Sự lãnh đạo của Đảng - Nhân tố quyết định thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám

Từ cuối thế kỷ XIX, sau khi xâm lược nước ta, thực dân Pháp đã thi hành chính sách thống trị vô cùng tàn bạo. Chúng chia cắt đất nước ta, xóa tên nước Việt Nam trên bản đồ thế giới, thẳng tay chém giết những người yêu nước, cướp đoạt ruộng đất, tài nguyên, bóc lột dân ta đến tận xương tủy, thực hiện chính sách ngu dân, dùng thuốc phiện, rượu cồn làm cho nòi giống ta suy nhược. Khi phát xít Nhật xâm lăng Đông Dương, dân ta chịu hai tầng áp bức bóc lột: quân phiệt Nhật và thực dân Pháp. Cuối năm 1944, đầu năm 1945, hơn 2 triệu đồng bào ta bị chết đói thảm thương.

Tiếp nối truyền thống bất khuất chống giặc ngoại xâm của dân tộc, biết bao bậc trung nghĩa yêu nước đã đứng lên chống thực dân Pháp giành độc lập, nhưng đều thất bại vì không có một đường lối cứu nước đúng đắn. Chủ tịch Hồ Chí Minh là người Việt Nam đầu tiên tiếp thu chủ nghĩa Mác - Lênin, lý luận cách mạng tiên tiến của thời đại, đã tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn và sáng lập ra Đảng Cộng sản Việt Nam.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, tháng 8/1945, cả dân tộc Việt Nam đã nhất tề vùng lên tổng khởi nghĩa, vượt qua bao hy sinh, tổn thất để giành chính quyền trong cả nước, đem lại cuộc biến đổi xã hội chưa từng có và tạo ra bước ngoặt vĩ đại của lịch sử dân tộc.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám có ý nghĩa lịch sử to lớn, đã đập tan ách thống trị gần một thế kỷ của chủ nghĩa thực dân, phát xít tàn bạo, chấm dứt sự tồn tại của chế độ phong kiến lỗi thời, thiết lập nền dân chủ cộng hòa, đưa dân tộc Việt Nam bước sang một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Nhân dân ta từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình. Cách mạng Tháng Tám thành công và sự ra đời của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa còn là ngọn cờ cổ vũ mạnh mẽ phong trào đấu tranh của các dân tộc bị áp bức chống ách nô dịch của chủ nghĩa thực dân, đế quốc, mở ra thời kỳ tan rã hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân trên toàn thế giới.

Mít tinh phát động khởi nghĩa giành chính quyền do Mặt trận Việt Minh tổ chức vào tháng 8/1945. Ảnh tư liệu/Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam

Cách mạng Tháng Tám thành công có nhiều nguyên nhân, trong đó sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhân tố có ý nghĩa quyết định. Sự lãnh đạo của Đảng trong Cách mạng Tháng Tám là quá trình tiếp tục tổng kết thực tiễn, phát triển tư duy của Đảng để khẳng định, bổ sung chiến lược, sách lược cách mạng qua các thời kỳ: Cao trào cách mạng 1930 - 1931 và Xô Viết Nghệ Tĩnh, cuộc đấu tranh khôi phục phong trào 1932 - 1935, cao trào cách mạng 1936 - 1939, các cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, Đô Lương và Nam Kỳ.

Sự lãnh đạo của Đảng trong Cách mạng Tháng Tám còn là quá trình tư duy khoa học, sáng tạo, cực kỳ nhạy bén, đầy bản lĩnh chính trị, ý chí cách mạng của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đó là quá trình Đảng ta luôn xuất phát từ thực tiễn, đứng vững trên lập trường giai cấp công nhân, quán triệt và vận dụng sáng tạo lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin vào hoàn cảnh Việt Nam và tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường - chiến lược cách mạng vô sản, vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc; vận dụng bài học kinh nghiệm của các giai đoạn cách mạng trước đó để nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng cách mạng, nắm bắt tình hình trong nước và thế giới trong từng thời điểm lịch sử cụ thể, dự đoán tình hình, nắm bắt thời cơ, đề ra phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp cách mạng đúng đắn. Đồng thời, phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp, nêu cao ngọn cờ độc lập dân tộc, chủ nghĩa yêu nước, tinh thần tự tôn, tự hào dân tộc, dũng khí đấu tranh anh hùng, bất khuất của nhân dân Việt Nam. Để có thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã vượt qua bao thử thách, cam go để từng bước hoàn thiện đường lối chiến lược, sách lược và có những quyết sách hết sức sáng tạo.

Một nhân tố quyết định, trực tiếp nữa là Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã xây dựng căn cứ địa, phát triển lực lượng và có phương châm chiến lược cách mạng đúng đắn. Đầu tháng 5/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ Cao Bằng về Tuyên Quang, chọn Tân Trào làm căn cứ địa cách mạng. Người lập ra các căn cứ địa, các chiến khu cách mạng và chỉ thị thành lập Khu giải phóng, chuẩn bị triệu tập Hội nghị toàn quốc của Đảng và Đại hội Quốc dân Việt Nam. Theo đó, Tổng bộ Việt Minh triệu tập hội nghị ngày 4/6/1945, tuyên bố thành lập Khu giải phóng Việt Bắc và thi hành 10 chính sách lớn của Việt Minh. Đó là những chủ trương, quyết sách rất sáng suốt, kịp thời của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta, tạo điều kiện thúc đẩy phong trào cách mạng của nhân dân trên cả nước phát triển mạnh mẽ.

Ngày 13/8/1945, có tin Nhật đầu hàng. Lúc bấy giờ Hội nghị cán bộ Trung ương Đảng toàn quốc đang họp tại Tân Trào (Tuyên Quang), phát động toàn dân Tổng khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật. Ngay đêm 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa ra “Quân lệnh số 1” hạ lệnh Tổng khởi nghĩa.

Ngày 16/8/1945, Quốc dân Đại hội họp ở Tân Trào. Đại hội nhiệt liệt tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa của Đảng và 10 chính sách của Việt Minh, quyết định thành lập Ủy ban Giải phóng dân tộc do đồng chí Hồ Chí Minh làm Chủ tịch; quy định Quốc kỳ, Quốc ca. Đặc biệt là khi phát xít Đức thất bại, cao trào kháng Nhật lên cao, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh tới đâu dù phải đốt cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập”. Đại hội Quốc dân thể hiện sự đoàn kết nhất trí của toàn thể dân tộc trong giờ phút quyết định vận mệnh của đất nước, lòng tin tuyệt đối của nhân dân ta vào sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Do sự lãnh đạo của Đảng, nhất là Ban Thường vụ Trung ương ra Chỉ thị “Nhật, Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”. Đây là một chỉ thị cực kỳ quan trọng, chỉ rõ những điều kiện, thời cơ cụ thể đứng lên khởi nghĩa. Chỉ thị mau chóng phổ biến rộng khắp từ căn cứ địa Việt Bắc cho đến các cơ sở cách mạng ở Nam Bộ, thể hiện được nhận thức, tình cảm, niềm tin và ý chí cách mạng của đông đảo quần chúng nhân dân, nên chỉ trong vòng 10 ngày cả nước đã vùng lên Tổng khởi nghĩa thắng lợi.

Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, thay mặt Chính phủ lâm thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn độc lập, tuyên bố với quốc dân đồng bào, với toàn thể thế giới: Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời và khẳng định: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy”.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thắng lợi do Chủ tịch Hồ Chí Minh, Ðảng ta và nhân dân ta đã đoàn kết, phát huy sức mạnh tổng hợp, có đường lối đúng đắn, sáng tạo và phù hợp. Đảng ta từ chỗ phải hoạt động bí mật, bất hợp pháp trở thành một Đảng hoạt động công khai và cầm quyền. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là sự kết hợp điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan, trong đó sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Ðảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhân tố trực tiếp, quyết định.

Phát huy thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, nhân dân Việt Nam đã tiếp tục cuộc đấu tranh đầy hy sinh gian khổ, suốt 30 năm vượt qua thử thách hiểm nghèo, giành thắng lợi vẻ vang trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước bước vào thời kỳ mới, xây dựng và phát triển đất nước giàu mạnh theo con đường xã hội chủ nghĩa.

Vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức gay gắt để khắc phục hậu quả nặng nề sau chiến tranh, công cuộc đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo từ năm 1986 đã giành được những thành tựu to lớn, đưa đất nước ta ra khỏi tình trạng trì trệ, tạo ra thế và lực mới cho đất nước, cải thiện nhanh chóng đời sống tinh thần và vật chất của nhân dân, củng cố vững chắc độc lập dân tộc, giữ vững quốc phòng và an ninh, nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Nhìn lại những thành tựu vẻ vang của cách mạng Việt Nam 79 năm qua, chúng ta vô cùng tự hào về dân tộc ta - một dân tộc anh hùng, thông minh, nhân ái, đoàn kết một lòng; tự hào về Đảng ta - đội tiên phong của giai cấp công nhân, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam; tự hào về Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ thiên tài của dân tộc, tư tưởng và cuộc đời của Người mãi mãi là ngọn đuốc soi đường, là kho tàng vô giá của dân tộc ta cho hôm nay và cho cả mai sau.

CAO TRÍ