Sốt xuất huyết tái bùng phát ở Hà Nội, TP.HCM

Tại Hà Nội, Phó chủ tịch UBND thành phố Vũ Thu Hà đã ký ban hành Công văn số 4291 yêu cầu tăng cường công tác phòng, chống sốt xuất huyết trên địa bàn.

Ảnh minh họa.

Theo đó, các sở, ban, ngành và chính quyền các cấp được yêu cầu phối hợp chặt chẽ với ngành y tế để triển khai đồng bộ, hiệu quả các biện pháp kiểm soát dịch.

Sở Y tế Hà Nội được giao nhiệm vụ chỉ đạo các cơ sở y tế giám sát chặt chẽ tình hình dịch tễ, phát hiện sớm ca bệnh, tổ chức xử lý ổ dịch triệt để, hướng dẫn địa phương xác định vùng nguy cơ, đảm bảo nhân lực, vật tư y tế và dự phòng.

Cùng với đó là tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế cơ sở, phân tuyến điều trị, tháo gỡ vướng mắc khi có tình huống vượt thẩm quyền và báo cáo kịp thời cho thành phố.

Từ đầu năm đến ngày 17/7, Hà Nội đã ghi nhận 392 ca mắc sốt xuất huyết, chưa ghi nhận trường hợp tử vong. Tuy nhiên, tình hình dịch bệnh đang có xu hướng gia tăng rõ rệt.

Trong tháng 6/2025, số ca mắc trung bình mỗi tuần dao động từ 11 đến 13 ca, nhưng sang tháng 7, con số này đã tăng gần gấp đôi, lên 26-34 ca/tuần.

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, một số ổ dịch đã xuất hiện và chỉ số côn trùng tại các điểm giám sát đang ở mức báo động, cho thấy nguy cơ dịch bùng phát là rất lớn khi thành phố bước vào mùa cao điểm sốt xuất huyết hàng năm.

Trong khi đó tại TP.HCM, tình hình còn phức tạp hơn nhiều. Theo thông tin từ Sở Y tế TP.HCM, tính đến hết tuần 29, toàn thành phố đã ghi nhận 16.847 ca mắc sốt xuất huyết, tăng hơn 168% so với cùng kỳ năm 2024, trong đó có 10 trường hợp tử vong.

Trong tháng 7/2025, số ca mắc tiếp tục tăng nhanh và có nguy cơ bùng phát diện rộng. Số ca bệnh tăng kéo theo số ca nặng tăng, gây áp lực lớn lên hệ thống điều trị và buộc ngành y tế phải tăng tốc triển khai nhiều biện pháp đồng loạt từ cộng đồng đến tuyến bệnh viện.

Các phường có số ca vượt ngưỡng cảnh báo như Phước Thắng, Rạch Dừa, Tam Thắng và Vũng Tàu đều đã tổ chức ra quân xử lý ổ dịch, vệ sinh môi trường, phun hóa chất diệt muỗi, diệt lăng quăng định kỳ mỗi tuần. Riêng tại xã Vĩnh Lộc, chỉ trong 5 tuần đã ghi nhận 163 ca bệnh và xuất hiện 4 ổ dịch lớn.

Trạm y tế xã đã phối hợp khoanh vùng, xử lý hóa chất, truyền thông phòng bệnh và vận động người dân tổng vệ sinh toàn địa bàn, nhờ đó tình hình đã cơ bản được kiểm soát. Tại phường Tân Bình, ngành y tế đã kiểm tra sáu điểm nguy cơ, xử lý môi trường và yêu cầu các công trình xây dựng cam kết không để phát sinh lăng quăng, nếu tái vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm.

Trong khi đó, tại phường Tân Phú, chính quyền địa phương đã xử phạt hành chính năm trường hợp không chấp hành quy định phòng chống sốt xuất huyết kể từ đầu năm 2025 đến nay.

Điều đáng lo ngại là tình trạng chủ quan trong cộng đồng vẫn còn phổ biến. PGS-TS.Đỗ Duy Cường, Viện trưởng Viện Y học Nhiệt đới (Bệnh viện Bạch Mai) cảnh báo, nhiều người lầm tưởng rằng sốt xuất huyết chỉ nguy hiểm khi có sốt cao hoặc chảy máu rõ ràng, nên thường chủ quan và không đến viện sớm.

Trong khi đó, bệnh có thể gây giảm tiểu cầu nghiêm trọng dẫn tới sốc, suy đa tạng và tử vong, đặc biệt là khi không có biểu hiện rõ ràng. Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, sốt xuất huyết hoàn toàn có thể kiểm soát và hồi phục tốt.

Bên cạnh các biện pháp xử lý ổ dịch tại chỗ, việc tiêm vắc-xin phòng bệnh được các chuyên gia đánh giá là chiến lược lâu dài và hiệu quả.

Bác sĩ chuyên khoa I Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, sau khi mắc sốt xuất huyết lần đầu, cơ thể chỉ miễn dịch với một type virus Dengue.

Khi tái nhiễm với type khác, kháng thể cũ có thể kích hoạt cơ chế "tăng cường phụ thuộc kháng thể" (ADE), làm virus xâm nhập sâu hơn vào tế bào miễn dịch, gây phản ứng viêm dữ dội và dẫn đến "bão cytokine", có thể gây tổn thương đa cơ quan và đe dọa tính mạng. Tái nhiễm sốt xuất huyết thường nặng hơn lần đầu và có tỷ lệ tử vong cao gấp nhiều lần.

Nhiều trường hợp dù may mắn sống sót nhưng vẫn phải chịu di chứng kéo dài như đau nhức cơ thể, mệt mỏi, giảm năng suất lao động, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.

Từ tháng 9/2024, Việt Nam đã chính thức triển khai tiêm vắc-xin phòng sốt xuất huyết của hãng Takeda (Nhật Bản), được Bộ Y tế phê duyệt sử dụng cho người từ 4 tuổi trở lên, kể cả người từng mắc bệnh. Đây là loại vắc-xin sống giảm độc lực, có khả năng bảo vệ trước cả bốn type virus Dengue.

Với hai liều tiêm cách nhau ba tháng, vắc-xin này đã được chứng minh giúp giảm hơn 80% nguy cơ mắc bệnh và 90% nguy cơ nhập viện do sốt xuất huyết.

Các chuyên gia khuyến cáo không nên đợi đến khi dịch lan rộng mới tiêm chủng, vì cơ thể cần ít nhất hai tuần để tạo miễn dịch.

Việc tiêm ngừa sớm không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn góp phần xây dựng “lá chắn cộng đồng” giúp giảm áp lực lên hệ thống y tế và hạn chế thiệt hại về người và kinh tế.

Trong bối cảnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, việc kết hợp các biện pháp như tiêm vắc-xin đúng lịch, diệt muỗi, loại bỏ vật chứa nước, mặc quần áo dài tay, ngủ màn kể cả ban ngày và giữ vệ sinh môi trường sống là những hành động thiết thực nhất để bảo vệ bản thân và cộng đồng.

Chủ động phòng bệnh chính là “chìa khóa” để ngăn chặn nguy cơ tái diễn những đợt dịch lớn trong quá khứ, như đợt bùng phát năm dịch năm 2022 khiến hơn 370.000 người mắc và 140 ca tử vong.

D.Ngân