Sữa rửa mặt Vinatid của Dược mỹ phẩm GAMMA sai công thức... hại da?

Mới đây, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã ban hành Công văn số 2633/QLD-MP về việc đình chỉ lưu hành, thu hồi sản phẩm Vinatid, số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm 004149/20/CBMP-HCM, cấp ngày 05/10/2020.

Sản phẩm do Công ty TNHH MTV sản xuất dược - mỹ phẩm GAMMA chịu trách nhiệm đưa ra thị trường, địa chỉ doanh nghiệp kê khai trên hồ sơ công bố: Số nhà 18 đường Nguyễn Hậu, phường Tân Thành, quận Tân Phú (cũ), TP HCM; Chi nhánh - Công ty TNHH MTV sản xuất dược - mỹ phẩm GAMMA, địa chỉ: Số nhà 201/21 Nguyễn Thị Né, Ấp Phú Hiệp, xã Phú Hòa Đông, huyện Củ Chi (cũ), TP HCM sản xuất.

Lý do thu hồi, tiêu hủy do có thành phần công thức không đúng với hồ sơ đã công bố.

Trao đổi với PV Khoa học và Đời sống/ Báo Tri thức và Cuộc sống, bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết, chuyên gia da liễu cho biết, sai lệch trong công thức mỹ phẩm là một vi phạm nghiêm trọng, không chỉ làm mất niềm tin người tiêu dùng mà còn đe dọa trực tiếp đến sức khỏe làn da.

“Với các sản phẩm sử dụng trực tiếp trên da mặt – vùng nhạy cảm và dễ kích ứng việc thay đổi thành phần công thức mà không được kiểm soát hoặc công bố chính thức có thể gây hậu quả nghiêm trọng như dị ứng, kích ứng, nổi mẩn đỏ, hoặc phá vỡ hàng rào bảo vệ da. Trong trường hợp xấu hơn, da có thể bị nhiễm khuẩn, nhiễm nấm, hoặc để lại thâm, sẹo khó hồi phục”, bác sĩ Tuyết phân tích.

Mặc dù được công bố là mỹ phẩm, sản phẩm Vinatid lại được quảng cáo với các công dụng mang tính chất điều trị như “hỗ trợ điều trị các bệnh về da”, “ngăn ngừa mụn trứng cá”… – những lời giới thiệu không đúng với hồ sơ công bố.

“Một sản phẩm chăm sóc da chỉ được gọi là mỹ phẩm nếu có tác dụng làm sạch, dưỡng hoặc bảo vệ bề mặt da. Khi đã nói đến điều trị, thì đó là lĩnh vực của dược phẩm. Nếu công dụng thật sự đạt được như quảng cáo, cần phải có nghiên cứu lâm sàng, thử nghiệm và cấp phép rõ ràng. Việc nói quá, nói không đúng công dụng khiến người tiêu dùng nhầm tưởng rằng đây là thuốc da liễu, từ đó sử dụng sai cách, kéo dài tình trạng bệnh”, bác sĩ Tuyết nhấn mạnh.

Bác sĩ Tuyết cảnh báo, không ít người dùng, đặc biệt là thanh thiếu niên bị mụn, đã sử dụng Vinatid như một giải pháp điều trị thay cho việc đi khám bác sĩ.

“Đây là một quan niệm sai lầm và nguy hiểm. Mụn trứng cá, viêm da cơ địa, hay viêm nang lông đều là bệnh lý cần chẩn đoán cụ thể, có phác đồ điều trị rõ ràng. Nếu dùng mỹ phẩm không rõ thành phần, không phù hợp với tình trạng da, người bệnh không những không cải thiện mà còn có thể làm trầm trọng thêm bệnh lý, thậm chí để lại biến chứng lâu dài như rỗ da, nhiễm trùng da”.

Vinatid lưu hành trên thị trường suốt một thời gian dài trước khi bị phát hiện công thức sai lệch. Điều này cho thấy lỗ hổng trong hệ thống hậu kiểm mỹ phẩm, đặc biệt là các sản phẩm chăm sóc da mang tính “bán thuốc dưới dạng mỹ phẩm”.

“Các doanh nghiệp thay đổi công thức sau khi được cấp phép nếu không bị kiểm tra ngẫu nhiên, rất khó phát hiện. Đây là lỗ hổng tiềm ẩn nguy cơ lớn với người tiêu dùng”, bác sĩ Tuyết nhận định.

Bác sĩ Tuyết đề xuất cần tăng cường kiểm tra đột xuất đối với các sản phẩm mỹ phẩm đang lưu hành trên thị trường nhằm kịp thời phát hiện và ngăn chặn các vi phạm. Đồng thời công khai danh sách các sản phẩm vi phạm để người tiêu dùng và bác sĩ dễ dàng nhận biết, tránh sử dụng nhầm lẫn.

Bên cạnh đó, theo bác sĩ Tuyết, cần nâng mức xử phạt đối với các hành vi gian dối, bao gồm đình chỉ hoạt động, rút giấy phép lưu hành, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có dấu hiệu cố ý vi phạm. Đặc biệt, với những sản phẩm mỹ phẩm có tuyên bố liên quan đến điều trị các bệnh lý da liễu, cần bắt buộc phải trải qua thử nghiệm lâm sàng và có xác nhận từ cơ quan chuyên môn trước khi được phép lưu hành.

Cuối cùng, bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết khuyến cáo, người dân cần hết sức tỉnh táo và thận trọng trước những quảng cáo mỹ phẩm có dấu hiệu “nói quá”, đặc biệt là các sản phẩm được giới thiệu với công dụng điều trị bệnh da liễu như mụn trứng cá, viêm da, nám hay tàn nhang.

Bác sĩ nhấn mạnh, mỹ phẩm dù là sản phẩm chăm sóc da cao cấp cũng không thể thay thế thuốc điều trị hay can thiệp y tế chuyên sâu. Việc nhầm lẫn giữa mỹ phẩm và thuốc rất dễ dẫn đến tình trạng tự điều trị sai cách, khiến bệnh da không những không thuyên giảm mà còn nặng thêm, để lại hậu quả như tổn thương da, nhiễm trùng, rối loạn sắc tố, sẹo thâm hoặc rỗ mặt.

Nếu xuất hiện các vấn đề về da, người dân tuyệt đối không nên tự ý dùng sản phẩm trôi nổi, không rõ thành phần, không có sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa. Thay vào đó, nên chủ động đến khám tại các cơ sở da liễu uy tín để được chẩn đoán chính xác, tư vấn đúng tình trạng da và có phác đồ điều trị phù hợp. Việc điều trị da liễu cần có sự theo dõi y khoa và kiểm soát chuyên môn, không thể dựa vào cảm tính hay tin vào những lời quảng cáo thiếu căn cứ.

Thông báo của Cục Quản lý Dược - Ảnh chụp màn hình

Dưới góc nhìn pháp lý, trao đổi với PV Khoa học và Đời sống/ Báo Tri thức và Cuộc sống, luật sư Nguyễn Trọng Hòa (Đoàn Luật sư TP HCM) nhận định, vụ việc của Công ty TNHH MTV sản xuất dược - mỹ phẩm GAMMA là hành vi vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật về quản lý mỹ phẩm, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người tiêu dùng và sức khỏe cộng đồng.

Theo luật sư Hòa, việc sản phẩm Vinatid bị phát hiện có thành phần công thức không đúng với hồ sơ công bố đã vi phạm nghiêm trọng các quy định của Luật Dược (Luật số 105/2016/QH13) và các quy định chuyên ngành liên quan đến quản lý mỹ phẩm, đặc biệt là Thông tư 06/2011/TT-BYT và các quy định hướng dẫn công bố, lưu hành mỹ phẩm. Đây là hành vi vi phạm nghĩa vụ trung thực trong công bố thành phần, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và an toàn của người tiêu dùng.

Đặc biệt, hành vi này còn vi phạm quy định tại Nghị định 117/2020/NĐ-CP của Chính phủ – quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. Cụ thể, theo Điều 55 Nghị định 117, hành vi lưu hành mỹ phẩm có thành phần không đúng với hồ sơ đã công bố sẽ bị xử phạt hành chính, đồng thời bị buộc thu hồi và tiêu hủy toàn bộ sản phẩm vi phạm.

“Việc thay đổi công thức sản phẩm mà không cập nhật và được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận không chỉ vi phạm hành chính, mà còn có thể gây nguy hiểm cho người sử dụng, đặc biệt khi sản phẩm được quảng bá là có tác dụng điều trị mụn, chăm sóc da nhạy cảm”, luật sư Nguyễn Trọng Hòa phân tích.

Theo luật sư Hòa, trong trường hợp xác minh được rằng doanh nghiệp cố ý ghi sai thành phần nhằm trục lợi, giảm chi phí, hoặc lừa dối người tiêu dùng, thì hành vi này không còn dừng lại ở mức xử phạt hành chính, mà có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 194 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là mỹ phẩm.

“Nếu hậu quả sức khỏe xảy ra cho người tiêu dùng do dùng sản phẩm có thành phần không đúng, trách nhiệm hình sự có thể được đặt ra. Cơ quan điều tra hoàn toàn có thể vào cuộc nếu phát hiện dấu hiệu gian dối có hệ thống”, luật sư Hòa nhận định.

Ảnh minh họa/ Nguồn internet

Luật sư Hòa nhấn mạnh, trách nhiệm trong vụ việc này không chỉ thuộc về cá nhân sản xuất, mà thuộc về toàn bộ hệ thống điều hành, kiểm soát chất lượng của doanh nghiệp. Theo quy định pháp luật, doanh nghiệp đưa sản phẩm ra thị trường phải chịu trách nhiệm toàn diện về chất lượng, độ an toàn và thông tin ghi trên nhãn sản phẩm, bao gồm cả sự phù hợp giữa công thức thực tế và hồ sơ công bố.

“Việc lưu hành sản phẩm sai thành phần thể hiện sự lỏng lẻo, thậm chí là thiếu trung thực trong khâu sản xuất, kiểm nghiệm và kiểm soát nội bộ”, luật sư Hòa phân tích.

Trước thực trạng này, luật sư Nguyễn Trọng Hòa đề xuất các cơ quan chức năng cần: Tăng cường kiểm tra đột xuất các sản phẩm mỹ phẩm đã công bố, đặc biệt các sản phẩm có công dụng liên quan đến chăm sóc da bệnh lý; Công khai danh sách sản phẩm vi phạm trên các phương tiện truyền thông chính thức để người tiêu dùng và cán bộ y tế kịp thời nhận biết; Nâng mức xử phạt hành chính, áp dụng các biện pháp mạnh như tạm đình chỉ hoạt động sản xuất, rút giấy phép công bố sản phẩm, chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra nếu có dấu hiệu gian dối có hệ thống; Bổ sung quy định yêu cầu thử nghiệm lâm sàng hoặc đánh giá an toàn bắt buộc với các mỹ phẩm tuyên bố có tác dụng điều trị bệnh lý da liễu.

Cuối cùng, luật sư Hòa cảnh báo người tiêu dùng không nên quá tin tưởng vào các quảng cáo mỹ phẩm, đặc biệt là các sản phẩm tự nhận có công dụng điều trị.

“Chỉ nên sử dụng các sản phẩm đã được công bố đầy đủ, có thông tin rõ ràng, được kiểm định từ các cơ quan y tế, và đặc biệt nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa nếu có vấn đề về da. Đó là cách tự bảo vệ sức khỏe và góp phần làm sạch thị trường mỹ phẩm”, luật sư nhấn mạnh.

Cục Quản lý Dược đề nghị Sở Y tế các tỉnh, thành phố thông báo cho các cơ sở kinh doanh, sử dụng mỹ phẩm trên địa bàn ngừng ngay việc kinh doanh, sử dụng sản phẩm Vinatid và trả lại cơ sở cung ứng sản phẩm; Tiến hành thu hồi, tiêu hủy sản phẩm Vinatid vi phạm; Kiểm tra, giám sát các đơn vị thực hiện thông báo; Xử lý các đơn vị vi phạm theo quy định hiện hành.

Công ty TNHH MTV sản xuất dược - mỹ phẩm GAMMA, Chi nhánh - Công ty TNHH MTV sản xuất dược - mỹ phẩm GAMMA phải gửi thông báo thu hồi tới những nơi phân phối, sử dụng sản phẩm Vinatid; Tiếp nhận sản phẩm trả lại từ các cơ sở kinh doanh và tiến hành thu hồi, tiêu hủy toàn bộ sản phẩm Vinatid không đáp ứng theo quy định. Đồng thời gửi báo cáo thu hồi, tiêu hủy sản phẩm Vinatid về Cục Quản lý Dược trước ngày 30/09/2025.

Cục đề nghị Sở Y tế TP HCM giám sát Công ty TNHH MTV sản xuất dược - mỹ phẩm GAMMA, Chi nhánh - Công ty TNHH MTV sản xuất dược - mỹ phẩm GAMMA trong việc thực hiện thu hồi, tiêu hủy 1 sản phẩm nêu trên không đáp ứng quy định; Kiểm tra Công ty TNHH MTV sản xuất dược - mỹ phẩm GAMMA, Chi nhánh - Công ty TNHH MTV sản xuất dược - mỹ phẩm GAMMA trong việc chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý mỹ phẩm trong hoạt động sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm; Xử lý, xử phạt vi phạm theo quy định hiện hành. Báo cáo kết quả kiểm tra, giám sát về Cục Quản lý Dược trước ngày 15/10/2025.

Trương Hiền