Số phận trái ngược của những người đầu tiên khoan giếng dầu

Ảnh: BOP.

Không mất nhiều thời gian để dầu mỏ của Pennsylvania tìm đường đến thị trường với chất lượng của loại dầu lửa đã được lọc. Những phẩm chất của nhiên liệu này ngay lập tức được công nhận. Chưa đầy một năm sau khi Drake khoan được dầu, một tác giả Mỹ viết:

“Là một nhiên liệu thắp sáng, không thể định giá dầu lửa. Đó là ánh sáng của thời đại. Những ai chưa từng nhìn thấy dầu cháy có thể tin chắc rằng ánh sáng của nó không phải là ánh sáng của mặt trăng, mà là một thứ ánh sáng gần hơn với ánh sáng trong trẻo, mạnh mẽ và lấp lánh của ban ngày, thứ ánh sáng mà thời Trung Cổ không thể có… Dầu mỏ tạo ra một thứ ánh sáng đẹp đẽ, thứ ánh sáng sáng nhất và cũng rẻ tiền nhất trên thế giới; một ánh sáng thích hợp cho các hoàng đế và hoàng gia và không phải là không phù hợp với những người thuộc phe Dân chủ và Cộng hòa”.

George Bissell, người tiên phong trong hoạt động tìm kiếm dầu, nằm trong số những người đầu tiên đến Titusville. Không hề toan tính, ông bỏ ra hàng trăm nghìn USD để thuê và mua lại các trang trại xung quanh vùng sông Dầu. Trong thư gửi vợ, ông viết:

“Bọn anh tìm thấy ở đây sự náo nhiệt không ở đâu có. Dân chúng ở đây gần như là điên rồ… Anh chưa bao giờ chứng kiến cảnh tượng nhộn nhịp nào như vậy. Toàn bộ vùng nông thôn phía Tây này đang xúm đen xúm đỏ tại đây và những mức giá được đưa ra cho đất đai ở khu vực phụ cận, nơi có khả năng tìm thấy dầu quả là hoang đường”.

Phải mất tới 6 năm Bissell mới đưa ra được nhận định này và những thăng trầm trong hành trình tìm kiếm dầu khiến ông có lý do để viết ra những dòng sau: “Anh khá ổn nhưng rất mệt. Bọn anh đã trải qua một thời kỳ quá khó khăn. Triển vọng của bọn anh chắc chắn sẽ rất sáng sủa… Bọn anh có thể sẽ trở nên giàu có".

Quả thực, Bissell đã trở thành một người cực giàu. Một trong các khoản đóng góp từ thiện của ông là tài trợ tiền xây phòng tập thể thao cho trường Dartmouth, nơi ông đã nhìn thấy chai dầu đem lại cho ông ý tưởng kinh doanh mới. Ông nhất định yêu cầu phòng tập này phải có sáu đường chơi bowling “để nhớ về những rắc rối kỷ luật mà ông mắc phải khi còn chưa tốt nghiệp chỉ vì niềm đam mê dành cho môn thể thao này”.

Về sau, người ta nói “tên tuổi và danh tiếng của ông là một ‘từ cửa miệng’ của những người làm trong ngành công nghiệp dầu lửa trên khắp lục địa này”. Tuy nhiên, ông chủ nhà băng James Townsend, người đã chấp nhận rủi ro tài chính lớn nhất, lại không có được vinh dự mà ông cho là mình xứng đáng được nhận. Sau này, ông từng viết những lời cay đắng: “Toàn bộ kế hoạch là do tôi đề xuất và những đề xuất của tôi đã được thực hiện. Việc huy động tiền và gửi tiền đi cũng do tôi làm. Tôi không phải là một kẻ ích kỷ nhưng sự thật là nếu tôi không làm những công việc đó thì dầu đã không thể được khai thác”. Ông còn nói thêm: “Tôi sẽ không nhắc lại những lo lắng và chịu đựng mà tôi phải trải qua để cầu vận may”.

Về phần Drake, mọi chuyện diễn ra với ông cũng không hề tốt đẹp. Ông trở thành một người mua dầu, sau đó là một đối tác trong một công ty ở Phố Wall chuyên về cổ phiếu dầu lửa. Ông là người tiêu xài hoang phí và không phải là một doanh nhân giỏi mà là một con bạc.

Tới năm 1866, Drake đã mất sạch tiền và trở thành một người nửa tàn phế, bị những cơn đau hành hạ và sống trong nghèo khổ. Trong bức thư gửi một người bạn, ông viết: “Nếu anh còn chút tình nhân ái đồng loại nào dành cho tôi và gia đình tôi, làm ơn hãy gửi cho tôi một ít tiền. Tôi đang ốm và rất cần tiền”. Cuối cùng, vào năm 1873, bang Pennsylvania đã cấp cho Drake một khoản lương hưu nhỏ trọn đời vì những cống hiến của ông, giúp ông sống những năm cuối đời bớt khó khăn.

Về cuối đời, Drake muốn khẳng định vị trí của mình trong lịch sử: “Tôi tuyên bố rằng tôi đã phát minh ra ống dẫn động và điều khiển nó. Nếu không có chiếc ống đó, họ không thể khoan xuống lòng đất trong khi đất chứa đầy những nước là nước. Tôi cũng khẳng định rằng tôi đã khoan giếng dầu đầu tiên tại nước Mỹ và có thể chỉ ra giếng dầu đó”. Ông nhấn mạnh: “Nếu tôi không làm, tới ngày hôm nay việc đó sẽ không thể được thực hiện".

Daniel Yergin / NXB Thế Giới liên kết Công ty Omega+