Sửa đổi Điều lệ Công đoàn Việt Nam đáp ứng yêu cầu đổi mới

Cẩn trọng, bài bản, công khai, dân chủ

Theo Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam Nguyễn Đình Khang, việc sửa đổi, bổ sung Điều lệ Công đoàn Việt Nam lần này hết sức cấp bách và cần thiết. Điều lệ Công đoàn không chỉ quy định về nguyên tắc hoạt động mà còn là cơ sở pháp lý trực tiếp để công đoàn các cấp thực hiện chức năng đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động.

Chủ tịch Tổng Liên đoàn nhấn mạnh, quá trình sửa đổi Điều lệ quán triệt các quan điểm, nguyên tắc: kịp thời cụ thể hóa các quy định mới của Đảng, pháp luật nhà nước; bảo đảm nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam; phù hợp phong trào công nhân, hoạt động công đoàn quốc tế và các công ước, điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Những nội dung đang ổn định, phát huy hiệu quả tiếp tục được kế thừa; chỉ sửa đổi, bổ sung những nội dung còn bất cập, vướng mắc hoặc phát sinh từ yêu cầu thực tiễn. Việc sửa đổi được thực hiện thận trọng, bài bản, công khai, dân chủ, lấy ý kiến rộng rãi từ cơ sở, từ cán bộ công đoàn, đoàn viên và người lao động.

Hội thảo triển khai trên cơ sở Hướng dẫn số 17/HD-TLĐ ngày 21/11/2025 của Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn về việc lấy ý kiến rộng rãi vào dự thảo Điều lệ Công đoàn Việt Nam. Ảnh: Diệp Thanh

Tại hội thảo góp ý dự thảo Điều lệ Công đoàn Việt Nam (sửa đổi, bổ sung) do LĐLĐ tỉnh Nghệ An tổ chức mới đây, nhiều ý kiến cho rằng, Điều lệ mới phải vừa giữ vững bản chất chính trị - xã hội của tổ chức Công đoàn Việt Nam; vừa đáp ứng yêu cầu đổi mới phương thức hoạt động trong bối cảnh nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Việc sửa đổi cần bảo đảm nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Công đoàn Việt Nam; phù hợp với bối cảnh phong trào công nhân, công đoàn trong nước; đồng thời, tương thích với các công ước, điều ước quốc tế liên quan đến quyền của người lao động. Một số ý kiến đề nghị, việc sửa đổi phải phát huy, mở rộng được tính dân chủ trong đoàn viên và hoạt động công đoàn, không nên quy định cứng nhắc sẽ gây khó khăn trong hoạt động công đoàn và tuân thủ…

Giảm mức đóng đoàn phí từ 1% xuống 0,5% tiền lương

Sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, tổ chức bộ máy chính quyền và tổ chức công đoàn đều có nhiều thay đổi, đặc biệt là việc không còn công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở. Điều này đặt ra yêu cầu tất yếu phải sửa đổi Điều lệ để phù hợp với thực tiễn mới của hệ thống chính trị và giúp công đoàn cơ sở thuận lợi hơn trong thực hiện nhiệm vụ.

Mới đây, tại hội nghị lấy ý kiến do LĐLĐ TP. Hồ Chí Minh tổ chức, nhiều ý kiến tại hội nghị đề nghị cần làm rõ hơn vai trò, vị trí, chức năng, quyền hạn của công đoàn phường, xã, đặc khu trong hệ thống công đoàn, nhất là trong điều kiện không còn công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở. Chủ tịch Công đoàn phường Thạnh Mỹ Tây Nguyễn Thị Tuyết Thanh đề nghị, cần xác định cụ thể chức năng và cơ chế phân phối tài chính phù hợp để công đoàn phường có đủ nguồn lực, thẩm quyền chủ động chăm lo cho đoàn viên và người lao động.

Một nội dung đáng chú ý là trong dự thảo đã bổ sung mô hình “công đoàn đặc thù” và các điều mới về công đoàn tại các khu công nghiệp, công đoàn tập đoàn kinh tế, tổng công ty trực thuộc Tổng Liên đoàn hoặc trực thuộc LĐLĐ tỉnh, thành phố, công đoàn ngành Trung ương; công đoàn xã, phường, đặc khu. Các quy định này nhằm khắc phục khoảng trống sau khi kết thúc mô hình công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở, bảo đảm vai trò đại diện, hỗ trợ công đoàn cơ sở trong doanh nghiệp, nhất là ở khu công nghiệp có quan hệ lao động phức tạp.

Bên cạnh đó, dự thảo đề xuất giảm mức đóng đoàn phí của đoàn viên từ 1% xuống 0,5% tiền lương; quy định rõ kinh phí công đoàn do doanh nghiệp, đơn vị không hưởng 100% lương từ ngân sách nhà nước đóng bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, phù hợp Luật Công đoàn hiện hành. Đồng thời, bổ sung điều mới về kiểm tra, kiểm toán, giám sát tài chính, tài sản công đoàn bảo đảm thống nhất với Luật Công đoàn năm 2024.

Một số đại biểu cho rằng, việc làm rõ vị trí, vai trò, chức năng và quyền hạn của công đoàn phường, xã sẽ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động, nhất là trong điều kiện không còn công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở. Ngoài ra, một số ý kiến cũng thống nhất mức đóng đoàn phí dựa trên tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội hoặc mức lương tối thiểu vùng. Song, cần đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý đoàn viên, tài chính, hoạt động công đoàn nhằm đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, giảm thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý và phục vụ đoàn viên tốt hơn.

Những ý kiến tâm huyết, trách nhiệm từ cơ sở sẽ là cơ sở quan trọng để hoàn thiện Điều lệ, góp phần xây dựng tổ chức Công đoàn Việt Nam ngày càng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu đại diện, chăm lo, bảo vệ người lao động trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.

Trần Tâm