Sửa Luật Giá để bịt lỗ hổng trong thẩm định giá, ngừa 'thổi giá'

Dự thảo luật đã được Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 4 với 115 lượt ý kiến của đại biểu Quốc hội phát biểu tại tổ và hội trường. Trên cơ sở đó, ban soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra đã phối hợp rà soát, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo luật và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại Phiên họp thứ 21.

Cần thiết phải duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu?

Báo cáo tóm tắt một số vấn đề lớn về dự án Luật Giá (sửa đổi) cuối phiên họp chiều qua, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Thị Phú Hà cho biết, sau khi tiếp thu, chỉnh lý, cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo đã thống nhất bỏ 3 Điều; bổ sung 5 Điều; bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung 4 nội dung của các luật có liên quan; bổ sung thêm Phụ lục số 1 quy định Danh mục các hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá.

Đáng chú ý, về bình ổn giá, đa số ý kiến đề nghị giữ như quy định của luật hiện hành, theo đó cần quy định rõ mặt hàng bình ổn giá trong luật, trường hợp cần điều chỉnh, giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định. Một số ý kiến đề nghị giao Chính phủ quy định về danh mục hàng hóa bình ổn giá.

Quang cảnh phiên họp.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Thị Phú Hà nhấn mạnh, giá là vấn đề ảnh hưởng, tác động trực tiếp đến từng người dân, doanh nghiệp, liên quan ổn định thị trường, do đó cần được quy định cụ thể trong luật nhằm tạo sự công khai, minh bạch. Đồng thời, việc quy định rõ danh mục các mặt hàng bình ổn giá trong luật cũng nhằm khắc phục tình trạng “luật khung, luật ống”.

Bên cạnh đó, để bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời, Luật Giá hiện hành và dự thảo luật cũng đã quy định trường hợp cần điều chỉnh danh mục các mặt hàng bình ổn giá, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định. Vì vậy, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị cho giữ như quy định của luật hiện hành.

Đáng chú ý, liên quan Quỹ bình ổn giá xăng dầu, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách và cơ quan soạn thảo tán thành sự cần thiết phải duy trì quỹ này trong điều kiện hiện nay vì Quỹ bình ổn là một trong những công cụ điều tiết giá xăng dầu trong nước, là biện pháp kinh tế, không phải là can thiệp hành chính. Một nguyên nhân khác là thị trường xăng dầu của Việt Nam vẫn chưa hoàn toàn vận hành theo quy luật thị trường, còn có sự điều hành của Nhà nước; quản lý điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước vẫn thông qua giá cơ sở… Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ cần bảo đảm tính công khai, minh bạch, hiệu quả trong quản lý, điều hành và sử dụng quỹ.

"Thổi giá" là do lỗ hổng trong pháp luật

Ở góc độ khác, đại biểu Nguyễn Minh Đức (đoàn TP Hồ Chí Minh) cho biết, qua nghiên cứu các vụ án vi phạm về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, một trong những vấn đề nổi lên là việc thẩm định giá, "thổi" giá cao, đặc biệt với thiết bị y tế. Đại biểu cho rằng, tình trạng trên xảy ra do có lỗ hổng trong quy định pháp luật ở Luật Giá hiện hành.

Đại biểu Nguyễn Minh Đức (đoàn TP Hồ Chí Minh): Cần quy định bắt buộc phải báo cáo kết quả thẩm định giá, chứ không phải chỉ báo cáo khi yêu cầu để phòng ngừa trường hợp thông đồng thao túng giá gây hậu quả nghiêm trọng.

Nhận thức điều đó, cơ quan soạn thảo đã sửa đổi các điều khoản này để khắc phục những bất cập hiện hành, cụ thể ở Điều 47, Điều 53 dự luật. Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Minh Đức cho rằng cần có quy định chặt chẽ hơn nữa về nghĩa vụ, trách nhiệm của thẩm định viên trong vấn đề thẩm định giá.

Dự luật quy định: Thẩm định viên về giá có nghĩa vụ giải trình hoặc bảo vệ báo cáo kết quả thẩm định giá do mình thực hiện với khách hàng thẩm định giá hoặc bên thứ ba được sử dụng báo cáo kết quả thẩm định giá theo hợp đồng thẩm định giá khi có yêu cầu; giải trình báo cáo kết quả thẩm định giá do mình thực hiện với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi có yêu cầu theo quy định của pháp luật.

Góp ý về quy định trên, đại biểu Nguyễn Minh Đức cho rằng, để bảo vệ cán bộ, tránh trường hợp xảy ra các vụ việc vi phạm, cần quy định bắt buộc phải báo cáo kết quả thẩm định giá, chứ không phải chỉ báo cáo khi yêu cầu - Điều này nhằm bảo đảm hậu kiểm đầy đủ chặt chẽ trong thẩm định giá, phòng ngừa trường hợp thông đồng thao túng giá gây hậu quả nghiêm trọng.

Cũng chung mối quan tâm đến việc thẩm định giá, đại biểu Nguyễn Tuấn Thịnh (đoàn TP Hà Nội) cho biết, về hoạt động thẩm định giá của nhà nước, dự thảo luật quy định chưa chặt chẽ về trách nhiệm, năng lực chuyên môn của thành viên Hội đồng thẩm định giá.

Đại biểu Nguyễn Tuấn Thịnh đề nghị cần quy định rõ tất cả các thành viên Hội đồng thẩm định giá đều cần có các chứng nhận chuyên môn đầy đủ, để bảo đảm tất cả đều có đủ năng lực chuyên môn, chịu trách nhiệm trước pháp luật về các ý kiến, nhận định, đánh giá chuyên môn của mình; đồng thời cũng cần liên tục cập nhật kiến thức, kỹ năng chuyên môn để bảo đảm việc thẩm định giá được thực hiện đúng theo các quy định của pháp luật.

THẢO PHƯƠNG