Sốt ruột trước giá gạo giảm mạnh, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy yêu cầu những việc cần làm ngay

Sốt ruột trước giá gạo giảm mạnh, Bộ trưởng yêu cầu các cơ quan phải nhanh chóng vào cuộc và có biện pháp tháo gỡ hiệu quả. Ảnh: Khương Trung

Đây là thông tin được cho biết tại Hội nghị về ổn định thị trường lúa gạo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức ngày 04/3.

Giá gạo giảm mạnh, dân lo lắng, Bộ trưởng sốt ruột

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, từ mức đỉnh cao vào giữa tháng 8/2023 với con số 700 USD/tấn, giá gạo xuất khẩu nước ta đã tụt dốc và xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm qua (giảm tới 43%).

Tình trạng này khiến người dân trồng lúa lo lắng, bất an. Thậm chí, còn có tình trạng người dân xả kho gạo để bán lẻ với giá thấp, vì lo ngại giá tiếp tục xuống.

Nhận định và đánh giá tình hình lúa gạo hiện nay, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho rằng, trên thực tế, xuất khẩu gạo của các nước đều gặp khó khăn chung, khi cung tăng nhưng cầu chưa thực sự phục hồi mạnh mẽ .

Mặc dù vậy, cần phải thẳng thắn nhìn nhận rằng, giá xuất khẩu gạo của Việt Nam đang giảm sâu hơn các quốc gia khác, điều này cần có đánh giá toàn diện xem xét từ các yếu tố ở phía đối tác, hay sự cạnh tranh không lành mạnh trong ngành…

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đề nghị hiện tượng này cần được làm rõ, nhất là khi các thương lái và các khâu trung gian có thể đang làm giảm lợi nhuận của bà con nông dân, tác động đến tâm lý của họ.

Về giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng đề nghị cần cải thiện cơ cấu sản xuất và chất lượng sản phẩm, trong đó tiếp tục chuyển mạnh hơn nữa sang các sản phẩm lúa gạo chất lượng cao.

Tăng cường chế biến sâu và đa dạng hóa sản phẩm, chuyển đổi từ xuất khẩu thô sang các sản phẩm chế biến sâu như bột gạo, bún, phở khô, các sản phẩm hữu cơ và đặc sản. Đây là hướng đi quan trọng để tăng giá trị gia tăng cho các sản phẩm từ lúa gạo.

Đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng và logistics, trong đó cải thiện hệ thống kho bãi, bảo quản, xây dựng kho dự trữ hiện đại, đầu tư vào giao thông và logistics để giảm chi phí vận chuyển và tối ưu hóa chuỗi cung ứng.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho rằng cần xây dựng thương hiệu gạo bền vững và thân thiện môi trường. “Cùng với việc xây dựng thương hiệu, chúng ta cần chú trọng phát triển các thị trường khó tính nhưng tiềm năng như Nhật Bản, châu Âu và Mỹ. Những thị trường này dù giá trị xuất khẩu chưa lớn nhưng rất ổn định và ít bị ảnh hưởng bởi biến động của thị trường thế giới.” - Bộ trưởng chia sẻ.

Ngoài ra, tăng cường xuất khẩu sang các thị trường mới như Trung Đông, châu Phi và các thị trường chất lượng cao. Đồng thời, đẩy mạnh đàm phán các FTA với các thị trường này và xây dựng thỏa thuận hợp tác cấp Chính phủ để tận dụng cơ hội xuất khẩu.

Bộ trưởng đề nghị cần thống nhất và thực hiện các biện pháp kịp thời để hỗ trợ thị trường duy trì ổn định, đặc biệt là trong bối cảnh thu hoạch vụ Đông Xuân sắp tới.

Ưu tiên phát triển các giống lúa có chất lượng cao là một trong những giải pháp để đảm bảo sự phát triển bền vững cho gạo Việt. Ảnh: N.Lộc

Cần có sự vào cuộc mạnh mẽ hơn của các bên

Về dài hạn, Bộ trưởng đề nghị các đơn vị chức năng, địa phương cần tập trung nghiên cứu, cải thiện cơ cấu sản xuất và chất lượng, tập trung vào các giống lúa có chất lượng và giá trị cao và các giống lúa đặc sản; tiếp tục tham mưu trình Chính phủ phê duyệt và triển khai Đề án “Phát triển hệ thống logistics nhằm nâng cao chất lượng và năng lực cạnh tranh của nông sản Việt Nam đến năm 2030”, nhằm nâng cao khả năng lưu chứa, dự trữ bảo quản, hiện đại góp phần đảm bảo chất lượng gạo phục vụ xuất khẩu vào các thời điểm thị trường thế giới nhu cầu nhập khẩu và giá thành cao; nghiên cứu, tham mưu xây dựng và phát triển các thương hiệu gạo bền vững và thân thiện môi trường…

Đồng thời, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ của các Bộ, ngành, các cơ quan có liên quan và địa phương để thúc đẩy hoạt động sản xuất, xuất khẩu gạo bền vững.

Trong đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cần chỉ đạo các ngân hàng thương mại tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn tín dụng với lãi suất ưu đãi, đáp ứng đủ nhu cầu tín dụng phục vụ thu mua lúa và xuất khẩu, nhất là thu mua lúa hàng hóa vụ Đông Xuân tại các tỉnh đồng bằng Sông Cửu Long.

Bộ Tài chính xem xét chỉ đạo, tạo điều kiện hoàn thuế xuất khẩu sớm để tạo điều kiện cho doanh nghiệp kinh doanh, xuất khẩu gạo; chỉ đạo hải quan tạo cơ chế thông quan nhanh gọn, thuận lợi cho doanh nghiệp xuất khẩu. Tăng cường công tác kiểm tra đối với hoạt động xuất nhập khẩu gạo để tạo sự minh bạch và công bằng cho thị trường.

Với Bộ Ngoại giao, cần tham mưu các giải pháp, hoạt động ngoại giao kinh tế nhằm tăng cường và tạo điều kiện cho xuất khẩu lúa gạo của Việt Nam sang thị trường quốc tế.

Về các địa phương, Bộ trưởng đề nghị các lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, cùng với các sở, ngành liên quan, thực hiện chỉ đạo quyết liệt về việc phát triển bền vững sản xuất lúa gạo. Đặc biệt, đề nghị các địa phương tiếp tục triển khai Đề án phát triển 1 triệu hecta lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030.

Tại Hội nghị, đại diện các cơ quan, đơn vị, chuyên gia đã làm rõ thêm một số vấn đề liên quan đến việc giá gạo xuống thấp; đồng thời đề xuất các giải pháp cải thiện tình hình, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững ngành hàng lúa gạo, trong đó có việc phát triển thị trường trong nước và xuất khẩu.

N.LỘC