Sớm cung ứng thuốc ARV phục vụ nhu cầu điều trị

Tính đến thời điểm hiện tại cả nước phát hiện gần 250.000 người nhiễm HIV. Trong năm 2023, phát hiện 13.445 trường hợp HIV dương tính mới, 1.623 trường hợp tử vong. Số người nhiễm HIV biết tình trạng bệnh là 234.220 trường hợp. Kể từ đầu dịch đến nay đã có 114.195 người nhiễm HIV tử vong.

Thông tin từ Bộ Y tế cho hay, cơ quan này sẽ làm việc với Đại sứ quán Australia và Tổ chức Y tế thế giới để bảo đảm đủ nguồn cung thuốc ARV điều trị cho người nhiễm HIV.

Về điều trị thuốc kháng HIV (ARV), hiện có 534 cơ sở y tế điều trị HIV trên toàn quốc trong đó có 513 cơ sở sử dụng thuốc do bảo hiểm y tế chi trả. Số người bệnh HIV đang điều trị bằng thuốc ARV tiếp tục tăng.

Đến hết 31/12/2023, toàn quốc có 178.928 người, trong đó có 2.709 trẻ em và 154.539 người đang điều trị thuốc ARV do bảo hiểm y tế chi trả, chiếm 86,4%. Với kết quả trên, tỷ lệ người nhiễm HIV được phát hiện được điều trị ARV (chỉ tiêu 90 thứ hai) đạt 80%.

Trong số bệnh nhân đang điều trị ARV có 82% được làm xét nghiệm tải lượng HIV nhằm theo dõi hiệu quả điều trị ARV. 98,3% người bệnh điều trị ARV có tải lượng HIV dưới ngưỡng ức chế (dưới 1000 bản sao/mL máu). Kết quả này vượt chỉ tiêu 95% trong Chiến lược quốc gia hướng đến kết thúc AIDS vào năm 2030.

Khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới năm 2023 cho rằng, khi tải lượng HIV dưới ngưỡng ức chế thì người nhiễm HIV gần như không làm lây truyền HIV qua quan hệ tình dục.

Trong khi đó, lây truyền HIV qua quan hệ tình dục hiện đang là con đường lây nhiễm HIV chính ở Việt Nam. Điều này cho thấy, việc mở rộng và duy trì điều trị ARV bảo đảm chất lượng, hiệu quả sẽ góp phần quan trọng trong việc giảm nguy cơ nhiễm HIV mới trong cộng đồng.

Theo các chuyên gia, người nhiễm HIV bắt buộc phải tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc điều trị và duy trì điều trị thuốc ARV thường xuyên, suốt đời.

Nếu không tuân thủ nguyên tắc điều trị hay điều trị gián đoạn sẽ dẫn đến nguy cơ bệnh tiến triển, tăng khả năng lây nhiễm cho cộng đồng, thậm chí chuyển sang AIDS.

Tình trạng thiếu thuốc điều trị ARV khiến cho nhiều người nhiễm HIV rất lo ngại bị gián đoạn điều trị. Theo thông tin từ nhiều địa phương, một tháng gần đây, nhiều bệnh nhân HIV nhóm đã điều trị ổn định thay vì được nhận đủ thuốc ARV sử dụng trong ba tháng thì chỉ được nhận thuốc dùng một tháng, thậm chí hai tuần.

Lãnh đạo Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế cũng thừa nhận, thời gian qua cục đã nhận được thông tin từ các tỉnh, thành phố như TP.HCM, Hà Nội, Hải Phòng, Kiên Giang, Vĩnh Long… về nguy cơ gián đoạn thuốc ARV BHYT điều trị người bệnh HIV.

Nhằm đảm bảo duy trì điều trị ARV cho người bệnh trong thời gian chờ thuốc ARV được mua từ nguồn Quỹ Bảo hiểm y tế, Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã đề nghị sở y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chủ động giám sát, điều tiết cung ứng thuốc ARV điều trị người bệnh HIV/AIDS.

Ngay khi nhận được thông tin, Cục đã có hướng dẫn các tỉnh, thành phố điều tiết cấp phát thuốc cho người bệnh. Theo đó, nếu như trước đây nếu bệnh nhân điều trị ổn định có thể lĩnh thuốc 3 tháng/lần thì trong tình trạng đang thiếu thuốc chỉ cấp 1 tháng/lần. Với tỉnh, thành phố còn lượng thuốc ít hơn có thể cấp 2 tuần/lần với người bệnh ở gần.

Để khắc phục tạm thời các cơ sở y tế cần hướng dẫn điều chuyển người bệnh đang điều trị HIV có thẻ bảo hiểm y tế từ cơ sở hết thuốc bảo hiểm y tế sang cơ sở còn thuốc bảo hiểm y tế.

Không để tình trạng người bệnh gián đoạn thuốc ARV nguồn bảo hiểm y tế trong khi tồn kho trên toàn địa bàn vẫn còn.

Bên cạnh đó, các đơn vị điều tiết thuốc ARV nguồn dự án Quỹ toàn cầu tài trợ giữa các cơ sở y tế trên địa bàn để điều trị cho người bệnh HIV đáp ứng tiêu chuẩn nhận thuốc ARV do Quỹ toàn cầu tài trợ.

Cục cũng tìm kiếm thêm nguồn thuốc viện trợ từ các tổ chức. Hiện đã có nguồn viện trợ và dự kiến tuần sau thuốc sẽ về đến Việt Nam. Cục sẽ điều phối, cấp phát cho các địa phương "gối đầu", cho đến khi hoàn thiện công tác mua sắm

“Nguy cơ gián đoạn nguồn cung do điều chỉnh của Luật Đấu thầu. Hiện Trung tâm mua sắm tập trung thuốc quốc gia đang gấp rút tiến hành hoàn thiện thủ tục mua sắm”, lãnh đạo Cục Phòng chống HIV/AIDS nêu.

Đề cập đến nội dung thiếu thuốc ARV, khi trao đổi với phóng viên, theo bà Đào Hồng Lan, Bộ trưởng Y tế, ngày 20/6 tới đây, tại Hà Nội đã diễn ra Lễ bàn giao thuốc ARV cho Bộ Y tế Việt Nam từ Chính phủ Australia trong hợp tác với Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Đây là sự kiện hết sức quan trọng và ý nghĩa trong bối cảnh công tác mua sắm thuốc ARV điều trị người nhiễm HIV tại Việt Nam đang gặp một số khó khăn.

Trong bối cảnh có một số khó khăn trong việc mua sắm thuốc ARV điều trị người nhiễm HIV thì việc WHO hỗ trợ thuốc Acriptega - một loại thuốc ARV phác đồ bậc 1 ưu tiên là rất cần thiết cho công tác điều trị người bệnh HIV hiện nay.

Đây là khoản viện trợ phi dự án do WHO hỗ trợ cho Việt Nam dưới hình thức hàng viện trợ. Việc mua sắm, đấu thầu thuốc này do WHO trực tiếp thực hiện. Đây là thuốc đã có số đăng ký lưu hành tại Việt Nam.

Đơn vị trúng thầu là Công ty Cổ phần Dược phẩm Trung ương Codupha. Đơn vị này chịu trách nhiệm phân phối thuốc đến 5 tỉnh/thành phố gồm Bến Tre, Cần Thơ, Hà Nội, TP.HCM và Thanh Hóa.

Lượng thuốc này được sử dụng để điều trị cho người bệnh HIV tại 5 tỉnh/thành phố và các tỉnh/thành phố khác theo quyết định điều phối của Cục Phòng, chống HIV/AIDS.

Cục Phòng, chống HIV/AIDS chịu trách nhiệm về hướng dẫn sử dụng thuốc đúng mục đích, an toàn; hướng dẫn các đơn vị triển khai, phân phối tới đúng đối tượng hưởng lợi, bảo đảm hiệu quả, không bị chồng chéo, trùng lắp và đúng các quy định chuyên môn hiện hành, không được bán thuốc viện trợ ra thị trường.

Hiện nay Bộ Y tế đang quyết liệt thúc đẩy việc mua sắm thuốc ARV từ nguồn Bảo hiểm y tế và vừa hoàn thành việc đàm phán giá thuốc ARV đợt 1.

Dự kiến từ tháng 6 đến tháng 8 sẽ có 14,5 triệu viên thuốc được cung cấp để điều trị cho người bệnh HIV.

Số thuốc còn lại sẽ được đấu thầu tập trung cấp quốc gia, để kịp thời nối tiếp bảo đảm người nhiễm HIV đang điều trị không bị gián đoạn thuốc.

Theo Cục Phòng, chống HIV/AIDS, công tác điều trị thuốc ARV cho người nhiễm HIV được triển khai tại Việt Nam đến nay đã hơn 20 năm.

Trong những năm gần đây, trung bình mỗi năm có trên 10.000 người nhiễm HIV được đưa vào điều trị thuốc ARV. Từ năm 2019, Việt Nam bắt đầu chuyển giao chi phí thuốc ARV và các dịch vụ điều trị ARV do bảo hiểm y tế chi trả.

Từ năm 2020, Việt Nam đã thực hiện phác đồ ARV tối ưu theo khuyến cáo của WHO. Thuốc Acriptega là thuốc viên kết hợp phác đồ tối ưu điều trị nhiễm HIV.

Hiện nay, có khoảng 85% người bệnh đang sử dụng phác đồ tối ưu này, bao gồm cả điều trị cho phụ nữ mang thai nhiễm HIV. Phác đồ này cũng đã được bảo hiểm y tế chi trả.

D.Ngân