Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Hồ Chí Minh thông tin về tình hình triều cường và sụt lún đất tại Thành phố

Theo ghi nhận tại một số trạm, mực nước triều cao nhất đã vượt so với mực nước triều lịch sử. Diễn biến này cho thấy xu thế triều cường ngày càng gia tăng về biên độ và tần suất, phản ánh tác động tổng hợp của biến đổi khí hậu, nước biển dâng.

Qua thực tế kiểm tra, rà soát và báo cáo từ các địa phương ghi nhận các phường, xã ven sông Sài Gòn chịu tác động trực tiếp của triều cường như: Phường Bình Quới, An Phú Đông, Phú An, Thủ Dầu Một, Thuận An, xã Bình Mỹ, Đông Thạnh… gây ngập cục bộ một số khu dân cư (KDC), ảnh hưởng một số tài sản và cây trồng của người dân.

Trong đó, triều cường dâng cao tràn đỉnh kè của dự án chống sạt lở bán đảo Thanh Đa gây ngập KDC ven đường Bình Quới từ 0,25 - 0,35m; gây sụt lún một phần cống kiểm soát triều Ba Thôn, xã An Phú Đông; vỡ 15m bờ trái rạch Ông Thặng, gây ngập một số khu phố, độ ngập sâu trung bình 0,3 - 1,2m.

Để chủ động công tác phòng, chống, ứng phó các đợt triều cường cuối tháng 10 và đầu tháng 11/2025, Sở NN&MT đã có các công văn khẩn về việc chủ động triển khai các biện pháp phòng, chống, ứng phó triều cường; đề nghị các cơ quan, đơn vị triển khai từ nay đến Tết Nguyên đán Bính Ngọ năm 2026.

Cùng với triều cường và nước biển dâng, TP HCM còn xảy ra hiện tượng sụt lún đất, khiến một số nơi lún gần 1m trong 35 năm (từ năm 1990).

Các khu vực có tốc độ lún trên 10mm/năm thường nằm trên nền địa chất yếu, ngay cả khi không có tác động từ xây dựng, giao thông hay khai thác nước ngầm. Điều này cho thấy địa chất, địa mạo đóng vai trò quan trọng trong biến dạng mặt đất.

Ngoài ra, các khu vực có lưu lượng xe tải, xe bồn, xe container lớn hoặc khu vực có tuyến đường sắt đô thị đi qua thường bị lún nhiều hơn do tác động tải trọng liên tục.

Đồng thời, nhà ở, chung cư và cao ốc có thể tác động đến bề mặt đất, nhưng nhờ công nghệ móng cọc hiện đại, ảnh hưởng này chủ yếu mang tính tạm thời và nền đất có xu hướng ổn định theo thời gian.

Thêm vào đó, việc khai thác nước ngầm quá giới hạn cho phép hoặc do bị bê tông hóa làm cho khả năng bổ cập nước mưa cho nước ngầm giảm đi, làm mực nước ngầm bị hạ thấp gây nên hiện tượng lún nền đất.

Năm 2010, TP đã triển khai dự án "Quan trắc biến dạng mặt đất khu vực TP bằng kỹ thuật INSAR vi phân". Kết quả, đã lập được bản đồ phân vùng lún đất khu vực TP và xây dựng 2 trạm quan trắc lâu dài về lún mặt đất tại Khu công nghiệp Tân Tạo (quận Bình Tân cũ) và xã Bình Hưng (huyện Bình Chánh cũ).

Cuối năm 2019, khu vực TP HCM tiếp tục có hiện tượng sụt lún bề mặt đất, khu vực bị sụt lún lớn nhất với giá trị sụt lún đo được 31mm. Trong đó, diện tích vùng lún nhanh (>15mm/năm) 14.775ha, diện tích vùng lún tương đối nhanh (10 - 15mm/năm) 22.331ha, diện tích vùng lún trung bình (5 - 10mm/năm) 29.560ha.

Bên cạnh đó, theo khảo sát của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) mới đây cho thấy, tình trạng sụt lún nền đất ở TP HCM diễn ra liên tục từ 1990 đến nay, với độ lún tích lũy đến nay ước tính khoảng 1m. Tốc độ TP HCM lún hiện nay khoảng 2 - 5cm/năm. Riêng những khu vực tập trung các công trình thương mại, tốc độ lún khoảng 7 - 8cm/năm.

Sở NN&MT cho hay, Bộ NN&MT đang triển khai dự án "Hiện đại hóa hệ thống độ cao quốc gia", nhằm xây dựng hệ thống mốc độ cao ổn định lâu dài và xác định độ cao trung bình của mặt nước biển. Dự án triển khai từ 2022 - 2025, với việc xây dựng 4 mốc độ cao thế kỷ tại ĐH Quốc gia TP HCM, UBND xã Nhuận Đức (Củ Chi cũ), Khu văn hóa Láng Le (Bình Chánh cũ), Nhà thiếu nhi huyện Cần Giờ (cũ), cùng 2 mốc giáp ranh tại Đồng Nai và Long An (cũ).

Công tác đo thủy chuẩn đã hoàn thành năm 2023, các chu kỳ đo quan trắc tiếp theo diễn ra vào 2024 và 2025, sau đó bàn giao dữ liệu cho địa phương khai thác, sử dụng. Sở đang triển khai nhiệm vụ hoàn thiện hệ thống mốc độ cao hạng 4 giai đoạn 2025 - 2026, phục vụ quy hoạch, xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội, ứng phó biến đổi khí hậu, đánh giá tình trạng sụt lún ở TP.

Nhã An