Sử Việt nhìn từ ngọc phả

Cuốn sách Hùng Vương Thánh Tổ ngọc phả -Ảnh: P.N

Thượng tọa Thích Tâm Hiệp, đại diện cho nhóm nghiên cứu cho biết: Sau một thời gian ròng rã điền dã tìm hiểu trên vùng đất tổ Phong Châu, chúng tôi đã có nhiều phát hiện ngạc nhiên và đầy xúc động về thời đại xa xưa. Chúng tôi từng đến tìm hiểu tục thờ Vua Hùng của người Choang ở Quảng Tây (Trung Quốc). Thật ngạc nhiên khi thấy rằng, dấu ấn của tục thờ các vua Hùng và việc tự nhận là con cháu Hùng Vương của 50 triệu dân tộc Choang ở Quảng Tây còn rất đậm nét.

“Hùng Vương Thánh Tổ ngọc phả sưu khảo” - cuốn sách của nhóm nghiên cứu đã được Nhà xuất bản Dân Trí xuất bản gồm 240 trang, in 4 màu đúng vào dịp giỗ tổ 10/3 năm 2020 với những nội dung quan trọng. Đây là bản sưu tầm, dịch và phiên chú đầy đủ tư liệu phả ký lưu giữ tại Hùng Vương miếu ở thôn Vân Luông, xã Vân Phú, Việt Trì, Phú Thọ.

Cuốn sách này cung cấp các tư liệu ngọc phả về Hùng Vương được lưu truyền ở ngôi đền cổ “Hùng Vương từ” tại thôn Vân Luông của thành phố Việt Trì. Các tư liệu được nghiên cứu khảo sát trên các bản gốc chép tay trên giấy dó lưu giữ tại Ban quản lý di tích đền Vân Luông, kết hợp đối chiếu với bản sao năm Bảo Đại thứ 33 (1938) được lưu trong Thư viện Khoa học xã hội Việt Nam. Nội dung bao gồm các phần: Nam Việt Hùng Vương ngọc phả vĩnh truyền, Hùng Vương tự lệ, Nam Việt Hùng Thị sử ký, Văn chào dùng để cúng ở lăng thờ Sơn Tinh trước đền. Bản chữ Nôm kèm phiên âm chữ quốc ngữ, các sắc phong của đền Vân Luông, khảo luận Ngọc phả và tục thờ Hùng Vương trên miền đất Tổ…

Trong đó, Nam Việt Hùng Vương ngọc phả vĩnh truyền tự điển được soạn năm Thiên Phúc nguyên niên thuộc Lê Đại Hành. Bản chép tay chữ Nho gồm 13 trang ghi về 18 chi Hùng Vương gồm đầy đủ từ tên hiệu, tên truy phong, ngày sinh, ngày mất, số đời vua kế truyền, số cung phi, con trai, con gái, hoàng tôn và cháu chắt. Đồng thời cũng ghi chép mức thuế mỗi suất đinh phải đóng vào thời này. Ghi chép về các huyệt mộ và lệ thờ Hùng Vương, tạm gọi là Hùng Vương tự lệ là bản chép tay chữ Nho dài 13 trang, có một bài tựa về lý do soạn sách Nam Thiên bảo lục. Bản này được chép và có niên đại cùng với phần Nam Việt Hùng Thị sử ký dưới đây.

Nam Việt Hùng Thị sử ký gồm bản chép tay chữ Nho dài 75 trang, được ghi soạn năm 32 đời Hùng Vương, do Hàn lâm học sĩ Quốc tử giám Nguyễn Đình Chấn soạn. Đây là một tập hợp các câu chuyện xảy ra dưới thời Hùng Vương, đã được sắp xếp vào những thời Hùng Vương nhất định, từ Đế Minh thống trị vạn bang chư hầu thiên hạ tới khi Hùng Duệ Vương nhường ngôi và Thục An Dương Vương lập cột đá thề trên núi Nghĩa Lĩnh.

Trong cuốn sách này, nhóm tác giả nghiên cứu đã tiến hành dịch và giới thiệu với bạn đọc nội dung các ngọc phả trên. Đặc biệt bản dịch này được làm trên cơ sở tôn trọng văn bản gốc nên các tên địa danh, nhân danh được đề cập đến đều được ghi đúng nguyên gốc. Những chỗ cần thiết, nhóm nghiên cứu có chú thích thêm cho các tên riêng này, do cách đọc và cách hiểu nhân danh, địa danh trước đây khi soạn ngọc phả có thể không tương đồng với quan niệm chung hiện nay.

Vì sao lại chọn ngọc phả để nghiên cứu? Thượng tọa Thích Tâm Hiệp chia sẻ, trong mỗi gia đình, người Việt có gia phả để ghi lại lịch sử của gia tộc mình. Trong mỗi ngôi đình, đền có Ngọc phả để ghi lại lịch sử của vị Thánh thần được cha ông ta thờ kính. Gia phả hay ngọc phả được dùng để thờ và lưu truyền lại cho con cháu muôn đời sau. Do đó, Ngọc phả Hùng Vương chính là bản tóm tắt quốc sử của thời kỳ xa xưa nhất được dân gian lưu truyền lại qua hàng ngàn năm cho tới ngày nay.

Trở lại với câu hỏi tại sao 18 đời vua Hùng lại kéo dài hơn 2.600 năm, Thượng tọa Thích Tâm Hiệp giải đáp bằng những thông tin từ bản ngọc phả Hùng Vương mới phát hiện. Theo đúng nguyên bản của Nam Việt Hùng Vương ngọc phả vĩnh truyền tự điển, 18 đời Hùng Vương không phải là 18 vị vua. Mỗi một đời Hùng Vương là một triều đại kéo dài. Mỗi triều đại mang cùng một tên hiệu có thể có 1 hoặc nhiều vị vua. Ngọc phả gọi là 18 chi như sau:

Đế Minh thống trị vạn bang chư hầu thiên hạ

1.Kinh Dương Vương - chi Càn

2.Hùng Hiền Vương - chi Khảm

3.Hùng Quốc Vương - chi Cấn

4.Hùng Hy Vương - chi Chấn

5.Hùng Hi Vương - chi Tốn

6.Hùng Diệp Vương - chi Ly

7.Hùng Huy Vương - chi Khôn

8.Hùng Ninh Vương - chi Đoài

9.Hùng Chiêu Vương - chi Giáp

10.Hùng Uy Vương - chi Ất

11.Hùng Trinh Vương - chi Bính

12.Hùng Võ Vương - chi Đinh

13.Hùng Việt Vương - chi Mậu

14.Hùng Định Vương - chi Kỷ

15.Hùng Triều Vương - chi Canh

16.Hùng Tạo Vương - chi Tân

17.Hùng Nghị Vương - chi Nhâm

18.Hùng Duệ Vương - chi Quý

Ngọc phả Hùng Vương ghi rõ: “Từ đầu tính nước họ Hùng 18 nhánh truyền ấn phù quốc gia, 180 đời đế vương lên ngôi, nhất thống núi sông, xe sách trị nước, kiến dựng 120 điện thành. Cộng các năm trị vì, 18 đời thánh vương di truyền, thánh tử thần tôn, triều đại đế vương, hưởng ngôi cộng là 2.655 năm, thọ 8.618 năm, sinh 986 chi hoàng tôn công chúa, sinh cháu chắt cộng là 14.370 người, trị ở nước Nam, đầu núi góc biển, vạn thế trường tồn, mãi mãi không ngừng”. Như vậy, theo nội dung từ ngọc phả ghi lại, thời đại Hùng Vương có tới 180 vị đế vương, kéo dài 2.655 năm. Tính ra trung bình mỗi vị vua Hùng trị vì khoảng 15 năm, thọ khoảng 48 tuổi. Đây là những con số hoàn toàn rất thực tế và hoàn toàn thuyết phục.

Ngọc phả không phải là cuốn sách ghi lại những chuyện bịa đặt hoang đường. Điều quan trọng nó chính là những dấu chỉ của ông cha ta để lại và từ dấu chỉ ấy giúp chúng ta lần tìm về lịch sử thông qua những chi tiết tưởng như không thể có thật. Cuốn sách còn nhiều nội dung rất phong phú và độc đáo, cùng với những lời giải đáp sẽ được làm rõ tại buổi giới thiệu về sách “Hùng Vương Thánh Tổ ngọc phả” do Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với nhóm nghiên cứu giới thiệu tại Khách sạn Mê Kông, TP. Đông Hà.

Phương Nam