Sớm tháo gỡ những bất cập trong quản lý đất đai

Gặp khó khăn trong công tác thu hồi đất

Phát biểu tại hội nghị, TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, về điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, trong giai đoạn tới thực hiện Nghị quyết 06-NQ/TƯ về phát triển đô thị bền vững, Nghị quyết 19-NQ/TƯ về nông nghiệp, nông dân, nông thôn sẽ có nhiều đột phá về phát triển đô thị và nông thôn; do đó cần cụ thể hơn về điều chỉnh định kỳ và điều chỉnh cục bộ với quy hoạch và nhất là với kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, cấp huyện.

Bên cạnh đó, việc quy định không gian ngầm, không gian mặt đất và không gian trên không là cần thiết nhưng cần nghiên cứu sâu để quy định cụ thể, đặt mối quan hệ giữa 3 không gian này trong tổng thể quy hoạch. "Hà Nội cần lấy kinh nghiệm của mình khi là địa phương đầu tiên công bố đồ án quy hoạch không gian ngầm để góp ý cho Quốc hội quy định về nội dung này trong dự thảo Luật", ông Đào Ngọc Nghiêm nhấn mạnh.

Quang cảnh hội nghị

Liên quan đến phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, PGS.TS Trần Trọng Phương, Trưởng khoa Tài nguyên - Môi trường (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) nhìn nhận, dự thảo nêu quy định thu hồi đất phải 100% người dân đồng tình sẽ khó thực hiện và triển khai không khả thi. "Thực tế cho thấy việc thu hồi đất luôn là câu chuyện khó khăn, có thể nói là rất khó để nhận được sự đồng thuận của 100% người dân. Do đó, đề xuất 80% sự đồng thuận là có thể tiến hành phương án thu hồi", PGS.TS Trần Trọng Phương chia sẻ.

Còn Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội Phạm Thị Thanh Hương cho biết: qua theo dõi hoạt động hành nghề công chứng, việc hộ gia đình sử dụng đất tham gia giao dịch gây ra nhiều bất cập, kể cả trong việc giao dịch đất ở (thổ cư) khi tất cả các thành viên của hộ gia đình tại thời điểm cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (đủ tuổi) phải tham gia ký kết dù họ không có đóng góp gì đối với việc hình thành tài sản; việc xác nhận hoặc chứng minh thành viên hộ gia đình đôi khi rất khó khăn. Ngoài ra, theo quan điểm cá nhân của mình, bà Phạm Thị Thanh Hương đề xuất, để phù hợp với quy định về chủ trong quan hệ dân sự của Bộ luật Dân sự năm 2015, cần hạn chế việc quy định chủ thể sử dụng đất là hộ gia đình mà chỉ nên quy định hộ gia đình là chủ thể sử dụng đất đối với một số loại đất cụ thể như sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp.

Về tiêu chuẩn của khu tái định cư cũng đã được nêu rất rõ, phải bảo đảm hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật và phù hợp với văn hóa địa phương, một số ý kiến tại hội nghị cho rằng, để bảo đảm cho người bị thu hồi đất yên tâm, không thắc mắc, khiếu kiện, chất lượng khu tái định cư cần có sự kiểm định của cơ quan quản lý xây dựng của chính quyền địa phương nơi có dự án bố trí tái định cư.

Liên quan đến vấn đề giải phóng mặt bằng đối với các dự án kéo dài từ trước khi có luật mới đến thời điểm chính thức áp dụng vẫn đang triển khai, một số ý kiến cho rằng cần khẳng định vẫn được áp dụng phương thức giải phóng mặt bằng như đã được phê duyệt từ trước để tránh các khiếu kiện thắc mắc, so bì.

Sớm hoàn thiện các cơ chế, chính sách liên quan đến đất đai

Dưới góc độ địa phương, Trưởng phòng Tài nguyên - Môi trường UBND quận Hoàng Mai Nguyễn Đức Thọ đề xuất bỏ việc lập kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện đối với các khu vực quận đã có quy hoạch chi tiết và quy hoạch phân khu đô thị chi tiết. Bởi việc lập kế hoạch sử dụng đất hằng năm hầu như không thực hiện được trước ngày 31.12 theo quy định và vừa làm xong năm nay thì lại làm tiếp năm sau.

Đồng quan điểm, Phó Chủ tịch UBND huyện Đan Phượng Nguyễn Thạc Hùng cho rằng, nguyên tắc định giá đất rất chính xác nhưng cần có dữ liệu chuẩn đầu vào để định giá đất. Bởi trên thực tế, hiện giao dịch đất đai, chuyện mua bán "2 giá" rất nhiều, chỉ dựa vào việc nộp thuế mua bán đất đai thì sẽ rất khó khăn để xác định sát giá đất.

Góp ý vào Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, đại diện Hội truyền thông số Việt Nam là ông Phạm Đức Bảo cho rằng Luật Đất đai năm 2013 đã có bước tiến mới khi cho phép người Việt Nam định cư ở nước ngoài được nhận hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất để đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc bán kết hợp cho thuê; được nhận chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ bộ dự án đầu tư có sử dụng đất để đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc cho thuê... Tuy nhiên, Dự thảo Luật sửa đổi cần khắc phục những vướng mắc liên quan đến quyền của nhà đầu tư và người sở hữu nhà ở là người Việt Nam định cư ở nước ngoài.

Đáng chú ý, trong Luật Đất đai năm 2013 chưa cho phép người Việt Nam định cư ở nước ngoài được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân để đầu tư kinh doanh là một thiếu sót lớn. Họ mới chỉ được thuê đất từ tổ chức, hộ gia đình, cá nhân để đầu tư xây dựng nhà ở, công trình để cho thuê, nhận chuyển nhượng, thuê đất trong phạm vi khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao và khu kinh tế để đầu tư kinh doanh.

"Dường như đối với các giao dịch nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất dành cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài đang bị “rào” lại một cách đáng tiếc. Đây chính là sự bất bình đẳng giữa nhà đầu tư là người Việt Nam định cư ở nước ngoài với nhà đầu tư trong nước trong các giao dịch dân sự về đất đai", ông Phạm Đức Bảo nêu.

Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH TP Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai kết luận hội nghị

Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH TP Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai đánh giá, các đại biểu đã phát biểu tập trung, đặc biệt là về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, nghĩa vụ tài chính đất đai, điều kiện thu hồi, đặc biệt là các điểm mới của dự thảo Luật… Ghi nhận những nội dung vướng từ thực tiễn của một số quận huyện, doanh nghiệp trong quá trình thực hiện, bà Phạm Thị Thanh Mai đề nghị đại biểu tiếp tục quan tâm đóng góp ý kiến sâu hơn về một số nhóm vấn đề như: Quan điểm thu hồi đất; điều kiện, tiêu chí để Nhà nước thu hồi đất có liên quan đến yếu tố doanh nghiệp kinh doanh... để gửi về Đoàn ĐBQH thành phố tổng hợp, báo cáo gửi các cấp có thẩm quyền.

Phi Long