Sớm trình đề án sáp nhập một số tỉnh, không tổ chức cấp huyện

Xây dựng đề án sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện

Tại phiên họp ngày 28/02/2025, sau khi nghe Ban Tổ chức Trung ương báo cáo về các nội dung, nhiệm vụ và tiến độ thời gian triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo chỉ đạo, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư có ý kiến chỉ đạo, yêu cầu các cấp ủy, tổ chức Đảng tập trung thực hiện tốt các nội dung sau:

Nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã; thực hiện mô hình địa phương 2 cấp (tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể) bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Việc nghiên cứu phải tiến hành khách quan, dân chủ, khoa học, cụ thể, sâu sắc, cầu thị, sát đúng với tình hình thực tiễn; khắc phục triệt để chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, chia cắt về địa bàn, lĩnh vực, tổ chức trung gian cồng kềnh; bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu lực, hiệu quả, nâng cao vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Xác định quyết tâm chính trị cao nhất, triển khai thực hiện theo phương châm "vừa chạy vừa xếp hàng" để hoàn thành công việc với khối lượng rất lớn, đòi hỏi cao về chất lượng, tiến độ để trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng (BCHTƯ) vào trung tuần tháng 4/2025.

Đối với cấp tỉnh: Ngoài căn cứ về quy mô dân số, diện tích, cần nghiên cứu kỹ quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, phát triển ngành, mở rộng không gian phát triển, phát huy lợi thế so sánh, đáp ứng yêu cầu phát triển đối với từng địa phương và yêu cầu, định hướng phát triển của giai đoạn mới... làm cơ sở, căn cứ khoa học trong sắp xếp. Đối với cấp xã: Cần xác định rõ các mô hình chính quyền địa phương cấp xã đối với khu vực đô thị, nông thôn, miền núi, đồng bằng, hải đảo, quy mô dân số, diện tích, lịch sử, văn hóa, các vấn đề về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, dân tộc, tôn giáo... Xây dựng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, định biên của chính quyền địa phương cấp xã.

Làm rõ mối quan hệ công tác giữa các cấp chính quyền địa phương (giữa cấp tỉnh và cấp xã); mối quan hệ công tác theo ngành dọc từ Trung ương đến cấp xã (giữa bộ, ngành Trung ương, các sở chuyên ngành và đơn vị, cá nhân phụ trách theo lĩnh vực), bảo đảm hoạt động thuận lợi, đồng bộ, liên thông, hiệu lực, hiệu quả; xác định rõ các điều kiện bảo đảm để chính quyền cấp xã hoạt động hiệu quả trước, trong và sau khi sắp xếp.

Đảng ủy Chính phủ khẩn trương triển khai thực hiện các yêu cầu trên, bảo đảm tiến độ, hoàn thiện đề án, tờ trình; trình BCHTƯ Đảng (qua Ban Tổ chức Trung ương) trước ngày 07/4/2025.

Thay mặt Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú đã ký Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/02/2025 về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị

Với các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ, giao Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc (MTTQ), các đoàn thể Trung ương chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội và các cơ quan liên quan nghiên cứu định hướng, xây dựng đề án, tờ trình Bộ Chính trị. Theo đó, tổng rà soát chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của các cơ quan, tổ chức trực thuộc, nhất là các cơ quan báo chí nhằm bảo đảm quản lý thống nhất, hiệu quả hoạt động theo hướng tinh gọn tối đa, chỉ duy trì các đơn vị thực sự cần thiết. Sắp xếp lại các tổ chức chính trị - xã hội, hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam (đồng bộ với cơ cấu tổ chức Đảng hiện nay).

Yêu cầu báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét theo thẩm quyền và hoàn thành chậm nhất ngày 30/6/2025.

Kết luận cũng yêu cầu tạm dừng tổ chức Đại hội Đảng bộ cấp xã, cấp huyện; sau Hội nghị lần thứ 11 BCHTƯ Đảng, Bộ Chính trị sẽ có chỉ đạo, hướng dẫn cụ thể sau. Điều này cho thấy quy mô các xã tùy khu vực, vùng miền sẽ khác nhau; yêu cầu nhiệm vụ chính trị cũng khác. Đơn vị hành chính cấp quận huyện sẽ bỏ; một số tỉnh thành có thể sáp nhập để mở rộng không gian phát triển.

Rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định của đảng, hiến pháp, pháp luật của nhà nước

Kết luận 127 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng giao Ban Tổ chức Trung ương; Ủy ban Kiểm tra Trung ương; Đảng ủy các cơ quan Đảng Trung ương; Đảng ủy Chính phủ; Đảng ủy Quốc hội; Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương và các cơ quan liên quan trong quá trình chuẩn bị các đề án, chủ động rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung Điều lệ Đảng, Quy định về thi hành Điều lệ Đảng, về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng, về Đại hội Đảng bộ các cấp, về kết thúc hoạt động của Đảng bộ cấp huyện và các quy định, hướng dẫn của Đảng có liên quan đến công tác xây dựng Đảng, hệ thống tổ chức Đảng ở địa phương, báo cáo Bộ Chính trị theo tiến độ chung, trình BCHTƯ Đảng trước ngày 09/4/2025.

Giao Đảng ủy Quốc hội chủ trì, phối hợp với Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo Đảng ủy Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Đảng ủy Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan nghiên cứu việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp với phạm vi là các vấn đề về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, báo cáo Bộ Chính trị vào đầu tháng 3/2025 để trình BCHTƯ Đảng (qua Ban Tổ chức Trung ương) trước ngày 07/4/2025; thời gian hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp chậm nhất ngày 30/6/2025.

Giao Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội (theo phạm vi, lĩnh vực) chủ trì, chỉ đạo Đảng ủy Bộ Tư pháp, Đảng ủy Ủy ban Pháp luật và Tư pháp và các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Cán bộ, công chức, Luật Thanh tra, Luật Quy hoạch, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân, các luật liên quan, các văn bản, nghị định về cơ chế, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động bị ảnh hưởng do sắp xếp đơn vị hành chính ở địa phương và xử lý tài sản nhà nước sau sắp xếp tổ chức bộ máy ở địa phương, báo cáo Bộ Chính trị theo tiến độ chung và hoàn thành sửa đổi, bổ sung pháp luật chậm nhất ngày 30/6/2025.

Giao Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các quy định, hướng dẫn liên quan đến việc sắp xếp, tinh gọn các cơ quan MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ (cấp Trung ương, cấp tỉnh và cấp xã), báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét theo thẩm quyền và hoàn thành chậm nhất ngày 30/6/2025.

Quyết tâm tinh gọn bộ máy mạnh mẽ nhất

Hiện nay nước ta có 63 tỉnh, thành phố, trong đó có 57 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc trung ương.

Theo báo cáo của Bộ Nội vụ, tính đến ngày 30/6/2024, Việt Nam có 705 đơn vị hành chính cấp huyện (523 huyện, 46 quận, 51 thị xã, 84 thành phố thuộc tỉnh và một thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương). Cấp xã 10.595 đơn vị (8.192 xã, 1.784 phường, 619 thị trấn).

Theo Nghị quyết 1211/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tiêu chuẩn của đơn vị cấp tỉnh là quy mô dân số, diện tích tự nhiên và số đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc. Theo đó, tỉnh miền núi, vùng cao từ 900.000 người trở lên, diện tích từ 8.000km2 trở lên; tỉnh các vùng, miền khác từ 1,4 triệu người trở lên, diện tích từ 5.000km2 trở lên. Số đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc có từ 9 đơn vị trở lên, trong đó có ít nhất là 1 thành phố hoặc 1 thị xã. Về tiêu chuẩn của thành phố trực thuộc trung ương, có quy mô dân số từ 1 triệu người trở lên, diện tích tự nhiên từ 1.500km2 trở lên. Số đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc có từ 9 đơn vị trở lên.

Nếu theo tiêu chuẩn này, một số tỉnh thành có thể sẽ được sáp nhập để mở rộng không gian phát triển. 705 đơn vị hành chính cấp huyện, quận sẽ bị bãi bỏ.

Phát biểu tại Hội nghị công bố quyết định kiểm tra của Bộ Chính trị, Ban Bí thư năm 2025 đối với Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương, ông Lê Minh Hưng, Trưởng Ban Tổ chức TƯ cho biết: Tại Kết luận 126 mới đây, Bộ Chính trị yêu cầu Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương phải hoàn thành kiện toàn nhân sự, quyết định thành lập, cơ cấu tổ chức Đảng ủy trực thuộc, cơ quan tham mưu giúp việc của các Đảng ủy mới thành lập và cơ quan tham mưu, giúp việc của các cấp ủy, tổ chức Đảng trực thuộc.

Cùng đó, phải rà soát chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của các cơ quan, tổ chức trực thuộc. Nghiên cứu định hướng tiếp tục sắp xếp lại các tổ chức chính trị - xã hội, hội quần chúng về trực thuộc TƯ MTTQ Việt Nam, đồng bộ với cơ cấu tổ chức Đảng hiện nay; đề xuất chủ trương sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật, quy định của Đảng có liên quan.

"Đi kèm với đề án sắp xếp, tinh gọn bộ máy tổ chức thì phải đề xuất sửa đổi văn bản pháp luật, kể cả một số văn bản pháp luật rất quan trọng, như Hiến pháp và văn bản có liên quan", ông Lê Minh Hưng nhấn mạnh, và đề nghị Đảng ủy MTTQ nghiên cứu, đóng góp ý kiến về vấn đề này.

Theo ông Hưng, việc triển khai đúng tinh thần "vừa chạy vừa xếp hàng", làm kỹ lưỡng, cẩn trọng nhưng phải nhanh. "Theo Kết luận 126 thì bộ máy chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp huyện như thế nào, đi kèm với việc đó là các tổ chức chính trị xã hội từ TƯ đến địa phương sắp xếp lại ra sao? Các tổ chức Đảng tới đây sắp xếp thế nào?", ông Lê Minh Hưng cho biết và nói đây là vấn đề đang phải nghiên cứu nhanh để báo cáo TƯ, vì TƯ Đảng có thể họp trước tháng 5/2025.

XUÂN NHÂN