Sông Hiếu nhiễm mặn gây khó khăn cho việc cấp nước tưới

Trạm bơm Nam Hiếu không hoạt động cả tháng nay do nguồn nước nhiễm mặn - Ảnh: T.T

Đây không phải là lần đầu tiên, chị Hoàng Minh Đức, thôn Thạch Đâu, xã Cam Hiếu sốt ruột đứng trước mảnh ruộng đất nứt toác vì thiếu nước tưới mà chỉ còn cách trông chờ vào một trận mưa đến sớm giữa thời tiết oi nồng của tháng 7. Hai vụ hè thu 2019, 2020, các hộ dân làm lúa của HTX Hiếu Nam cũng gặp nhiều khó khăn vì nguồn nước sông Hiếu nhiễm mặn, không thể cấp nước tưới cho cây lúa đang giai đoạn sinh trưởng. Dù lường trước được nguy cơ thiếu nước tưới, nhưng chị Đức vẫn phải gieo cấy vụ hè thu với diện tích hơn 1,3 ha vì không thể bỏ không ruộng. “Gia đình tôi vợ chồng đều làm nông, nếu không làm lúa thì không có nguồn thu nhập. Vụ hè thu này tiền giống, phân bón đầu tư vào hơn 1,3 ha lúa cũng kha khá, tính bình quân gần 1 triệu đồng/sào. Năm ngoái gia đình tôi còn chăn nuôi thêm lợn, gà nhưng bị lụt cuốn trôi hết, còn lại trông chờ vào lúa, mà lúa thiếu nước tưới thì nguy cơ mất mùa, giảm năng suất rất lớn”, chị Đức chia sẻ.

Vụ hè thu năm 2021, HTX Hiếu Nam gieo trồng 64 ha lúa, trong đó có hơn 50 ha lúa bị thiếu nước tưới gần cả tháng nay, chân ruộng nứt nẻ. Ông Hoàng Văn Đang, Phó Giám đốc HTX Hiếu Nam cho biết: “Đây là vụ hè thu năm thứ 3, hầu hết diện tích lúa của HTX lâm vào tình cảnh thiếu nước tưới. Chúng tôi đã báo cáo tình hình và Phòng Nông nghiệp và PTNT có cử người về kiểm tra tình hình. Người dân không thể bỏ không ruộng, nên chúng tôi mong muốn các ngành chức năng sớm có giải pháp xử lý để kịp thời cấp nước tưới vụ hè thu, đảm bảo năng suất vụ mùa”.

Cũng theo ông Đang, hiện có khoảng 16 ha ruộng bỏ không, không sản xuất vụ hè thu do không đảm bảo nguồn nước tưới. Vụ đông xuân hằng năm, HTX triển khai sản xuất 80 ha và năng suất đạt cao, riêng vụ đông xuân năm 2020 - 2021 năng suất bình quân đạt 60 tạ/ha, mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho nông dân. Tuy nhiên đối với sản xuất vụ hè thu, tình trạng thiếu nước tưới đầu vụ lặp đi lặp lại đã 3 năm nay gây nhiều khó khăn cho nông dân. Nếu trong khoảng 10 ngày tới không có nước tưới thì toàn bộ diện tích này coi như bỏ đi. Vùng đất này có đặc điểm thấp trũng, nếu chuyển đổi trồng các loại hoa màu khác thì nguy cơ cây bị ngập úng vào mùa mưa, không đảm bảo hiệu quả sản xuất. Mặt khác, nguồn nước tưới phụ thuộc hoàn toàn vào trạm bơm lấy nước từ sông Hiếu nên chuyển đổi sang trồng các loại hoa màu hay cây ăn quả khác cũng phải cần có nước tưới.

Được biết, từ giữa tháng 5/2021 đến nay, trên sông Hiếu tình trạng mặn đến sớm và xâm nhập sâu đến khu vực cầu Đuồi, độ mặn đo được dao động từ 0,09- 0,11%, gây ảnh hưởng đến công tác cấp nước sản xuất vụ hè thu năm 2021. Đầu tháng 6/2021, UBND huyện Cam Lộ đã có văn bản gửi UBND tỉnh và Sở Nông nghiệp và PTNT về tình hình mặn xâm nhập trên sông Hiếu khiến Trạm bơm Hiếu Bắc, thuộc địa bàn xã Cam Hiếu bị nhiễm mặn. Theo đó, vùng lúa khoảng 116 ha thuộc HTX Hiếu Bắc phải lấy nước từ Trạm bơm Cam Lộ, mặn xâm nhập đã đến Trạm bơm Vĩnh An, Trạm bơm Hiếu Nam, ảnh hưởng đến việc phục vụ tưới tiêu vụ hè thu. Từ đề nghị của UBND huyện Cam Lộ, Sở Nông nghiệp và PTNT đã có văn bản đề nghị Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 5 xem xét, linh động cho đóng cửa van đập ngăn mặn sông Hiếu để ngăn mặn, giữ ngọt tạo nguồn cho các trạm bơm bơm tưới kịp thời lấy nước phục vụ sản xuất trong điều kiện đập ngăn mặn sông Hiếu đang trong giai đoạn hoàn thiện, chưa bàn giao đưa vào sử dụng.

Vào ngày 9/7/2021, Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 5 đã tiến hành đóng cửa van đập ngăn mặn sông Hiếu. Tuy nhiên, đến 4 ngày sau đó (13/7/2021), Trạm bơm Hiếu Nam vẫn chưa thể thực hiện xả nước tưới cho khu vực này. Phó Chủ tịch UBND huyện Cam Lộ Trần Hoài Linh cho biết, do thời điểm đóng cửa van muộn nên hiện tại, nguồn nước trên sông Hiếu vẫn đang bị nhiễm mặn, chưa thể cấp nước tưới tiêu đồng ruộng khu vực Trạm bơm Hiếu Nam. UBND huyện đã đề nghị đơn vị quan trắc thực hiện đo kiểm độ mặn của nguồn nước, khi có kết quả đảm bảo mới thực hiện cấp nước tưới để không gây hại cho cây lúa.

Chuẩn bị các phương án chống hạn vụ hè thu 2021, huyện Cam Lộ cũng đã dự báo về tình trạng trong điều kiện nắng nóng kéo dài kết hợp gió Tây Nam, các hồ chứa, đập dâng dung tích chứa nhỏ chủ yếu dựa vào nguồn nước thủy sinh dễ bị khô hạn. Một số trạm bơm điện như Lâm Lang, Vĩnh An…dễ bị ảnh hưởng do xâm nhập mặn. Để đảm bảo nguồn nước tưới phục vụ sản xuất trên địa bàn huyện Cam Lộ, giải quyết triệt để tình trạng nguồn nước bị nhiễm mặn trên sông Hiếu, các ngành, đơn vị chức năng cần đốc thúc, đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình thủy lợi như đập ngăn mặn sông Hiếu, dự án thủy điện Ba Hồ - Bản Chùa để sớm đưa công trình vào khai thác, sử dụng phục vụ chống hạn.

Thanh Trúc