Sơ thẩm vụ 'phù phép' giấy ủy quyền để lừa bán đất: Luật sư: 'Nếu công chứng đúng quy trình thì đã không có vụ án này'

Bị cáo Giang (bên phải) và bị cáo Hải tại phiên sơ thẩm.

Giang và Hải đã dùng hợp đồng ủy quyền (HĐUQ) bị “phù phép” để bán thửa đất 804m2 tại phường 5, quận Gò Vấp do bà Đặng Thị Tuyết (SN 1946) đứng tên sử dụng, cho vợ chồng bà Trần Thị Thu Thanh.

Xuất hiện một số tình tiết mới tại phiên xử

Theo hồ sơ, đầu 2018 bà Tuyết bán thửa đất cho 3 người với giá 12 tỷ; nhận đặt cọc 7 tỷ. Một trong những người này giới thiệu là Giang sẽ làm được hồ sơ nên cả nhóm giao hồ sơ, ký hợp đồng trả tiền công để Giang hoàn tất thủ tục pháp lý khu đất giúp họ.

Giang khai làm thủ tục không được nên mang đất đi bán cho Hải. Hải đặt cọc 3 tỷ, Giang có trách nhiệm thực hiện các thủ tục, giải quyết vướng mắc để “phân lô”.

Tiếp tục không làm được nên Giang gặp và thỏa thuận bán cho vợ chồng bà Thanh. “Bị cáo nói với Hải là có người mua họ làm được. Hải muốn lấy lại tiền cọc 3 tỷ thì đến ký mua bán với người mới”, Giang khai. Sau đó, Giang đưa Hải đến gặp vợ chồng bà Thanh ký hợp đồng mua bán (viết tay), nhận đặt cọc 4,3 tỷ. Hải nhận 3 tỷ, còn 1,3 tỷ giao Giang.

Khai trước tòa, khi được hỏi có ý kiến gì về cáo trạng hay không, Hải nói: “Bị cáo cũng là bị hại khi mua đất từ Giang”. Hải nói khi mua bán đất, Giang nói do giấy tờ đứng tên bà Tuyết, nếu ký mua bán sang tên thì các giấy tờ này hết hiệu lực, làm lại rất khó; nên mới làm ủy quyền từ bà Tuyết cho Hải. Hải khai: “Giang đưa bản chính HĐUQ từ bà Tuyết cho bị cáo, trong đó bị cáo có toàn quyền định đoạt thửa đất như mua bán, tặng cho, thực hiện các công việc liên quan… Nhiều tháng sau, do một số người liên quan khu đất đòi tiền bồi thường quá cao nên bị cáo muốn lấy lại tiền. Nghe Giang nói có người mua, do đang có ủy quyền nên bị cáo ký mua bán cho vợ chồng bà Thanh”.

Với HĐUQ từ bà Tuyết sang cho chồng bà Thanh (mà bà Tuyết không ký nhưng công chứng viên, đồng thời là Trưởng một Văn phòng công chứng (VPCC) quận 11 vẫn “công chứng” - NV), Giang khai: “Bị cáo đến VPCC, gặp Ngụy Cao Khánh và yêu cầu làm HĐUQ. Khánh soạn và cùng bị cáo đến nhà bà Thanh để ký, lăn tay; tiếp tục mang đến cho bà Tuyết ký. Tại nhà bà Tuyết, có mặt bà Đinh Thị Phiến, bà Tuyết hỏi “sao ủy quyền có mua bán?” nên muốn giữ lại để hỏi con cháu. Một hai ngày sau, bà Phiến gọi điện nói là bà Tuyết đã ký vào HĐUQ. Bị cáo và Khánh xuống nhà bà Phiến, thấy có bà Tuyết đang ở đó nên nhận HĐUQ đã có chữ ký, lăn tay sẵn”.

Giang khai khi giao dịch với bà Tuyết đều có mặt bà Phiến. Nhưng Giang từ chối đối chất với bà Tuyết, bà Phiến và Khánh về quá trình HĐUQ.

Tại phiên xử, bị hại khai khi mua bán đất với Hải, mới đặt cọc 4,3 tỷ. Sau khi có HĐUQ và kiểm tra thấy có tên mình trên hệ thống công chứng, tin tưởng HĐUQ do CCV ký nên mới trả đủ số tiền còn lại cho Giang.

Tại phiên xử, LS bảo vệ cho nhóm người đầu tiên đặt cọc cho bà Tuyết, cho rằng, cơ quan tiến hành tố tụng còn chưa xem xét hành vi của Giang có dấu hiệu “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” với thân chủ của mình. LS cho rằng, thân chủ mình đã lập hợp đồng và trả trước cho Giang 900 triệu. Nhưng khi nhận tiền, Giang không thực hiện công việc, dùng nhiều thủ đoạn gian dối để kéo dài, khi có điều kiện trả lại tiền thì không trả.

“Nếu CCV làm đúng trách nhiệm, đúng quy trình công chứng thì tôi sẽ không trả tiếp 14,2 tỷ và thiệt hại sẽ không lớn như hiện nay. Tôi đề nghị HĐXX làm rõ trách nhiệm của CCV và chuyên viên Ngụy Cao Khánh của VPCC quận 11 về hành vi gây ra, đồng thời buộc họ và VPCC phải bồi thường thiệt hại cho tôi”, bị hại nói.

Bị hại nói việc không xử lý hành vi của CCV và chuyên viên Ngụy Cao Khánh là bỏ lọt tội phạm. “Từ trước đến nay và về sau, tôi sẽ theo đuổi việc bỏ lọt tội phạm này”, bị hại nói.

Về phía bà Tuyết, đề nghị HĐXX trả lại hồ sơ, giấy tờ đất. Bà Tuyết cho rằng bị điếc nên không thể khai báo các vấn đề khác. Còn nhóm người mua đất ban đầu thì đòi tiếp tục hợp đồng với bà Tuyết.

LS các bên đều kiến nghị xử lý CCV

Đại diện VKS cho rằng qua hồ sơ, chứng cứ có đủ căn cứ kết tội Giang và Hải “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Về phần dân sự liên quan đến tranh chấp số tiền bồi thường cho một số người liên quan, làm hạ tầng, giá trị tăng thêm… thì tách thành một vụ án dân sự khác.

Một bất ngờ trong phiên xử, là LS của cả bị cáo và bị hại đều kiến nghị xử lý công chứng viên. LS bào chữa cho bị cáo Hải nói rằng vụ án xảy ra có lỗi rất lớn của CCV. Trong hồ sơ, trước khi ký hợp đồng mua bán với bà Thanh, Hải có hợp đồng mua bán với bà Tuyết được VPCC ở phường 2, quận 11 công chứng ngày 21/09/2018. Điều này phù hợp với lời khai của bà Thanh và Hải, “phải có cơ sở gì đó thì Hải mới dám bán và bà Thanh mới dám mua”.

“Lỗi tiếp theo, trước khi lập HĐUQ cho bà Tuyết với chồng bà Thanh, CCV không kiểm tra thửa đất trên đã có nhiều giao dịch đặt cọc”, LS nói.

Tại tòa, LS Trần Hải Đức (Đoàn LS TP HCM), bảo vệ quyền lợi cho bị hại, đã nộp kiến nghị của nhiều LS đề nghị khởi tố CCV và Ngụy Cao Khánh để điều tra hành vi “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

LS Đức nói nam CCV đã không thực đúng quy trình trong Luật Công chứng. Lời khai của CCV tại bút lục 875, đồng ý cho Khánh thực hiện công chứng ngoài hợp đồng. Nhưng Khánh không thực hiện đúng quy trình là không sao chụp hồ sơ bản chính của người tham gia ủy quyền; không chứng kiến bà Tuyết ký tên, lăn tay, đối chiếu CMND; không tra cứu các giao dịch, “không nhớ” là thửa đất có hợp đồng mua bán từng do chính mình thực hiện công chứng. Hậu quả đã xảy ra là vụ lừa đảo 18,5 tỷ. “Tôi cho rằng có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm nên kiến nghị HĐXX khởi tố. Nếu không có hành vi của CCV và Khánh thì không có vụ án ngày hôm nay”, LS Đức nói.

HĐXX cho rằng tòa đã từng trả hồ sơ yêu cầu làm rõ hành vi của nam CCV và Khánh nhưng VKS và CQĐT xác định không có căn cứ nên không thể khởi tố. Nếu các bên liên quan thấy có dấu hiệu phạm tội thì thực hiện quyền tố cáo, tố giác đến cơ quan thẩm quyền.

Tòa tuyên Giang 18 năm tù, Hải 7 năm tù, bồi thường cho bị hại 18,5 tỷ. Về dân sự, HĐXX tuyên buộc trả lại đất, giấy tờ đất cho bà Tuyết; hủy HĐUQ bị giả và hợp đồng mua bán giữa bà Thanh với ông Hà Ngọc Hùng. Phần tiền làm hạ tầng, bồi thường cho người liên quan khu đất, do các bên tranh chấp nên tách thành một vụ án dân sự khác.

Ngay sau phiên xử, bị hại cho biết sẽ kháng cáo với bản án sơ thẩm.

Sau phiên xử, một LS thuộc Đoàn LS TP HCM có ý kiến băn khoăn: “Thứ nhất, bản án chưa tuyên về các quyết định của UBND quận Gò Vấp đã ban hành đối với ông Hà Ngọc Hùng như quyết định thu hồi đất, thông báo thuế chuyển đổi mục đích, “sổ đỏ” mới… thì làm sao trả lại đất và giấy cho bà Tuyết? Thứ hai, dù CCV và VPCC làm sai, nhưng không buộc họ liên đới trách nhiệm dân sự, là có dấu hiệu chưa đúng quy định pháp luật”.

Bùi Yên