Sự mầu nhiệm của tình yêu

Hình ảnh trong phim "Hạ cánh nơi anh".

Tình yêu thực chất có liên quan đến ranh giới bản ngã, vì nó liên quan đến việc một người mở rộng lòng mình, hướng tới người mình yêu, và thực lòng mong muốn họ trở thành phiên bản tốt nhất. Để làm được như thế, trước hết, ta phải quý mến người đó, phải bị cuốn hút, phải cam kết và hết lòng vì họ. Khi ấy, vì ta dồn tâm trí vào đối tượng, nên về mặt tâm lý, chúng ta cũng đang thu nạp một phần của đối tượng đó vào chính mình.

Cảm xúc si mê không phải là tình yêu đích thực, nên nó cũng cần được kiểm soát. Dù sự tươi mới mà cảm xúc này mang lại rất đáng trân trọng, nhưng nếu cứ để mặc nó bộc lộ quá mức thì sẽ chỉ dẫn đến một mớ lộn xộn. Tình yêu đích thực luôn cần chúng ta phải mở rộng lòng mình, do đó tiêu tốn rất nhiều năng lượng, mà số mức năng lượng ta có vốn cũng hạn chế như số giờ trong một ngày. Nói trắng ra là chúng ta không thể theo đuổi tình yêu với mọi đối tượng ta có cảm xúc.

Dù nhiều danh nhân bác ái có cảm xúc yêu thương với cả nhân loại, nhưng cảm xúc đó cũng chỉ có thể tiếp sức để họ yêu thương hết mực một vài cá nhân quan trọng với họ mà thôi. Mọi nỗ lực vượt quá mức giới hạn này chẳng khác nào trao đi nhiều hơn cái mình có. Ai cũng có riêng một điểm giới hạn, nên nếu cứ cố ý yêu tất cả những ai đến bên, chúng ta sẽ trở thành kẻ giả dối và làm tổn thương người khác.

Do đó, nếu duyên số đào hoa, được nhiều người tìm đến, chúng ta sẽ buộc phải chọn ra người mình thật sự yêu thương. Đó là một lựa chọn không dễ dàng; thậm chí đau đớn, như thể đảm nhận vai trò phán quyết của một quan tòa. Nhưng chúng ta vẫn phải lựa chọn, phải cân nhắc nhiều yếu tố, xem xét liệu người ta có thể hưởng ứng tình cảm của mình một cách chín chắn hay không.

Tình yêu còn phải bao hàm cả yêu mình và yêu người. Chúng ta không thể yêu thương người khác nếu không yêu thương chính mình, tương tự chúng ta không thể dạy con cái kỷ luật tự giác nếu chúng ta sống vô kỷ luật. Chúng ta không thể trở thành chỗ dựa nếu bản thân không đủ vững vàng.

Người thật lòng yêu thương là người biết chấp nhận người mình yêu là một cá thể hoàn toàn tách rời với mình, thậm chí còn yêu mến tính cách độc đáo của người đó. Tuy nhiên, người ta rất thường không làm như vậy, và đó cũng là nguyên nhân gây ra nhiều chứng tâm bệnh và những nỗi đau khổ không đáng có. Khi chúng ta yêu một ai đó, tình yêu của chúng ta sẽ chỉ được minh chứng bằng nỗ lực - chẳng hạn như vì một ai đó (hoặc vì chính mình), mà cố chịu thêm vất vả. Tình yêu không hề dễ dàng. Trái lại, yêu rất nhọc lòng.

M.Scott Peck/Lâm Đặng Cam Thảo/Tuệ Tri Books&NXB Dân Trí