Sống dậy nghề nước mắm Nam Ô

Sống dậy nghề nước mắm Nam Ô

Bài & ảnh: TUỆ TÂM

Thứ Năm, 29-04-2021, 15:06

+ | Print

Kết hợp du lịch sẽ góp phần phát triển nhãn hiệu tập thể nước mắm Nam Ô.

Những năm gần đây, sản phẩm của làng nghề nước mắm Nam Ô (Hòa Hiệp Nam, quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng) đã dần trở lại với người tiêu dùng, nhất là từ khi Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm này. Và người làm mắm ở Nam Ô đang hướng đến việc kết hợp quảng bá sản phẩm và du lịch để đem lại lợi ích lớn hơn cho người làm nghề, góp phần phát huy hơn nữa giá trị của nhãn hiệu tập thể này.

Tâm huyết giữ nghề

Là làng nghề truyền thống đã có danh tiếng lâu đời, nước mắm Nam Ô đã từng được dùng làm vật phẩm tiến vua từ thế kỷ 18. Trải qua nhiều thăng trầm, có những thời điểm, do không thể cạnh tranh được trên thị trường, không tạo ra thu nhập cho người dân địa phương, làng nghề danh tiếng này tưởng chừng như vùi vào quên lãng.

May mắn vẫn có những người con Nam Ô còn tâm huyết quyết giữ lấy nghề truyền thống của ông cha. Nhờ thế, năm 2004, nghề làm mắm ở Nam Ô đã được khôi phục. Đến nay, trong làng có 92 hộ làm nước mắm, trong đó có 62 hộ tham gia vào Hội Làng nghề nước mắm truyền thống, với 10 cơ sở quy mô lớn, 17 cơ sở đăng ký thương hiệu riêng, ba HTX và một doanh nghiệp. Bình quân mỗi năm cung ứng ra thị trường khoảng 200.000 lít nước mắm thành phẩm. Nghề mắm đã tạo việc làm bền vững cho vài trăm lao động địa phương, với mức thu nhập từ 3 - 5 triệu đồng/tháng.

Sản phẩm nước mắm Nam Ô đã được Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam cấp Giấy chứng nhận nhãn hiệu tập thể theo Quyết định số 26266/QĐ-SHTT ngày 16-12-2009 và được gia hạn theo Quyết định số 1973/QĐ-SHTT ngày 9-1-2018. Với logo và nhãn hiệu tập thể, sản phẩm được tham gia quảng bá, giới thiệu đến người tiêu dùng trên cả nước. Năm 2019, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định công nhận Di sản phi vật thể quốc gia, trong đó có nghề làm nước mắm Nam Ô.

Hiện nay, các hộ gia đình trong làng cũng đã chủ động đổi mới mẫu mã, bao bì, đa dạng hóa thêm một số sản phẩm phụ đi kèm như mắm ruốc, mắm ngắn ngày, cá khô các loại… để đáp ứng nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng. Tuy nhiên, việc tiêu thụ sản phẩm chưa đạt số lượng lớn và nơi tiêu thụ ổn định nên từng hộ hội viên sử dụng nhãn hiệu tập thể đôi khi gặp khó khăn. Bởi người tiêu dùng thường chọn mua sản phẩm của hộ sản xuất có uy tín, hay tại các điểm buôn bán trưng bày thuận tiện.

Phát triển thương hiệu gắn với du lịch

Khi nói tới vấn đề phát triển thương hiệu và phát triển làng nghề, anh Bùi Thanh Phú, Giám đốc Công ty TNHH Mắm Hồng Hương cho rằng, cần có quy chế cụ thể cho các hoạt động của làng nghề và có chỉ dẫn địa lý cụ thể cho thương hiệu tập thể làng nghề. Ngoài ra, Nam Ô là làng cổ, diện tích không lớn, các hộ dân vừa sử dụng nhà để ở, vừa sản xuất và nếu kết hợp làm du lịch thì rất khó. Nên nếu có thể cho làng thuê đất thì làng sẵn sàng làm một mô hình kết nối sản xuất và du lịch trải nghiệm, giáo dục… gắn với các điểm di tích, trải nghiệm.

“Có như vậy, du khách khi đến đây mới có thể cùng chúng tôi thong thả dạo biển, ngắm rạn san hô, tham quan các di chỉ văn hóa, nghỉ ngơi và đi bộ quanh trong làng để ghé từng nhà, thăm từng hộ làm mắm… Chúng tôi sẽ là những hướng dẫn viên đi bộ cùng khách, thay vì mỗi đoàn đến tự phát lại chạy xe máy, ô-tô ghé đến mỗi điểm, rồi “tiện đường” mua vài chai nước mắm mà không có điểm dừng chân, nghỉ ngơi và tham quan”, anh Bùi Thanh Phú chia sẻ.

Ông Trần Ngọc Vinh, Chủ tịch Hội làng nghề nước mắm Nam Ô cho hay: “Các HTX hay doanh nghiệp chỉ sử dụng ngôn ngữ chung là nước mắm Nam Ô, còn tên hiệu nhãn mác là của riêng họ. Từ đó, việc quản lý, sử dụng và phát triển nhãn hiệu tập thể chưa được chặt chẽ. Việc hướng dẫn thêm về quy chế quản lý nhãn hiệu sản phẩm sẽ giúp các hội viên tuân thủ quy định và tạo hành lang pháp lý về sở hữu trí tuệ để các nơi sản xuất khác không thể lạm dụng nhãn hiệu. Chúng tôi mong muốn có được một khu trưng bày sản phẩm chung cho các hội viên, để khách du lịch có thể đến tham quan, lựa chọn, mua sản phẩm mà mình thích. Việc kết hợp quảng bá sản phẩm và du lịch sẽ đem lại lợi ích cho hội viên, góp phần phát huy giá trị của nhãn hiệu tập thể này”.

TP Đà Nẵng đã phê duyệt Đề án “Bảo tồn làng nghề nước mắm Nam Ô gắn với phát triển du lịch TP Đà Nẵng” mức đầu tư gần 4,7 tỷ đồng với các mục tiêu cụ thể như: đưa sản phẩm nước mắm Nam Ô trở thành sản phẩm du lịch; tăng thu nhập cho người làm nước mắm; xây dựng làng nghề trở thành điểm du lịch; kết hợp khai thác các tiềm năng di tích, phong cảnh cũng như các hoạt động văn hóa văn nghệ của địa phương…

Sở Khoa học và Công nghệ Đà Nẵng cũng đã xây dựng kế hoạch hỗ trợ kinh phí cho UBND quận Liên Chiểu và Hội làng nghề nước mắm Nam Ô phát triển nhãn hiệu tập thể trong hai năm 2021 - 2022. Theo đó, ngoài quản lý và phát triển quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nước mắm Nam Ô, sẽ thực hiện nghiên cứu, áp dụng quy trình công nghệ sản xuất tiên tiến nhằm có được sản phẩm mang vị truyền thống nhưng đạt các các tiêu chuẩn về chất lượng; ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm để nước mắm Nam Ô trở thành sản phẩm du lịch; hỗ trợ biên soạn tài liệu giới thiệu về làng nghề và các di tích, lễ hội tại địa phương… để mang nước mắm Nam Ô ra thị trường nhiều hơn, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị làng nghề truyền thống.