So sánh 2 tàu sân bay hiện đại nhất của Mỹ và Trung Quốc: USS Gerald R. Ford và Phúc Kiến

Đầu tháng này, Trung Quốc chính thức đưa vào hoạt động tàu sân bay hiện đại nhất của nước này mang tên Phúc Kiến sau nhiều lần thử nghiệm. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã dự lễ biên chế tàu sân bay Phúc Kiến (số hiệu 18) tại cảng Tam Á (tỉnh Hải Nam) vào chiều 5-11, hãng thông tấn Tân Hoa Xã đưa tin.

Tầm quan trọng chiến lược

Tàu Phúc Kiến là tàu sân bay thứ 3 của hải quân Trung Quốc và là tàu đầu tiên của Trung Quốc được trang bị máy phóng điện từ. Hai tàu sân bay trước đó là Liêu Ninh (số hiệu 16) và Sơn Đông (số hiệu 17) đều có hệ thống phóng kiểu nhảy cầu.

Tàu sân bay Phúc Kiến của Trung Quốc. Ảnh: AFP

Tàu sân bay Phúc Kiến được hạ thủy hồi giữa tháng 6-2022. Đầu tháng 5-2024, tàu rời nhà máy đóng tàu Giang Nam ở Thượng Hải để thực hiện chuyến thử nghiệm đầu tiên trên biển. Ngày 22-9-2025, hải quân Trung Quốc thông báo hoàn tất việc huấn luyện cất cánh và thu hồi các máy bay J35, J-15T, KJ-600 trên tàu Phúc Kiến.

Theo tờ Newsweek, Trung Quốc đang tiến hành hiện đại hóa hải quân nhanh chóng dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình - người đã đặt ra mục tiêu dài hạn đầy tham vọng là xây dựng một quân đội "đẳng cấp thế giới" vào năm 2049. Theo báo cáo của Lầu Năm Góc vào năm ngoái, quân đội Trung Quốc vận hành lực lượng hải quân lớn nhất thế giới tính theo số lượng tàu, với hơn 370 tàu, bao gồm ba tàu sân bay.

Trong khi đó, Mỹ duy trì một hạm đội gồm 11 tàu sân bay. Là biểu tượng rõ ràng nhất của sức mạnh quân sự Mỹ, các tàu sân bay Mỹ thường xuyên được triển khai ở nước ngoài, đặc biệt là ở Tây Thái Bình Dương, để thể hiện cam kết an ninh của Washington đối với các đồng minh và đối tác trong khu vực.

So sánh Phúc Kiến và USS Gerald R. Ford

Một trong những điểm chung của tàu sân bay Gerald R. Ford và tàu sân bay Phúc Kiến là cả hai đều là tàu sân bay đầu tiên của mỗi nước được trang bị máy phóng điện từ, cho phép chúng phóng máy bay nặng hơn, qua đó tăng cường sức mạnh chiến đấu.

Giống như 10 tàu sân bay lớp Nimitz đời cũ, vốn sử dụng máy phóng chạy bằng hơi nước để phóng máy bay, tàu Gerald R. Ford được trang bị bốn máy phóng trên boong bay, trong khi tàu Phúc Kiến của Trung Quốc có ba máy phóng.

Tàu sân bay USS Gerald R. Ford của Mỹ. Ảnh: Nikola Vilic/CROPIX/SIPA

Một điểm tương đồng khác liên quan máy bay tàng hình hoạt động trên tàu sân bay. Theo trang The Aviationist chuyên về hàng không quân sự, tàu Gerald R. Ford được thiết kế để vận hành tiêm kích F-35C, nhưng vẫn cần được điều chỉnh thêm để có thể hỗ trợ việc triển khai loại máy bay này lâu dài.

Trong khi đó, một số video cho thấy tàu Phúc Kiến có thể phóng và thu hồi tiêm kích J-35, có thiết kế tương đồng với máy bay F-35C. Cả hai máy bay tàng hình này - có khả năng tránh radar - được coi là máy bay chiến đấu hải quân tiên tiến nhất của Trung Quốc và Mỹ.

Tuy nhiên, theo dự án ChinaPower của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), tàu Phúc Kiến sử dụng hệ thống tuabin hơi nước kết hợp với máy phát điện diesel để làm động cơ đẩy, giống như hai tàu sân bay kiểu nhảy cầu của Trung Quốc là Liêu Ninh và Sơn Đông.

Tất cả các tàu sân bay Mỹ đang hoạt động đều chạy bằng năng lượng hạt nhân, cho phép chúng hoạt động trong thời gian dài mà không cần tiếp nhiên liệu. Tàu Gerald R. Ford có thể hoạt động từ 20 đến 25 năm trước khi phải tiếp nhiên liệu cho hai lò phản ứng hạt nhân, điều này chỉ xảy ra một lần trong suốt vòng đời.

Trong khi đó, tàu Phúc Kiến là chiến hạm lớn nhất mà Trung Quốc từng chế tạo, với lượng giãn nước hơn 80.000 tấn, nhưng vẫn nhỏ hơn tàu Gerald R. Ford, vốn có lượng giãn nước với lượng giãn nước đầy tải là 112.000 tấn.

Chiều dài tương ứng của tàu Phúc Kiến và tàu Gerald R. Ford là 320 m và 333 m.

Sự chênh lệch về kích thước này cho phép tàu Gerald R. Ford mang theo lực lượng không quân hùng hậu hơn, với hơn 75 máy bay, bao gồm tiêm kích và máy bay cảnh báo sớm, theo hãng tin Reuters. Trong khi đó, dự án ChinaPower ước tính tàu Phúc Kiến có thể vận hành từ 50 đến 60 máy bay.

Tàu Gerald R. Ford có cảng nhà tại Căn cứ Hải quân Norfolk (bang Virginia) trên bờ Đông nước Mỹ, cho thấy tàu này thường được triển khai tại Đại Tây Dương, Địa Trung Hải và Trung Đông thông qua Kênh đào Suez, nhằm hỗ trợ các lực lượng Mỹ tại những khu vực này. Trong khi đó, Hải quân Trung Quốc xác nhận rằng tàu Phúc Kiến sẽ là tàu sân bay thứ hai, sau tàu Sơn Đông được đặt tại Căn cứ Hải quân Du Lâm gần Tam Á (tỉnh Hải Nam).

Vị trí các cảng nhà của hai tàu sân bay này đồng nghĩa với việc chúng sẽ không hoạt động cùng lúc tại khu vực Tây Thái Bình Dương. Mỹ hiện đã triển khai một tàu sân bay khác là USS George Washington tại khu vực này như một phần trong lực lượng tiền phương của Mỹ tại Nhật.

THẾ VINH