Sửa Luật Phá sản: Bổ sung thủ tục, cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp phục hồi

Chiều 12/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự thảo Luật Phá sản (sửa đổi).

Sửa tên gọi thành Luật Phục hồi, phá sản

Theo tờ trình của Tòa án nhân dân tối cao, tên gọi của Luật Phá sản được đề xuất sửa đổi thành Luật Phục hồi, phá sản. Điều này nhằm bảo đảm đúng mục tiêu, định hướng xây dựng Luật là khuyến khích, ưu tiên phục hồi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, hợp tác xã ngay từ khi có nguy cơ mất khả năng thanh toán để khơi thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế, tránh tâm lý e ngại thủ tục phá sản.

Đa số thành viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành với đề xuất này và cho rằng tên gọi mới thể hiện tinh thần khuyến khích doanh nghiệp phục hồi, không mặc định phá sản là kết cục cuối cùng. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng việc đổi tên sẽ kéo theo việc điều chỉnh hàng loạt văn bản quy phạm pháp luật liên quan, gây tốn kém thời gian và nguồn lực.

Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến trình bày tờ trình

Về nội dung cụ thể, một điểm mới của dự thảo Luật là việc xây dựng thủ tục phục hồi như một chế định độc lập, được thực hiện trước thủ tục phá sản. Đây là thay đổi quan trọng so với luật hiện hành, nhằm tạo cơ hội cho doanh nghiệp, hợp tác xã đang khó khăn về tài chính có thể tái cơ cấu, duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh trước khi phải chấm dứt sự tồn tại.

Cơ quan thẩm tra đánh giá việc bổ sung thủ tục phục hồi là cần thiết, phù hợp với thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, cơ chế thực thi cần tiếp tục được hoàn thiện, nhất là việc phân định rõ mối quan hệ giữa thủ tục phục hồi và thủ tục phá sản để tránh chồng chéo, kéo dài thời gian xử lý vụ việc.

Tại dự thảo, nhiều quy định, thủ tục đã được lược bỏ để rút ngắn thời gian, đơn giản hóa thủ tục giải quyết. Theo đó, việc kiểm kê tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã Luật hiện hành là 30 ngày và có thể gia hạn thêm 30 ngày, dự thảo Luật rút ngắn thời hạn kiểm kê tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã là 15 ngày và việc gia hạn cũng là 15 ngày. Thời hạn gửi giấy đòi nợ rút ngắn từ 30 ngày còn 15 ngày, lập danh sách chủ nợ rút ngắn từ 15 ngày còn 07 ngày,…

Về thủ tục phục hồi kinh doanh, dự thảo sửa đổi quy định doanh nghiệp, hợp tác xã xây dựng phương án phục hồi hoạt động kinh doanh sau khi có nghị quyết của hội nghị chủ nợ về việc áp dụng biện pháp phục hồi hoạt động kinh doanh và phải tổ chức một hội nghị chủ nợ khác để thông qua phương án phục hồi hoạt động kinh doanh theo hướng phải có phương án phục hồi hoạt động kinh doanh trước để Hội nghị chủ nợ thông qua tại một phiên họp nhằm đẩy nhanh tiến độ, nâng cao hiệu quả giải quyết phá sản.

Đối với doanh nghiệp, hợp tác xã có ít chủ nợ, số nợ nhỏ hoặc quy mô doanh nghiệp, hợp tác xã nhỏ, siêu nhỏ, dự thảo đã quy định thủ tục rút gọn.

Đề xuất dùng ngân sách hỗ trợ chi phí phá sản cho doanh nghiệp

Bên cạnh đó, dự thảo bổ sung quy định về lệ phí phục hồi, chi phí phục hồi và tạm ứng chi phí phá sản, phục hồi. Theo Tòa án nhân dân tối cao, thực tiễn giải quyết phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã cho thấy, một trong những điểm nghẽn lớn nhất dẫn tới đình trệ vụ việc là vấn đề tạm ứng chi phí phá sản, chi trả chi phí phá sản trong những trường hợp không phải nộp tạm ứng chi phí phá sản hoặc doanh nghiệp, hợp tác xã không còn tiền, tài sản để nộp hoặc doanh nghiệp, hợp tác xã còn tài sản nhưng không thể bán để bảo đảm chi phí phá sản.

Để giải quyết vấn đề này, hiện có hai quan điểm khác nhau. Quan điểm thứ nhất cho rằng, quy định tạm ứng chi phí phá sản, nguồn chi trả chi phí phá sản trong trường hợp trên do ngân sách nhà nước bảo đảm.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Còn theo quan điểm thứ hai, tạm ứng chi phí phá sản, nguồn chi trả chi phí phá sản trong trường hợp trên được bảo đảm thông qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ theo quy định của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ và các quỹ khác theo quy định của pháp luật có nội dung hỗ trợ doanh nghiệp. Cơ quan soạn thảo lựa chọn theo quan điểm thứ nhất.

Đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng tán thành việc Nhà nước có thể bảo đảm chi trả chi phí phá sản trong trường hợp doanh nghiệp không còn tài sản. Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị cần phải đánh giá tác động của việc dùng ngân sách nhà nước để chi trả chi phí phá sản nhằm bảo đảm tính khả thi, tránh lạm dụng chính sách gây thất thoát, lãng phí ngân sách nhà nước; đồng thời, cần phải xác định cụ thể nguồn kinh phí và trình tự, thủ tục phù hợp với quy định của Luật Ngân sách nhà nước.

Cũng theo báo cáo thẩm tra, khi doanh nghiệp, hợp tác xã đang trong tình trạng khó khăn về tài chính nộp đơn yêu cầu áp dụng thủ tục phục hồi với kỳ vọng sẽ được hỗ trợ và kiểm soát được tình trạng khó khăn nhằm có thời gian hợp lý để tái cấu trúc, thực hiện các hoạt động phục hồi sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, các quy định tại dự thảo Luật hiện nay chưa thể hiện rõ về các hỗ trợ và tạo điều kiện để doanh nghiệp, hợp tác xã có thể thực hiện được các hoạt động phục hồi.

Do đó, để thực hiện được chính sách hỗ trợ và khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã áp dụng thủ tục phục hồi có tính khả thi và mang lại hiệu quả, đề nghị nghiên cứu quy định tại dự thảo Luật theo hướng Nhà nước sẽ giãn, hoãn các loại thuế cho doanh nghiệp, hợp tác xã nợ thuế trong giai đoạn thực hiện phục hồi hoặc trong thời hạn nhất định kể từ ngày Tòa án công nhận nghị quyết của hội nghị chủ nợ thông qua phương án phục hồi hoạt động kinh doanh có hiệu lực.

Hoàng Yến