Sửa đổi, bổ sung Luật Sở hữu trí tuệ: Sáng chế sử dụng ngân sách không được chuyển nhượng cho nước ngoài

Sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ: Khuyến khích khai thác tài sản trí tuệ do Nhà nước đầu tư Hỗ trợ doanh nghiệp phát triển tài sản trí tuệ Tạo chuyển biến trong thực hiện Chương trình phát triển tài sản trí tuệ đến năm 2030

Sáng 28/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết dự thảo đã sửa đổi, bổ sung 103 điều của Luật Sở hữu trí tuệ, tăng 10 điều so với dự thảo luật đã trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 2.

Đồng thời sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá, Luật Hải quan, Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Trong đó, nội dung tiếp thu đã bao gồm hai vấn đề lớn mà Chính phủ xin ý kiến Quốc hội.

"Giữ lại" sáng chế trong nước góp phần thu hút đầu tư nước ngoài

Thứ nhất, về giao quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước (NSNN, tại Điều 86 và Điều 86a của Luật Sở hữu trí tuệ được sửa đổi), nội dung này được chỉnh lý theo ý kiến đa số đại biểu.

Theo đó, đối với phần sở hữu công nghiệp và phần giống cây trồng, dự thảo luật đã quy định việc giao quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, giống cây trồng được chọn tạo hoặc phát hiện và phát triển là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng NSNN một cách tự động và không bồi hoàn cho tổ chức chủ trì; đồng thời xác định cơ chế phân chia hợp lý lợi ích giữa Nhà nước, tác giả và tổ chức chủ trì, nhằm đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết số 20-NQ/TW.

Đối với đề nghị mở rộng giao quyền đăng ký cho tổ chức chủ trì với một số đối tượng của quyền tác giả, do tính đặc thù của đối tượng quyền tác giả, bảo đảm phù hợp với thực tiễn, thông lệ quốc tế, dự thảo luật không mở rộng giao quyền đăng ký đối với một số đối tượng của quyền tác giả.

Đối với các chương trình, phần mềm máy tính gắn liền với các thiết bị, máy móc được bảo hộ dưới dạng sáng chế, thiết kế bố trí để vận hành các thiết bị, máy móc đó thì có thể áp dụng cơ chế chuyển giao quyền sở hữu đối với sáng chế, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ nghiên cứu khoa học sử dụng NSNN.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội Hoàng Thanh Tùng

Để bảo đảm kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng các kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ có sử dụng NSNN, dự thảo luật đã bổ sung khoản 6 vào Điều 139, sửa đổi, bổ sung quy định tại khoản 4 Điều 194, theo hướng: Quyền đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, giống cây trồng là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng NSNN chỉ được chuyển nhượng cho tổ chức được thành lập theo pháp luật Việt Nam, cá nhân là công dân Việt Nam và thường trú tại Việt Nam.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, việc quy định như dự thảo luật nhằm đạt các mục tiêu là các sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí và giống cây trồng được tạo ra từ NSNN thì trước tiên các đối tượng này phải được khai thác để phục vụ lợi ích của đất nước, thực hiện các mục tiêu, chính sách của quốc gia và việc khai thác trong nước để người dân có thể tiếp cận, sử dụng; đồng thời thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa doanh nghiệp trong nước và các tổ chức chủ trì để thương mại hóa, tạo ra nhiều giá trị kinh tế và cũng như các giá trị khác như gia tăng số lượng doanh nghiệp khởi nghiệp và cơ hội việc làm.

Đối với sáng chế mang hàm lượng công nghệ cao, có giá trị quan trọng thì việc “giữ lại” sáng chế ở trong nước còn mang ý nghĩa thu hút vốn đầu tư nước ngoài để hợp tác khai thác hay nghiên cứu mở rộng. Việc hạn chế chuyển nhượng không tác động tiêu cực đến quá trình thương mại hóa các sáng chế, kiểu dáng công nghiệp và thiết kế bố trí, do trong trường hợp này thì chủ văn bằng bảo hộ vẫn có thể khai thác dưới hình thức chuyển giao quyền sử dụng sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, giống cây trồng, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho biết.

Để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật với các nội dung sửa đổi, bổ sung trên, khoản 2 và khoản 3 Điều 2 của dự thảo luật cũng đã sửa đổi, bổ sung Điều 41 và Điều 43 của Luật Khoa học và Công nghệ, khoản 4 Điều 105 của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Các đại biểu tham dự hội nghị tại điểm cầu Nhà Quốc hội

Không được ngăn chặn, cản trở việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca

Thứ hai, về quyền tác giả, quyền liên quan với quốc kỳ, quốc huy, quốc ca, Chính phủ đề nghị cần có quy định chặt chẽ hơn về việc cho phép khai thác, sử dụng và phổ biến Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca trong đời sống xã hội, đặc biệt là trên không gian mạng.

Qua nghiên cứu, Thường trực Ủy ban Pháp luật cơ bản thống nhất với sự cần thiết bổ sung quy định này. Tuy nhiên, về nội dung cụ thể Chính phủ đề nghị bổ sung trong dự thảo luật, Thường trực Ủy ban Pháp luật nhận thấy quy định “Việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca theo quy định của pháp luật” là nguyên tắc chung trong áp dụng pháp luật, hơn nữa cũng không phù hợp với phạm vi điều chỉnh của Luật Sở hữu trí tuệ, nên đề nghị không bổ sung vào Điều 7.

Do đó, dự thảo luật ghi nhận một phần ý kiến của Chính phủ và sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 7 như sau: “2. Việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ không được xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và quy định khác của pháp luật có liên quan. Tổ chức, cá nhân thực hiện quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca không được ngăn chặn, cản trở việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca.”