Sống khổ nơi rốn lũ giữa Thủ đô

“Sống chung với lũ”

Khái niệm “sống chung với lũ” vốn chỉ được dùng cho đồng bằng sông Cửu Long, các tỉnh miền Trung, giờ lại được áp dụng với người dân Thủ đô. Chỉ vài tiếng đồng hồ ngày 8-9, nước trên sông Bùi đã dâng lên tới 6m, vượt báo động 1 và đến 22h30, tiếp tục dâng lên 6m50, vượt báo động 2. Và đến sáng ngày 9-9, nước đã dâng tới 7,79m dưới báo động 3.

Trước cửa mỗi gia đình ở xã Tốt Động đều có một chiếc thuyền nhỏ dùng làm phương tiện đi lại.

Nước dâng cao quá nhanh đã làm ngập cục bộ 8 thôn của 5 xã Mỹ Lương, Hữu Văn, Thủy Xuân Tiên, Tốt Động, Nam Phương Tiến và thị trấn Xuân Mai. Ngay trong đêm, Ban chỉ huy quân sự huyện Chương Mỹ đã huy động 2 xuồng máy cùng 30 cán bộ chiến sĩ phối hợp với lực lượng phòng chống thiên tai các địa phương tổ chức sơ tán, di dời khoảng 700 người ở 201 nhà dân ngập lụt đến nơi an toàn.

Xã Tốt Động là vùng trũng, lại ở phía ngoài đê nên thường xuyên xảy ra ngập lụt. Chính vì vậy bà con cũng đã có nhiều kinh nghiệm trong việc “chạy lụt” nên không để xảy ra những thiệt hại đáng tiếc về người và tài sản. Tuy nhiên việc nước lên cao sẽ gây khó khăn cho người dân trong việc đi lại, đa số phải sử dụng bằng thuyền. Ở xã Tốt Động thì thôn Đồng Dâu bị ảnh hưởng nặng nhất, khoảng hơn 100 hộ trong tình trạng bị ngập nặng. Ông Lê Viết Cầu, trưởng thôn Đồng Dâu cho biết, tới thời điểm ngày 12-9, nước đã rút nhiều, bà con đã và đang rửa, dọn dẹp nhà cửa để chuẩn bị cho cuộc sống “bình thường mới”.

Trẻ con đến trường trên những chiếc xe cải tiến.

Kể lại ngày đầu tiên của đợt ngập mới, ông Cầu nói: “5 giờ chiều hôm đó tôi còn đi đón cháu đi học về. Nhưng ngay sau đó nước dâng lên nhanh quá, gia đình tôi vội vàng đi “kích” đàn gà lên cao cho khỏi ngập. Đến 10 giờ, lãnh đạo xã Tốt Động cử lực lượng quân sự và đoàn thanh niên xã đến để hỗ trợ người dân. Thật lòng mà nó,i người dân chúng tôi ở đây cũng đã sống quen với lũ nên cũng không quá bị bất ngờ. Chỉ tính riêng từ tháng 7 tới nay cũng có tới 3 trận ngập lụt; nhưng trận này là nặng nhất”.

Cụ Lê Thị Vinh được “đội giải cứu” đưa lên thuyền đi lánh nạn ngay trong đêm 8-9.

Sinh ra và lớn lên ở thôn Đồng Dâu, ông Cầu không nhớ nổi mình đã có bao nhiêu lần chạy lụt. Năm nào cũng vậy, những trận lụt không lớn thì bé vẫn thường xảy ra như “cơm bữa” ở quê ông. Cũng chính bởi quá quen với cảnh đó nên không chỉ ông mà những người dân nơi đây đã tạo cho mình những kỹ năng cần phải có để “sống chung với lũ”. Đến mùa mưa bão, nhà nào nhà nấy luôn chuẩn bị tinh thần kích kê đồ đạc để nếu chẳng may lũ lụt sẽ không bị thiệt hại nặng nề về tài sản.

Có mặt trong đội “giải cứu” của xã Tốt Động đêm 8-9, chị Đặng Thị Phương Hằng, Bí thư đoàn xã Tốt Động đã cùng 20 thành viên giúp dân kê kích và di chuyển tài sản đến chỗ cao hơn. Theo lời chị Hằng kể, đêm đó, khi các thành viên trong tổ “giải cứu” đến từng nhà để kê kích và di chuyển đồ đạc đến nơi cao ráo cho người dân, đã bắt gặp cụ Lê Thị Vinh (82 tuổi, thôn Đồng Dâu) ngồi co rúm trên chiếc giường nhỏ. Cụ Vinh thuộc diện “người già neo đơn”, chồng mất, hai người con gái, một người đang sinh sống bên Trung Quốc, một người khác thì lấy chồng xa. Khi đó tổ “giải cứu” đã phải ra sức động viên, cụ Vinh mới chịu dời khỏi ngôi nhà của mình. Lý do là bởi cụ muốn ở lại để trông nom những vật dụng trong nhà, nếu có đi thì sáng mai mới đi. Nhưng khi nghe mọi người thuyết phục, cụ Vinh đã chịu lên thuyền để các thành viên đưa sang thôn khác tránh lụt.

Nhìn ngôi nhà bị ngập nước mênh mông, anh Hoàng Văn Huy ngậm ngùi: “Mặc dù năm nào nơi đây cũng lụt nhưng kể từ trận lụt 2018 đến nay thì đây là trận lụt nặng nhất. Chỉ trong một thời gian ngắn mà nước ngập trắng làng. Đàn gà nhà tôi mấy trăm con cũng chỉ kịp cứu được vài chục con mà thôi”.

Toàn cảnh thôn Bùi Xá chìm trong nước.

Đêm 8-9, vợ con ông Nguyễn Văn Tuấn ở xã Tân Tiến đã phải đi lánh nạn trong đêm. Riêng ông Tuấn vẫn phải bám trụ tại chỗ là bởi vì trong nhà còn nhiều đồ đạc có giá trị nên không thể vứt đó mà đi. Nước dâng nhanh, ông Tuấn cũng chỉ kịp kê cao giường rồi đặt hết đồ lên. Cũng theo lời ông Tuấn kể thì lâu lắm rồi quê ông mới bị ngập nặng như thế này.

Thuyền là phương tiện giao thông duy nhất tại thôn Bùi Xá những ngày qua.

Là gia đình chịu thiệt hại khá lớn sau khi nước ngập sâu, chị Nguyễn Thị Thùy phải gọi thương lái đến bán hết số gà chuẩn bị xuất chuồng. Chị Thùy buồn bã cho biết: “Nhà tôi nuôi 4.000 con gà, tối hôm nước lũ dâng nhanh đưa lên không kịp, nước cuốn mất cả trăm con. 1.000 con vịt cũng theo dòng nước bơi đi mất. Vì không có chỗ nuôi nhốt nên phải gọi thương lái đến bán gà với giá rẻ”.

Theo ông Phùng Xuân Toàn, Chủ tịch UBND xã Tốt Động, để nước rút hẳn và cuộc sống của bà con trở lại như cũ thì phải mất thêm 4, 5 ngày. Hiện nay chính quyền xã vẫn đang cung cấp toàn bộ nước ăn cho các hộ dân trong vùng lụt, còn nước cho việc tắm giặt thì xã đã cấp phèn chua để người dân xử lý nước.

Theo thông kê mới nhất tại 8 thôn của 5 xã, thị trấn (Mỹ Lương, Hữu Văn, Thủy Xuân Tiên, Tốt Động, Xuân Mai), ngập cục bộ đã làm khoảng 3.000m đường giao thông nông thôn bị chia cắt, 321 hộ phải di dời. Diện tích sản xuất nông nghiệp bị ngập cục bộ 630ha, 5 hộ chăn nuôi gia súc, gia cầm bị thiệt hại khoảng 5.000 con (số lượng gia cầm thiệt hai đang được khẩn trương xác minh).

Theo thống kê từ UBND xã Hoàng Văn Thụ, tổng diện tích bị ngập úng (lúa, hoa màu, thủy sản) là 75 ha. Số hộ phải di chuyển là 68, số hộ bị ảnh hưởng là 55. Cả xã có trên 12.200 gia súc, gia cầm bị ảnh hưởng, chết. Toàn xã có 600m đê, 600m đường giao thông nông thôn bị ngập từ 35cm đến 60cm.

Sẽ hoàn thiện các giải pháp để giảm thiểu thiệt hại

Ngày 11-9, Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn Hà Nội đã có văn bản gửi các quận, huyện, thị xã đề nghị tập trung triển khai các biện pháp ứng phó, khắc phục hậu quả mưa lũ, đặc biệt là tình trạng ngập lụt ở khu vực ngoại thành. Trước diễn biến mưa lớn gây ngập lụt tại khu vực ngoại thành những ngày qua, Hà Nội đề nghị chính quyền các cấp tổ chức thăm hỏi, hỗ trợ các gia đình bị ảnh hưởng, thiệt hại bởi mưa lũ, nhất là những hộ nghèo, khó khăn, gia đình có người bị nạn. Triển khai phương án, cung cấp hàng hóa, nhu yếu phẩm thiết yếu, đảm bảo đời sống nhân dân; huy động lực lượng hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả, khôi phục sản xuất nông nghiệp sau lũ.

Các huyện chịu ảnh hưởng của lũ rừng ngang (Phúc Thọ, Thạch Thất, Quốc Oai, Chương Mỹ, Mỹ Đức) chỉ đạo triển khai đồng bộ các biện pháp phòng, chống, ứng phó lũ rừng ngang. Rà soát, kiểm tra các điểm xung yếu, dễ có nguy cơ sự cố, nhất là đê điều, công trình thủy lợi, bảo đảm an toàn về người, tài sản của Nhà nước và nhân dân; kịp thời bảo vệ, khắc phục hậu quả, phục hồi sản xuất sau mưa lũ.

Nước đã rút tại thôn Đồng Dâu sau 5 ngày ngập nặng.

Ông Phạm Quang Đông, Phó chi cục trưởng Chi cục Đê điều Hà Nội cho biết, do mưa lớn tại khu vực Bắc Bộ từ ngày 7-9 và lũ rừng từ Hòa Bình đổ về khiến mực nước các sông ở Hà Nội dâng cao, áp lực lên hệ thống sông lớn đã xảy ra tình trạng là một số xã ở Chương Mỹ, như Bùi Xá, Cầu Sét (thị trấn Xuân Mai, huyện Chương Mỹ) ngập lụt.

Ông Đông cho biết thêm: “Về các giải pháp thì trong thời gian tới, sẽ đầu tư hoàn chỉnh hệ thống đê trong lưu vực này theo quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt như nâng cấp đê tả Bùi, tả Tích, hữu Bùi, đê bao khép kín, thực hiện các dự án nạo vét cải tạo lòng dẫn. Với đặc thù của vùng thấp trũng và ngập thì sẽ phải sắp xếp lại dân cư, bố trí lại sản xuất để phù hợp và đảm bảo thích ứng, giảm thiểu thiệt hại thiên tai”.

Phong Anh