Sự trỗi dậy 'đẫm máu' của băng đảng ma túy từng bắn hạ trực thăng quân đội Mexico

Video: Thành viên băng đảng CJNG phô trương lực lượng, vũ khí. Nguồn: Grupo Reforma

Đó là một ngày giữa mùa xuân năm 2021 khi người dân sống gần vùng đất hoang phía sau sân bay quốc tế thành phố Guadalajara, thủ phủ bang Jalisco, thấy một cảnh “lạnh sống lưng”: Con chó đi lang thang ngoạm một cẳng tay người.

Sau khi nhận tin báo, các đội tìm kiếm trong khu dân cư La Piedrera bước vào một ngôi nhà gạch đỏ không có mái che. Dưới nhiều lớp đất sẫm màu, họ có một phát hiện còn đáng sợ hơn.

"Có 26 thi thể được bọc trong túi nhựa ở đây", Guadalupe Aguilar, một nhà hoạt động nhân quyền địa phương, cho biết khi đứng cạnh ngôi mộ nông. "Những người này đã bị đổ lên thứ gì đó giống như axit vì thời gian họ chết chưa đủ để có thể phân hủy tới mức này".

Bà Aguilar cho biết có hàng chục địa điểm chôn tập thể bí mật như vậy trên khắp bang Jalisco - vùng nắng cháy ở phía tây Mexico đang phải hứng chịu cơn ác mộng mang tên các băng đảng ma túy, khi bang này đóng vai trò then chốt trong hoạt động buôn bán ma túy trị giá hàng tỷ USD ở khu vực Bắc Mỹ.

"Đây là những gì mà tội phạm có tổ chức gây ra", bà Aguilar, người dành cả đời để xác định và khai quật những cánh đồng chết chóc ở Mexico để tìm kiếm các nạn nhân mất tích, cho biết. "Tại sao ư? Vì một người không thể tự mình làm tất cả những điều khủng khiếp này".

Bà Aguilar, hoạt động tích cực đến nỗi phải có vệ sĩ có vũ trang đi cùng, không nói rõ băng đảng nào chịu trách nhiệm cho vụ thảm sát ở khu dân cư La Piedrera, bang Jalisco.

Tuy nhiên, chính quyền địa phương cho biết, bang này là địa bàn hoạt động mạnh nhất của Jalisco New Generation (CJNG) - băng đảng tội phạm khó khuất phục nhất nhì ở Mexico.

Thành viên băng đảng CJNG khoe vũ khí. Ảnh: Reuters

Ít được quốc tế biết đến hơn so với băng đảng Sinaloa của El Chapo, CJNG khét tiếng ở quê nhà vì những màn phô trương bạo lực và sức mạnh quân sự mà các chuyên gia cho rằng gây ra mối đe dọa ngày càng tăng với chính quyền Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador.

Tháng 6/2020, các tay súng của CJNG đã thực hiện một vụ tấn công táo tợn nhất trong nhiều thập kỷ: Ám sát giám đốc an ninh của thành phố Mexico.

Tháng 3/2021, CJNG cũng gây chấn động khi đem vứt xác El Cholo - một kẻ đào ngũ khỏi CJNG để lập băng nhóm mới - tại một công viên ở thị trấn du lịch Tlaquepaque, gần thành phố Guadalajara. Một con dao làm bếp ghim dòng chữ “El Traicionero" (tạm dịch: Kẻ phản bội) vào chiếc túi đựng xác màu đen.

Chuyên gia an ninh Eduardo Guerrero cho biết, chính quyền Mexico coi CJNG là mối đe dọa an ninh quốc gia. "Chúng có nguồn tiền khổng lồ, vũ khí thế hệ mới nhất, các nhóm bán quân sự và phương tiện di chuyển... Chúng là thách thức nghiêm trọng với chính phủ Mexico", ông Guerrero nói.

Theo trang Insight Crime, CJNG nổi lên vào tháng 7/2010, khi binh sĩ Mexico tiêu diệt trùm xã hội đen Ignacio Coronel (biệt danh Nacho), một trong những thủ lĩnh sáng lập ra băng đảng Sinaloa.

Trước khi bị tiêu diệt, Nacho đã lệnh cho Óscar Orlando Nava Valencia (biệt danh El Lobo) là thủ lĩnh của băng Milenio - một băng nhóm "con" của băng đảng Sinaloa, chuyên phụ trách vận chuyển ma túy và quản lý tài chính cho Sinaloa ở các bang Jalisco, Colima, và Michoacán.

Vào thời điểm Nacho qua đời, El Lobo cung bị bắt. Băng Milenio bị chia rẽ nội bộ thành 2 phe: La Resistencia và Torcidos. La Resistencia cáo buộc Torcidos chỉ điểm cho chính quyền Mexico bắt giữ El Lobo. Hai phe đấu đá, tranh giành quyền lực và cuối cùng Torcidos giành chiến thắng. Nemesio Oseguera Ramos (biệt danh El Mencho), thủ lĩnh Torcidos, lập ra băng đảng mới lấy tên là CJNG.

Không giống El Chapo - kẻ thích phô trương, từng liên hệ với diễn viên, đạo diễn Hollywood để dựng cuộc đời gã thành một bộ phim - El Mencho thích "sống trong bóng tối". Có rất ít các bức ảnh về trùm ma túy này tồn tại. Tiểu sử hầu như không rõ ràng nhưng chắc chắn gã là một kẻ nguy hiểm.

Năm 2015, El Mencho được cho là ẩn náu ở vùng núi phía nam bang Jalisco. Nhưng khi vây bắt gã ở đó, các binh sĩ Mexico phải nhận trái đắng. Nhóm sát thủ của CJNG đã bắn hạ một trực thăng quân sự Mexico bằng súng phóng lựu, trong khi El Mencho vẫn chạy thoát.

Xác trực thăng của quân đội Mexico bị băng đảng CJNG bắn hạ năm 2015. Ảnh: Reuters

"Liệu tôi có thể bắt gặp gã trong một nhà hàng không ư? Không, tôi không nghĩ chuyện đó có thể xảy ra", một nhà quan sát "thế giới ngầm" tội phạm ở Mexico, cho biết. "Khả năng lãnh đạo của El Mencho là không phải bàn cãi nhưng gã rất kín tiếng. El Mencho có một đế chế kiểm soát ở phía nam bang Jalisco. Không ai dám gây chuyện với gã".

Không mấy người hiểu rõ sức mạnh, sự tàn bạo của CJNG bằng người dân ở Sierra de Ahuisculco - một vùng núi ở phía tây thành phố Guadalajara, thủ phủ bang Jalisco - nơi CJNG điều hành các trại huấn luyện kiểu bán quân sự và các cơ sở sản xuất lượng lớn ma túy tổng hợp tuồn vào nước Mỹ.

Một cư dân sống trong khu vực trên mô tả cảnh các tay súng CJNG mặc trang phục màu đen với dòng chữ viết tắt tên băng đảng in trên áo chống đạn, "đi tuần" qua các đường phố trên những chiếc SUV hoặc bán tải có gắn súng máy. "Người trong vùng chẳng dám ra ngoài buổi tối", một người dân địa phương chia sẻ.

Thành phố Guadalajara từ lâu đã là một trong những địa điểm quan trọng nhất với những kẻ buôn ma túy Mexico. Các trùm cocaine và cần sa khét tiếng sống ở đây vào thập niên 80. Đến năm 2008, các quan chức Mỹ coi thủ phủ của bang Jalisco là trung tâm ma túy methamphetamine (ma túy đá).

Vùng Sierra de Ahuisculco từ lâu nổi tiếng là nơi trú ngụ của các trùm ma túy. Trong 8 năm trở lại đây, người dân cho biết tình trạng bạo lực giữa các băng đảng ngày càng nghiêm trọng. "Tôi nghĩ tình hình ở đây giống như đang có chiến tranh vậy", một người dân địa phương chia sẻ. "Chúng tôi sống trong sợ hãi, bất ổn. Phần lớn người ở đây đã mất ít nhất một trong số những người thân vì bạo lực giữa các băng đảng ma túy".

Năm 2019, có 138 chiếc túi đen chứa các phần thi thể người vứt ở một khu rừng gần Sierra de Ahuisculco. "Chúng tôi thấy nhưng chẳng thể làm gì vì biết trước hậu quả nếu có bất kỳ hành động nào", một người dân địa phương cho hay.

Thành viên băng đảng CJNG hành động rất tàn bạo. Ảnh: CJ

Tình trạng bạo lực và các cuộc thanh trừng đối thủ gây ra hậu quả khủng khiếp với thủ phủ của bang Jalisco. Nổi tiếng là một trong những thành phố năng động và giàu văn hóa nhất Mexico, nhưng Guadalajara cũng là nơi chất chứa sự tàn bạo của tội phạm cũng như nỗi đau của gia đình các nạn nhân vô tội.

"Chúng tôi đã trải qua những thời điểm khó khăn vì các băng đảng tội phạm hoành hành, gây bất ổn và tạo ra bầu không khí khủng bố ở bang của chúng tôi", Enrique Alfaro, thống đốc bang Jalisco, từng chia sẻ năm 2021. Trước đó vài tuần, người tiền nhiệm của ông Alfaro bị bắn chết trong nhà vệ sinh của một nhà hàng. Vụ ám sát được thực hiện tỉ mỉ và được cho là có liên quan tới các sát thủ của CJNG.

Cứ vào thứ 4 hàng tuần, những người mẹ, người vợ, người chị và người con tuyệt vọng lại tập trung ở bên ngoài viện pháp y thành phố Guadalajara để tìm kiếm thông tin về người thân xấu số của họ.

"Đó là nỗi đau mà nhiều người ở đây phải nếm trải", Martha Leticia García, một phụ nữ hơn 50 tuổi, chia sẻ.

Con trai bà García mất tích năm 2017 và vẫn chưa được tìm thấy. Người mẹ tuổi ngũ tuần vẫn ngày ngày tìm thi thể con. "Bạn phải nhìn các phần thi thể qua màn hình và tự nhủ: Phần đó trông rất quen, có thể đó là của người thân mình. Tuần nào cũng phải lặp đi lặp lại việc đó giống như cực hình về tinh thần vậy", bà García nói.

Cecilia Flores, 56 tuổi, có con trai bị các băng đảng tội phạm bắt giữ năm 2019. Bốn tháng sau, chính quyền địa phương thông báo rằng một số bộ phận cơ thể của con bà được tìm thấy từ ngôi nhà tra tấn khét tiếng có tên là El Mirador. "Họ tìm thấy một bàn tay và cẳng tay của thằng bé. Tôi vẫn phải tìm các bộ phận khác để mong con yên nghỉ", bà Flores chia sẻ.

"Vì sao có quá nhiều cái ác tồn tại trên thế giới này?", Guadalupe Ayala, một người mẹ có con trai bị CJNG sát hại, vừa nói vừa khóc. Tội phạm ma túy và những nguồn tiền khổng lồ từ việc buôn ma túy đang "xé nát" bang Jalisco và Mexico. Đối với vô số các gia đình như nhà Ayala, hậu quả họ phải gánh chịu thật khủng khiếp dù không phạm phải tội lỗi nào.

"Mỗi đêm, tôi không thể ngủ được vì cứ nghĩ về những gì chúng làm với con tôi", Ayala nói. "Tôi vừa chợp mắt rồi lại choàng tỉnh. Trong đầu luôn đau đáu một câu: Không biết con tôi đã phải chịu đau đớn đến nhường nào?".

CJNG trỗi dậy

CJNG nổi lên sau cuộc tranh chấp giữa 2 phe phái của băng Milenio (một băng nhóm "con" của băng đảng Sinaloa: La Resistencia và Los Torcidos. Los Torcidos giành chiến thắng và Nemesio Oseguera Ramos (El Mencho) thủ lĩnh phe Los Torcidos lập ra băng đảng CJNG.

CJNG là một tổ chức cực kỳ bạo lực. Tại bang Jalisco, địa bàn hoạt động chính của băng đảng này, số mộ vô danh tăng lên đáng kể. Một số hoạt động phạm tội của CJNG bao gồm việc sát hại các sĩ quan cảnh sát, quan chức Mexico, thực hiện các vụ thảm sát, chặt đầu, treo thi thể thành viên băng đảng đối địch trên cầu ở nhiều bang trên khắp Mexico. Ngoài ra, CJNG còn đăng tải các video phô bày khả năng quân sự như số lượng xe bọc thép, vũ khí cỡ lớn và quân phục.

Các thành viên CJNG còn mang thực phẩm, đồ chơi và quần áo tới các cộng đồng khó khăn ở Mexico để tạo vỏ bọc, tuyên truyền và lấy lòng người dân địa phương. Điều này khiến chính phủ Mexico lo ngại vì CJNG đang tìm cách thay thế vai trò của nhà nước trong các cộng đồng khó khăn này.

Tách ra từ Sinaloa, CJNG dần dần lớn mạnh và sau đó trở thành băng đảng đối địch với chính Sinaloa. Hai bên luôn có những cuộc đối đầu đẫm máu, đặc biệt tại bang Zacatecas, nơi gần nhất với "Tam giác vàng" ma túy Mexico - điểm giao thoa của 3 bang Sinaloa, Chihuahua và Durango.

Nguyễn Thái - (t/h)