), người dân đã sinh sống ổn định nhiều năm nhưng vẫn không có số nhà, không tên phố. Bà Nguyễn Thị Loan sống tại khu Đồng Đỗ chia sẻ: "Mỗi lần cần sử dụng địa chỉ nhà để giao dịch hoặc chỉ đường, tôi rất lúng túng. Tôi thường phải bảo đứng ở cổng khu đô thị rồi ra đón".

Không chỉ ở các khu đô thị, khu dân cư mới, một số phường trên địa bàn TP Chí Linh cũng chưa được đặt tên đường và đánh số nhà. Xã Tân Dân được nâng cấp thành phường từ năm 2019 với các tiêu chí về đô thị. Tuy nhiên, đến nay nhiều tuyến phố của phường vẫn chưa được đặt tên, các nhà dân chưa được đánh số. Đi dọc tuyến quốc lộ 37 đoạn qua khu dân cư Tư Giang - khu vực trung tâm với trụ sở làm việc của phường, trường học và khu dân cư đông đúc, nhưng khi nhìn lên các biển quảng cáo không hề thấy số nhà mà chỉ ghi chung chung là khu dân cư Tư Giang.

Tình trạng trên không chỉ gây bất tiện cho cư dân mà còn ảnh hưởng đến hoạt động của các dịch vụ hành chính, bưu chính, thương mại điện tử, cứu hộ - cứu nạn... Việc không có địa chỉ rõ ràng cũng khiến công tác quản lý nhà nước như phòng cháy, chữa cháy, an ninh trật tự gặp nhiều khó khăn.

Theo phản ánh từ các địa phương, quy trình đánh số nhà cần căn cứ vào mặt cắt đường, quy hoạch xây dựng, hiện trạng dân cư… Tuy nhiên, nhiều khu vực chưa được cập nhật quy hoạch chi tiết, dẫn đến lúng túng trong việc đánh số chuẩn, nhất là với những tuyến đường, ngõ chưa được đặt tên. Cũng theo quy định, UBND cấp huyện phải lập phương án chi tiết, nhưng năng lực và nguồn lực ở nhiều nơi chưa đáp ứng được khối lượng công việc yêu cầu.

Nhiều nhà ở khu tái định cư Đồng Đỗ, phường Thái Học (Chí Linh) vẫn chưa được đánh số nhà

Thiếu hướng dẫn đồng bộ và cơ sở dữ liệu kết nối

Bên cạnh những vướng mắc kỹ thuật, một nguyên nhân lớn khiến việc số hóa địa chỉ nhà dân bị chậm tiến độ là do thiếu hướng dẫn rõ ràng trong việc tích hợp dữ liệu vào các hệ thống số quốc gia. Theo báo cáo của Sở Xây dựng Hải Dương, Thông tư 08/2024/TT-BXD mới chỉ hướng dẫn quy trình gắn biển số nhà chứ chưa làm rõ việc “định danh” địa chỉ – tức là tạo mã số định danh để sử dụng trong hệ thống quản lý dân cư, đất đai, tài sản, điện nước...

Văn bản của Sở Xây dựng cũng nêu rõ: “Thông tư chưa quy định cụ thể cơ quan nào thiết lập phần mềm, sử dụng nền tảng nào để bảo đảm tích hợp thông tin địa chỉ với dữ liệu quốc gia về dân cư và đất đai”. Chính vì thế, nhiều huyện, xã lúng túng trong triển khai. Việc mỗi nơi thực hiện một kiểu dẫn đến dữ liệu không thể kết nối liên thông, gây trùng lặp, sai lệch hoặc bỏ sót thông tin.

Phía Bộ Xây dựng trong văn bản trả lời Sở Xây dựng Hải Dương cũng xác nhận, hiện Thông tư 08 chỉ điều chỉnh việc đánh số, gắn biển số nhà chứ không quy định việc “định danh địa điểm” – một yêu cầu tiên quyết để đồng bộ hóa với Cơ sở dữ liệu quốc gia. Bộ này đề nghị địa phương phối hợp thêm với Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Môi trường để được hướng dẫn thêm. Tuy nhiên, việc phải chờ nhiều bên liên quan phối hợp khiến tiến độ công việc bị gián đoạn, nhất là khi chỉ tiêu hoàn thành đã được chốt cho tháng 6/2025.

Một vướng mắc khác là thiếu kinh phí và nhân lực chuyên môn. Hiện nay, nhiều xã, phường chưa có đủ lực lượng kỹ thuật để khảo sát, cập nhật thông tin đánh số nhà, đặc biệt là tại các khu vực dân cư xen kẽ phức tạp hoặc chưa có quy hoạch phân lô rõ ràng. Một số địa phương chưa xác định được mẫu biểu số hóa phù hợp, dẫn đến tình trạng “chạy bằng tay”, không có dữ liệu số hóa để nhập vào hệ thống.

Nhiều hộ dân ở khu dân cư Tư Giang, phường Tân Dân (TP Chí Linh) chỉ có thể ghi địa chỉ chung chung trên các biển quảng cáo

Bên cạnh đó, việc số hóa địa chỉ nhà dân không chỉ đơn thuần là gắn biển số nhà, mà còn phải tạo mã định danh số nhà đồng bộ với căn cước công dân, hộ khẩu, quyền sử dụng đất… Điều này đòi hỏi sự kết nối xuyên suốt giữa Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Công an tỉnh và cơ quan thống kê.

Việc định danh địa điểm, đánh số nhà và số hóa địa chỉ không chỉ phục vụ nhu cầu quản lý hành chính mà còn là cơ sở cho phát triển dịch vụ đô thị thông minh, thương mại điện tử, chính phủ số. Những vướng mắc ở Hải Dương cho thấy nếu không có sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành và sự hướng dẫn nhất quán từ Trung ương, công việc này sẽ tiếp tục giậm chân tại chỗ.

NGÂN HẠNH - TÂM PHÚC