Sửa luật, khắc phục tình trạng lạm dụng yêu cầu người dân cung cấp lý lịch tư pháp

Sáng 5/9, tiếp tục phiên họp thứ 49, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận và cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp.

Thượng tướng Nguyễn Văn Long, Thứ trưởng Bộ Công an trình bày tờ trình. Ảnh: Media Quốc hội.

Thay mặt Chính phủ, trình bày tờ trình, Thượng tướng Nguyễn Văn Long, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, dự án luật sửa đổi, bổ sung 26/57 Điều; bãi bỏ 2 Điều của Luật Lý lịch tư pháp năm 2009.

Nêu một số nội dung sửa đổi, hoàn thiện, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, dự thảo luật được sửa đổi theo hướng mở rộng phạm vi quản lý lý lịch tư pháp và quyền yêu cầu cấp lý lịch tư pháp, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp để phù hợp với chủ trương chung, đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước.

Dự thảo luật cũng sửa đổi mô hình cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp từ hai cấp phân tán thành cơ sở dữ liệu tập trung, thống nhất. Đồng thời, sửa đổi quy định về tiếp cận, cập nhật thông tin lý lịch tư pháp cho phù hợp với mô hình cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp một cấp và chức năng, nhiệm vụ của Bộ Công an.

Thượng tướng Nguyễn Văn Long cho biết, dự thảo luật cũng sửa đổi, bổ sung một số thông tin lý lịch tư pháp để phù hợp với quy định của các luật có liên quan.

Đặc biệt, theo Thượng tướng Nguyễn Văn Long, luật lần này sửa đổi, bổ sung quy định về việc sử dụng phiếu lý lịch tư pháp nhằm khắc phục tình trạng lạm dụng phiếu lý lịch tư pháp số 2.

"Hiện nay, nhiều thủ tục hành chính và cơ quan yêu cầu người dân cung cấp lý lịch tư pháp một cách lạm dụng", ông Long nói.

Theo quy định của Luật Lý lịch tư pháp, phiếu lý lịch tư pháp số 2 được cấp cho cơ quan tiến hành tố tụng để phục vụ hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và cấp cho cá nhân để người đó biết được nội dung về lý lịch tư pháp của mình.

Nội dung phiếu lý lịch tư pháp số 2 có tình trạng án tích; thông tin về việc cấm đảm nhiệm chức vụ, thành lập, quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã…

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Media Quốc hội.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực ủy ban đề nghị nghiên cứu, bổ sung vào dự thảo luật quy định mang tính nguyên tắc về các trường hợp được yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp.

Theo Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, việc tiếp tục duy trì quy định về cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 cho cá nhân để họ biết được nội dung về lý lịch tư pháp của mình là cần thiết.

"Để hạn chế việc lạm dụng yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2, đề nghị nghiên cứu, bổ sung vào dự thảo luật quy định nghiêm cấm các cơ quan, tổ chức, đơn vị yêu cầu cá nhân phải cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 khi thực hiện các thủ tục hành chính thông thường hoặc trong các quan hệ dân sự, lao động...", ông Tùng nói.

Thảo luận nội dung này, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề nghị rà soát tình trạng lạm dụng yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 vì đây là hạn chế nổi bật trong thực tiễn 15 năm thực hiện Luật Lý lịch tư pháp.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề nghị rà soát tình trạng lạm dụng yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2. Ảnh: Media Quốc hội.

Để khắc phục, dự thảo luật sửa đổi theo hướng quy định các cơ quan tổ chức chỉ có quyền yêu cầu cấp thông tin lý lịch tư pháp, không được yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp như luật hiện hành.

"Nếu các cơ quan tổ chức không thực hiện quyền yêu cầu cấp thông tin mà lại chuyển hóa thành yêu cầu cá nhân đương sự phải nộp phiếu lý lịch tư pháp để bổ sung hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính, tình trạng lạm dụng phiếu này vẫn có thể xảy ra", bà Thanh nêu quan điểm.

Do đó, Phó chủ tịch Quốc hội đề nghị bổ sung quy định rõ ràng hơn về việc các cơ quan, tổ chức không yêu cầu cá nhân phải nộp phiếu lý lịch tư pháp, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Phó chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện Lê Thị Nga đồng tình với việc giữ hai loại phiếu lý lịch tư pháp số 1 và số 2, rút ngắn thời hạn cấp phiếu xuống 5 ngày, nhưng đề nghị thu hẹp các trường hợp kéo dài thời hạn đến 15 ngày.

Trang Trần