Sotheby's Hongkong bị tố bán tranh giả của họa sĩ Nguyễn Văn Tỵ

Cụ thể, trong phiên đấu giá "Ngày giảm giá nghệ thuật hiện đại" diễn ra vào ngày 10/10, Sotheby’s đăng trên website bức bình phong sơn mài gỗ L'image traditionnelle d'une maison de paysan (Hình ảnh một nhà tranh truyền thống) đề tên họa sĩ Nguyễn Văn Tỵ. Mức giá dự kiến 700.000-1.000.000 HKD (2-2,9 tỷ đồng).

Bức bình phong được gọi là "tương đương với" bức sơn mài Nhà tranh gốc mít của Nguyễn Văn Tỵ đang ở Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam được Sotheby's đấu giá ngày 10/10 tới đây.

Ở phần ghi chú, nhà đấu giá này có đề "Bức này tương đương với bức Nhà tranh gốc mít (1958) của Nguyễn Văn Tỵ đang trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tại Hà Nội (nguyên văn tiếng Anh: "This work is comparable to L'image traditionnelle d'une maison de paysan (1958) by Nguyen Van Ty at the Musee des Beaux-Arts in Hanoi").

Ngay khi đăng tải thông tin, họa sĩ Nguyễn Bình Minh - con gái của họa sĩ Nguyễn Văn Tỵ, nguyên phó giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam - khẳng định, tác phẩm do Sotheby’s đấu giá là giả. Nữ họa sĩ cho biết, cha mình chỉ sáng tác một bức sơn mài "Nhà tranh gốc mít" (kích cỡ 67 x 105cm). Bức sơn mài này từng trưng bày ở Triển lãm Mỹ thuật toàn quốc năm 1958. Năm 1960 thì chuyển giao về Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Tác phẩm "Nhà tranh gốc mít" được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. (Ảnh: Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam)

Đồng thời, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh xác nhận, bảo tàng mua tác phẩm năm 1960, sau khi bức sơn mài đoạt giải A tại Triển lãm Mỹ thuật Toàn quốc. Hiện bức này được lưu giữ, trưng bày tại đây.

Theo giám tuyển người Việt Ace Lê từ Singapore, cá nhân ông không hiểu Sotheby's có ý gì khi dùng cụm từ "tương đương với" ("comparable to").

"Đây là lần đầu tiên tôi thấy từ này nên thấy rất lạ. Nếu là hai tác phẩm giống nhau của cùng một tác giả, thì phải có bằng chứng rõ ràng hơn việc đơn thuần ghi là "tương đương với". Trong trường hợp này, việc nhà đấu giá không liên lạc với người thân cố họa sĩ là một thiếu sót rất lớn".

Nghi vấn đặt ra liệu họa sĩ Nguyễn Văn Tỵ có vẽ 2 tác phẩm cùng một chủ đề? Tuy nhiên, bà Bình Minh khẳng định, gia đình chưa bao giờ thấy bức bình phong "Nhà tranh gốc mít" nào cả, đó là đồ rởm, đồ nhái.

Nói về bút pháp nghệ thuật, bà Bình Minh nhấn mạnh không có bức bình phong, không một tí nào của cố họa sĩ, mà là của người không biết gì về hội họa làm.

Giám tuyển Ace Lê cũng khẳng định, bức bình phong mà Sotheby’s sắp đấu giá so với bức sơn mài của Nguyễn Văn Tỵ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam có bút pháp khác nhau hoàn toàn, chưa kể màu sắc.

Hiện tại, nhà đấu giá chưa phản hồi. Gia đình họa sĩ Nguyễn Văn Tỵ cho biết không có ý định liên hệ Sotheby's, chỉ muốn thông tin sự việc để công chúng biết. Đại diện Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam nói chỉ có trách nhiệm xác thực tác phẩm gốc, không liên hệ, phản hồi với nhà đấu giá.

Họa sĩ Nguyễn Văn Tỵ (1917-1992), tốt nghiệp Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương khóa 11. Ông là Tổng thư ký đầu tiên của Hội Mỹ thuật Việt Nam. Năm 2000, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật cho các bức sơn mài: "Nhà tranh gốc mít" - 67x105cm (1958), "Du kích Bắc Sơn" - 86x121cm (1958), "Bắc Nam một nhà" - 86x56cm (1961).

Được biết, sàn đấu giá quốc tế từng gỡ nhiều tranh Đông Dương giả. Hồi tháng 9/2019, Sotheby’s Hong Kong rút hai bức "Lá thư" (Tô Ngọc Vân) và "Hai cô gái" (Trần Văn Cẩn) khỏi phiên đấu giá vì bị cho là tranh giả.

Sotheby’s Hong Kong từng rút bức tranh lụa Lá thư khỏi phiên đấu giá vì bị cho là tranh giả.

Giữa tháng 7/2020, nhà đấu giá Tajan (Pháp) gỡ bỏ 5/6 bức tranh dự kiến đưa vào phiên đấu giá ngày 21/7 sau khi nhận được phản hồi về các nghi vấn tranh giả gắn tên một số danh họa Việt Nam như Nguyễn Gia Trí, Dương Bích Liên, Bùi Xuân Phái.

Duy Chung