Sự thật rùng mình phía sau những 'cơn đau đầu như búa bổ'

Ngày 23.11, ThS-BS Lê Tấn Linh - Khoa Sọ não cột sống 2, Bệnh viện đa khoa Xuyên Á TP.HCM - cho biết, chỉ trong vài ngày gần đây, bệnh viện đã tiếp nhận 3 người đàn ông trong tình trạng nguy kịch, đều bắt đầu bằng cùng một dấu hiệu: đau đầu đột ngột, dữ dội như “búa bổ”. Đó là thứ cơn đau mà theo lời bác sĩ, nếu người bệnh chậm trễ chỉ vài phút thôi, hậu quả có thể là tử vong tức thì hoặc sống đời thực vật.

Cơn đau kịch phát - dấu hiệu sinh tử hay bị bỏ qua

Bệnh nhân H.K.P (44 tuổi, Tây Ninh) là người vào viện trong tình trạng nặng nhất. Anh đang ngủ thì đột ngột rơi vào hôn mê, người nhà hốt hoảng đưa đến cấp cứu khi tri giác gần như không còn. Khi bác sĩ chụp CT dựng hình mạch, hình ảnh não hiện rõ tình trạng xuất huyết khoang dưới nhện, máu tràn vào khoang quanh não do vỡ túi phình động mạch não thông trước. Đó là dạng xuất huyết có tỷ lệ tử vong cực kỳ cao nếu không được xử lý ngay tức thì.

Vị trí túi phình kích thước khoảng 7mm, nhiều múi – yếu tố khiến nguy cơ vỡ cao hơn - Ảnh: BV

Trường hợp của anh V.H.A (48 tuổi, Tây Ninh) và anh N.T.T (56 tuổi, TP.HCM) nhẹ hơn một chút, nhưng vẫn ở ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết.

Cả hai đều mô tả cùng một cảm giác: một cơn đau đầu đột ngột, dữ dội chưa từng có trong đời, như thể “có ai dùng búa mạnh tay bổ thẳng vào đầu”. Không yếu liệt tay chân, không ngất, không tê bì, không méo miệng - tất cả những dấu hiệu đột quỵ quen thuộc đều không xuất hiện.

Và chính vì thế, nhiều người thường chủ quan. Bác sĩ cho biết, dạng đau đầu này thường khiến bệnh nhân nghĩ rằng mình chỉ bị đau đầu thông thường hoặc trúng gió. Nhưng trong y học, có một thuật ngữ để mô tả loại đau đặc biệt này: “thunderclap headache” – cơn đau như sét đánh, dấu hiệu điển hình của túi phình mạch não đã rò rỉ, sắp vỡ hoặc vừa vỡ.

ThS-BS Lê Tấn Linh cho biết, khi tiếp nhận, cả 3 bệnh nhân đều có túi phình kích thước khoảng 7mm, nhiều múi – yếu tố khiến nguy cơ vỡ cao hơn.

“Nếu chậm trễ, máu tràn vào não nhiều hơn, não bị chèn ép, áp lực nội sọ tăng vọt, khả năng sống sót giảm mạnh theo từng phút”, bác sĩ Linh nói.

Đối mặt với cả 3 trường hợp, các bác sĩ buộc phải đưa ra quyết định nhanh chóng: mổ mở sọ kẹp cổ túi phình. Đây là phương pháp kinh điển, cực kỳ tinh vi, đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối vì chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể khiến túi phình vỡ ngay trên bàn mổ.

ThS-BS Lê Tấn Linh mô tả ca mổ như “đi trên dây” giữa vực sâu. Mỗi thao tác đều cần sự nhẹ nhàng tuyệt đối, bởi thành túi phình rất mỏng, phẫu thuật viên chỉ cần chạm mạnh tay một chút là máu có thể phụt ra như vòi xịt áp lực.

“Chúng tôi mở sọ vùng trán – thái dương, tiếp cận vị trí túi phình. Dưới kính vi phẫu, từng mạch máu li ti hiện lên rõ ràng. Sau khi bộc lộ cổ túi phình, kíp mổ phải dùng clip để kẹp lại đúng vị trí, đảm bảo chặn hoàn toàn dòng chảy vào túi phình nhưng không làm tắc mạch nuôi não”, bác sĩ Linh chia sẻ.

Ca mổ kéo dài hơn 2 giờ trong sự căng thẳng tuyệt đối. Chỉ khi clip được đặt đúng vị trí, tín hiệu lưu thông mạch máu trở lại ổn định, ánh mắt căng thẳng của các bác sĩ mới được thả lỏng. Với bệnh nhân A. và T., họ tỉnh lại sớm, tiếp xúc tốt, không có dấu thần kinh khu trú. Cả hai nhanh chóng được chuyển về khoa Sọ não – Cột sống 2 để tiếp tục theo dõi.

Riêng bệnh nhân P., do nhập viện trong tình trạng hôn mê, tăng áp lực nội sọ nên phải được chăm sóc tại khoa Hồi sức tích cực trước khi ổn định trở lại. Điều kỳ diệu là sau vài ngày, người đàn ông tưởng như không thể tỉnh lại ấy đã mở mắt, nhận biết, rồi dần nói chuyện bình thường trở lại. “Đó là khoảnh khắc chúng tôi luôn mong chờ, bởi không phải trường hợp nào cũng may mắn như vậy”, một điều dưỡng nhớ lại.

Túi phình mạch máu não - "sát thủ" âm thầm không có dấu chân

Các nghiên cứu cho thấy, túi phình mạch máu não có thể tồn tại suốt nhiều năm mà không gây bất kỳ triệu chứng nào. Nhiều người mang trong đầu một “quả bom nổ chậm” nhưng hoàn toàn không biết, cho đến khi nó vỡ. Và khi vỡ, 1/3 tử vong ngay lập tức, 1/3 tàn phế nặng, chỉ 1/3 còn lại có khả năng hồi phục nếu được cấp cứu và phẫu thuật kịp thời.

Điều đáng sợ là túi phình không chọn đối tượng. Dù nhiều người nghĩ bệnh chỉ gặp ở người cao tuổi, nhưng thực tế không ít trường hợp mới 30 – 40 tuổi, đang ở giai đoạn sung sức nhất của cuộc đời. Các yếu tố nguy cơ bao gồm tăng huyết áp, hút thuốc, tiền sử gia đình, nhưng đôi khi túi phình xuất hiện hoàn toàn ngẫu nhiên.

Theo bác sĩ Linh – trong cả 3 bệnh nhân trên, không ai có tiền sử bệnh. Họ đều khỏe mạnh, làm việc bình thường cho đến khi cơn đau như búa bổ xuất hiện.

“Khi túi phình bắt đầu rò rỉ hoặc vỡ một phần, máu chảy vào khoang dưới nhện sẽ kích thích màng não, gây đau đầu dữ dội. Cơn đau đến rất nhanh, rất mạnh và hoàn toàn khác những cơn đau đầu thông thường. Đó chính là thời điểm vàng để cứu sống người bệnh”, bác sĩ Linh lý giải.

Trong trường hợp trên, bác sĩ Linh cho biết, nếu người bệnh chủ quan, nghĩ mình “đau đầu do stress”, “đau đầu do thời tiết”, uống vài viên thuốc giảm đau rồi nằm nghỉ, túi phình có thể tiếp tục vỡ lớn và gây tử vong ngay tại nhà. Trong nhiều trường hợp, chỉ khi bệnh nhân hôn mê, co giật hoặc ngừng thở, người nhà mới đưa đi cấp cứu, và lúc đó đã quá muộn.

Theo bác sĩ Lê Tấn Linh, người có yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, hút thuốc lá, hoặc có người thân từng bị túi phình mạch não nên đi tầm soát định kỳ. Kỹ thuật chẩn đoán hiện nay rất phát triển, chỉ cần chụp CT – CTA là có thể phát hiện sớm túi phình, can thiệp trước khi nó vỡ.

“Túi phình không nguy hiểm khi nó chưa vỡ. Nguy hiểm là chúng ta không biết mình có nó”, bác sĩ Linh nhấn mạnh.

Hồ Quang