Sổ hồng điện tử: Bước tiến số hóa cần thiết, minh bạch và tiện lợi
Nhiều ý kiến đánh giá đây là hướng đi đúng đắn, giúp quản lý hiệu quả, giảm rủi ro làm giả giấy tờ, đồng thời tạo thuận lợi trong giao dịch và hành chính.
Mới đây, Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường (thuộc Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật TP.HCM) đã có văn bản gửi Thủ tướng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Thành ủy TP.HCM kiến nghị thực hiện số hóa giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (sổ hồng).
Cụ thể, theo văn bản kiến nghị, hàng triệu sổ hồng bằng giấy nên được định hướng chuyển đổi số bằng định danh thửa đất, tờ bản đồ tích hợp vào số căn cước công dân chủ sử dụng trên cả nước để quản lý, xác lập chủ quyền và cấp giấy chứng nhận trên không gian số.
Việc số hóa sổ hồng còn hướng đến mục tiêu làm dữ liệu nền cho các công tác quản lý Nhà nước khác; trong đó có việc quản lý quy hoạch, xây dựng và thu thuế bất động sản khi chuyển dịch, thậm chí tránh làm giả sổ hồng.
Ngoài ra, việc số hóa sổ hồng cũng phù hợp quy định trong Luật Đất đai 2024 về hệ thống thông tin quốc gia về đất đai và cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai quy định từ Điều 163 cho đến Điều 170.
Sổ hồng điện tử: Bước tiến số hóa cần thiết, minh bạch và tiện lợi. Ảnh: Bộ TNMT
Đau đầu vì sổ hồng rách, cũ
Chị Nguyễn Thị Mai Hương (sống tại quận 7, TP.HCM) cho biết chị rất ủng hộ việc chuyển đổi sổ hồng sang dạng điện tử và tích hợp thông tin vào căn cước công dân.
“Gia đình tôi từng gặp rắc rối khi làm thủ tục vay ngân hàng vì sổ hồng giấy bị cũ, rách, phải mất thời gian đi xác minh lại. Nếu có sổ hồng điện tử thì sẽ thuận tiện hơn rất nhiều vì lưu trữ an toàn, tra cứu nhanh chóng, không lo mất mát, bị đánh tráo hay làm giả” - chị Hương nói.
Theo chị Hương, việc số hóa còn giúp minh bạch hơn trong quản lý đất đai, chống được tình trạng một lô đất bị làm giấy tờ giả hoặc sang nhượng sai quy định. Chị cho rằng đây là bước đi phù hợp với thời đại số và cũng thể hiện sự chuyên nghiệp, hiện đại của bộ máy hành chính.
Đồng quan điểm, ông Lê Văn Toàn, chủ doanh nghiệp xây dựng tại TP Thủ Đức, cho rằng việc số hóa sổ hồng là một chủ trương rất đúng đắn, kịp thời và cần được triển khai càng sớm càng tốt. Là người có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn và giao dịch bất động sản, ông Toàn cho biết bản thân ông và đội ngũ nhân viên thường xuyên gặp nhiều vướng mắc khi xử lý các thủ tục liên quan đến hồ sơ giấy truyền thống.
Theo ông Toàn, việc quản lý bằng giấy tờ dễ dẫn đến tình trạng thất lạc, sai sót thông tin và tốn kém thời gian trong quá trình xác minh pháp lý. Ngược lại, nếu sổ hồng được số hóa và tích hợp với căn cước công dân, mỗi tài sản sẽ gắn chặt với chủ sở hữu, từ đó giúp minh bạch hóa toàn bộ quá trình giao dịch, chuyển nhượng và thế chấp.
“Tuy nhiên, tôi cũng mong Nhà nước có lộ trình rõ ràng, hỗ trợ người dân, nhất là người lớn tuổi để ai cũng hiểu, tiếp cận được việc chuyển đổi này mà không cảm thấy rắc rối hay lo lắng” - ông Toàn nói.
Cần rà soát thông tin, tăng tính bảo mật
Tuy nhiên, cũng có ý kiến băn khoăn về tính bảo mật. Chị Phạm Hoài My (nhân viên văn phòng, ngụ tại quận Gò Vấp) bày tỏ sự lo lắng về khả năng rò rỉ dữ liệu cá nhân, đặc biệt khi thông tin tài sản được tích hợp vào căn cước công dân. Chị cho rằng Nhà nước cần có cơ chế kỹ thuật và pháp lý đủ mạnh để bảo vệ thông tin, đồng thời quy định rõ ai được quyền truy cập vào dữ liệu này.
Tương tự, ông Nguyễn Văn Phước (sống tại quận Phú Nhuận, TP.HCM) bày tỏ lo ngại rằng nếu sổ hồng chỉ tồn tại trên không gian số thì người dân không rành công nghệ sẽ bị “đuối”. Ông cho rằng nếu triển khai thì nên duy trì cả hai hình thức bằng điện tử và giấy trong một thời gian dài để người dân có thời gian thích nghi.
Bên cạnh đó, anh Lê Thành Nhân (huyện Hóc Môn, TP.HCM) cho biết thửa đất của anh vẫn chưa được cập nhật bản đồ số chính xác, nhiều lần bị sai ranh giới giữa các hộ dân.
“Nếu chuyển đổi mà dữ liệu gốc còn sai thì càng rắc rối hơn. Tôi mong trước khi số hóa thì phải rà soát, chuẩn hóa dữ liệu giấy thật kỹ” - anh Nhân đề xuất.
Các khuyến nghị để việc chuyển đổi được an toàn, hiệu quả
Để việc chuyển đổi sổ hồng sang hình thức số được thực hiện an toàn, hiệu quả, bảo vệ quyền lợi người sở hữu, tôi có một số đề xuất như sau:
- Nên chuyển đổi từng bước, có lộ trình, bắt đầu từ các khu vực đô thị hoặc địa phương đã có dữ liệu địa chính tương đối đầy đủ; đảm bảo công khai, minh bạch về quy trình “chuyển đổi số” sổ hồng cho người dân, tránh biến việc chuyển đổi sổ hồng thành ép buộc, gây khó khăn khi người dân thực hiện các thủ tục này.
Luật sư Nguyễn Bá Sơn
- Nhà nước cần chuẩn bị tốt hạ tầng kỹ thuật và cơ sở pháp lý rõ ràng:
+ Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các văn bản luật có liên quan như: Luật Công chứng, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản... và ban hành các văn bản dưới luật quy định chi tiết trình tự, thủ tục chuyển đổi sổ hồng sang hình thức số.
+ Địa phương cần được xây dựng hệ thống máy chủ, phần mềm, cơ sở dữ liệu có độ an toàn cao, phòng chống rò rỉ dữ liệu. Khi số hóa, cần đảm bảo rằng sổ hồng không bị xâm phạm hoặc thay đổi so với bản gốc đã cấp.
+ Nên cung cấp cho người sử dụng đất các công cụ tra cứu, xác thực trực tuyến để họ có thể tự kiểm tra thông tin đất đai của mình, đảm bảo phù hợp với quy định của pháp luật về tiếp cận thông tin.
+ Thiết lập quy trình phản ánh kiến nghị, xây dựng cơ chế chỉnh sửa dữ liệu nhanh chóng, kịp thời nếu có sai sót xảy ra trong quá trình nhập liệu, số hóa.
Việc số hóa sổ hồng giúp ích cho việc xây dựng và phát triển Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số. Tuy nhiên, quá trình này cần được triển khai thận trọng, có lộ trình rõ ràng và đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất.
Luật sư NGUYỄN BÁ SƠN, Đoàn Luật sư TP.HCM
