Sử dụng sách giáo khoa thống nhất toàn quốc: Ổn định dạy học, dễ dàng chia sẻ dữ liệu
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục quy định một bộ sách giáo khoa (SGK) sử dụng thống nhất toàn quốc từ năm học 2026-2027. Nhiều giáo viên đánh giá đây là bước chuyển quan trọng, góp phần ổn định dạy và học, chia sẻ dữ liệu giảng dạy. Trong khi đó, phụ huynh kỳ vọng sẽ giảm được áp lực chi phí vào mỗi đầu năm học.
Thuận lợi quản lý, thiết kế bài giảng
Ủng hộ quy định một bộ SGK sử dụng thống nhất toàn quốc, cô Lê Thị Thanh Xuân, giáo viên Trường THCS Phước Hưng (phường Bà Rịa, TPHCM), cho rằng việc này sẽ giúp cơ quan quản lý thuận lợi hơn trong quản lý, đánh giá chất lượng chương trình dạy và học.
Đối với đội ngũ giáo viên ở các trường học, dù không cùng địa bàn vẫn có thể dễ dàng trao đổi chuyên môn, thiết kế bài giảng, biên soạn và chia sẻ ngân hàng đề thi, giáo án. Các thầy, cô giáo có thêm thời gian tập trung nghiên cứu sáng tạo trong nền tảng một bộ sách, thay vì quá nhiều đầu sách như trước đây. Về phía học sinh, khi có nhu cầu chuyển trường, các em không phải mua SGK mới.
Học sinh Trường Tiểu học Võ Thị Sáu (phường An Hội Đông, TPHCM) trong một giờ học Ảnh: THU TÂM
Cùng quan điểm, thầy Nguyễn Đình Quốc Hùng, Hiệu trưởng Trường TH-THCS Nguyễn Trung Trực (xã Xuân Sơn, TPHCM) nêu ý kiến, việc biên soạn một bộ SGK thống nhất giúp Hội đồng thẩm định tập trung sâu hơn vào chất lượng nội dung, quy trình biên soạn và phản biện, qua đó hạn chế sai sót. Một bộ SGK dùng chung cũng góp phần giảm áp lực chi phí cho phụ huynh.
Trong hoạt động chuyên môn, sự thống nhất này giúp các trường giảm chi phí tập huấn giáo viên, đầu tư ngữ liệu dạy học cho thư viện; đồng thời tạo điều kiện để giáo viên tích lũy kinh nghiệm, xây dựng kế hoạch bài giảng ổn định, lâu dài.
Ở góc độ kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, thầy Hồ Mậu Tình, Phó hiệu trưởng Trường THPT Quỳnh Lưu 3 (tỉnh Nghệ An), nhận xét, sử dụng thống nhất SGK giúp hoạt động thi cử, kiểm tra, đánh giá học sinh được thống nhất, có sự liền mạch, ổn định giữa học tập và thi cử.
Đảm bảo chất lượng và tính ổn định
Mặc dù nhận được sự đồng tình, ủng hộ cao của dư luận xã hội, song việc sử dụng thống nhất một bộ SGK trên toàn quốc còn nhiều nỗi lo. Cô Lê Thị Thanh Xuân, giáo viên Trường THCS Phước Hưng, băn khoăn khi bộ sách dự kiến được đưa vào sử dụng từ năm học 2026-2027. Cô chia sẻ: “Chỉ còn khoảng 9 tháng nữa, liệu có kịp thời gian cho việc lựa chọn, in ấn và phát hành sách trên toàn quốc trước khai giảng năm học mới hay không? Để có một bộ SGK thống nhất đòi hỏi phải có thời gian, nhân lực, tài chính và sự phối hợp nhiều khâu, nhiều bộ phận”.
Một số ý kiến khác thì cho rằng, lộ trình thay đổi sách gấp rút có thể tạo tâm lý bỡ ngỡ trong giai đoạn đầu triển khai với cả người dạy lẫn người học. Ngoài ra, công tác tập huấn giáo viên nếu triển khai gấp gáp, chưa đủ sâu rộng thì có thể khiến các thầy, cô giáo gặp khó trong thiết kế bài giảng và đánh giá học sinh.
Theo thầy Nguyễn Đình Quốc Hùng, Hiệu trưởng Trường TH-THCS Nguyễn Trung Trực, điều quan trọng là chất lượng, sự minh bạch và tính ổn định của bộ sách. “Công tác thẩm định SGK cần đặt lợi ích của người học làm trung tâm, tránh lợi ích nhóm”, thầy Quốc Hùng nói.
Một vấn đề khác được dư luận lo ngại là, theo quy định, người học được miễn phí SGK, nhưng vẫn còn khoảng trống quản lý về sách tham khảo. Bà Trịnh Thị Tú Anh, nguyên giảng viên Trường Đại học Đà Lạt, nêu thực tế, nhiều nơi đã miễn phí SGK nhưng học sinh bị yêu cầu mua quá nhiều loại sách bài tập, sách nâng cao, sách tham khảo. Điều này vô hình chuyển gánh nặng chi phí từ SGK sang các loại sách khác, làm giảm ý nghĩa của chính sách miễn phí.
Để chính sách phát huy ý nghĩa, cần quy định rõ phạm vi SGK được miễn phí, đồng thời quản lý chặt chẽ việc lạm dụng sách bài tập, sách tham khảo. Song song với việc cung cấp SGK miễn phí, theo bà Trịnh Thị Tú Anh, cần tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn học sinh sử dụng và bảo quản sách để có thể dùng lại cho các năm học tiếp theo, bảo đảm yêu cầu tiết kiệm. Bộ GD-ĐT cũng cần sớm nghiên cứu, triển khai phát hành SGK điện tử, góp phần hiện đại hóa hoạt động dạy và học.
* Bộ trưởng Bộ GD-ĐT NGUYỄN KIM SƠN:
Thực hiện công khai, minh bạch, an toàn
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục quy định thực hiện một bộ SGK sử dụng thống nhất trong cả nước từ năm học 2026-2027, và Nhà nước cung cấp miễn phí bộ SGK dùng chung. Theo lộ trình, đến năm 2030, nước ta sẽ hoàn thành việc cung cấp miễn phí SGK cho học sinh; ưu tiên vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, biên giới, hải đảo.
Hiện nay, Chính phủ đang chỉ đạo Bộ GD-ĐT xây dựng tiêu chí để có phương án tổ chức lựa chọn một bộ SGK trong các SGK hiện có, thực hiện công khai, minh bạch, đảm bảo chất lượng, an ninh, an toàn. Ngoài ra, Chính phủ chỉ đạo Bộ GD-ĐT nghiên cứu, xây dựng quy định để triển khai SGK điện tử đảm bảo phù hợp, hiệu quả, cho mượn thiết bị đọc sách điện tử đối với học sinh có hoàn cảnh khó khăn.
