Sống bất an bên miệng 'hà bá'

Khu vực sạt lở tại khóm Sa Phô, thị trấn Năm Căn với chiều dài khoảng 700m. Khu vực này có khoảng 40 hộ dân sinh sống.

Năm sau nghiêm trọng hơn năm trước

Theo người dân sống hai bên bờ sông Cửa Lớn, thị trấn Năm Căn, tình trạng sạt lở bờ sông đã kéo dài nhiều năm, tuy nhiên gần đây, bờ sông bị sạt lở ngày càng khốc liệt, năm sau nghiêm trọng hơn năm trước khiến người dân lo lắng, bất an.

Chị Lâm Kim Định ngụ khóm Sa Phô, thị trấn Năm Căn, không giấu được sự bất an cho biết, chỉ trong vòng 7 năm qua gia đình chị phải 4 lần dời nhà lùi dần vào trong nhường đất cho dòng nước cuốn đi. Dù vậy, chị Định vẫn phải 2 lần nhìn căn nhà - tài sản lớn nhất của gia đình, bị dòng nước nuốt trọn.

Cách nhà chị Định khoảng 20m, nhà ông Mai Văn Tiến, cũng ở khóm Sa Phô hiện sạt lở đã ăn sâu gần đến mặt nhà trước. Ông đã chủ động xây tường gạch hạn chế nước tràn vào nhà, mua cọc tràm về chuẩn bị kè tạm chống lở nhằm giữ đất và nhà nhưng theo ông Tiến đây cũng chỉ là biện pháp cách đối phó vì trong thời gian ngắn về lâu dài chỉ có kè bê tông kiên cố mới trụ nỗi.

“Sinh sống nơi đây gần 10 năm cũng chịu cảnh nhiều lần bị “hà bà nuốt" căn nhà, thiệt hại hàng trăm triệu đồng. Trước đây, UBND huyện, thị trấn Năm Căn đã hỗ trợ một phần kinh phí và vận động người dân đóng góp để làm kè tạm bằng cừ dừa, cừ tràm chống sạt lở nhưng cũng không chịu nỗi nước sông hung tợn cuồn cuộn chảy chực chờ cuốn trôi nhà cửa bất cứ lúc nào” - ông Tiến lo lắng nói.

Người dân ở đây cho biết, “mùa” sạt lở ở sông Cửa Lớn thường diễn ra từ khoảng tháng 5 tới tháng 8 hằng năm, mỗi năm nơi đây đều sạt lở thêm một đoạn tiến sâu vào bờ. Mỗi khi nhắc đến sạt lở, các hộ dân ở Năm Căn sống cạnh cửa sông Cửa Lớn đều thở dài ngao ngán, xót của, lo cho tính mạng mình và người thân, vì nhà ven sông cận kề hiểm họa sạt lở. Cũng vì sạt lở, nhiều gia đình phải bỏ nhà, bỏ đất rời đi nơi khác sinh sống.

Sớm thực hiện đề án phòng chống sạt lở bờ sông, bờ biển

Những năm qua, tình hình hình sạt lở bờ biển, bờ sông, kênh, rạch trên địa bàn huyện Năm Căn diễn ra với cấp độ ngày càng nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn về đất đai, tài sản của người dân, đặc biệt khu vực cửa biển Bồ Đề. Theo chính quyền địa phương có một số nguyên nhân như, biến đổi khí hậu, nước biển dâng làm dòng chảy các sông lớn như sông Cửa Lớn, sông Đầm Dơi, kênh 17... thay đổi liên tục.

Thống kê sơ bộ từ địa phương, trong 5 năm qua (2020 - 2025), huyện Năm Căn xảy ra 157 vụ sạt lở bờ sông, bờ biển. Sạt lở làm ảnh hưởng hơn 5,1km đường giao thông nông thôn, gây thiệt hại 126 căn nhà (trong đó sạt lở hoàn toàn 52 căn, hư hỏng một phần 74 căn nhà), ước tính thiệt hại hơn 11 tỷ đồng.

Riêng đoạn giáp cửa biển Bồ Đề (xã Tam Giang Đông, huyện Năm Căn), đang sạt lở nghiêm trọng. Sóng biển đánh làm sạt lở bờ hậu đất vuông tôm của người dân, một số vuông tôm hiện không còn sản xuất được.

Năm 2023, UBND huyện Năm Căn đã hỗ trợ kinh phí hơn 300 triệu đồng cho xã khắc phục đoạn sạt lở trên bằng kè tạm (đóng cừ dừa, cừ tràm, lưới mành). Tuy nhiên, chỉ sau hơn một năm, sóng biển đã làm hư hỏng hoàn toàn đoạn kè tạm và xâm thực vào sâu bên trong đất sản xuất của người dân.

Đầu năm 2025, UBND huyện Năm Căn hỗ trợ 100 triệu đồng, UBND xã Tam Giang Đông hỗ trợ thêm một phần kinh phí, vận động người dân đóng góp tổng số tiền gần 200 triệu đồng làm bờ kè tạm, cầu tạm để bảo vệ đất sản xuất, đi lại cho người dân. Hiện, các đoạn còn lại của tuyến đường trên nguy cơ cao tiếp tục bị triều cường và sóng biển làm sạt lở.

Ông Nguyễn Thanh Tùng - Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Cà Mau cho biết, hiện tình hình sạt lở bờ biển đặc biệt nguy hiểm và nguy hiểm trên địa bàn tỉnh Cà Mau có chiều dài khoảng 83km. Trong đó, các điểm sạt lở đặc biệt nguy hiểm bờ biển Đông dài 61km, sạt lở nguy hiểm bờ biển Tây khoảng 22km.

Với bờ sông, ông Tùng cho hay, hiện các vị trí sạt lở có tổng chiều dài hơn 425km sông, rạch. Trong đó, sạt lở đặc biệt nguy hiểm với dài khoảng 120km, sạt lở nguy hiểm dài khoảng 305km.

“Tỉnh đã xây dựng xong Đề án phòng, chống sạt lở bờ biển, bờ sông trên địa bàn và trình Thủ tướng xem xét phê duyệt, với tổng kinh phí thực hiện trên 35.000 tỷ đồng” - ông Tùng nói.

NGUYÊN DU