Sức bật mới cho vùng đặc biệt khó khăn Cao Bằng

Chính sách đúng, đầu tư trúng

Theo Quyết định số 1227/QĐ-TTg ngày 14/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ, dân tộc Lô Lô tại Cao Bằng là một trong 14 dân tộc thuộc diện đặc biệt khó khăn giai đoạn 2021 - 2025. Bên cạnh đó, tỉnh còn có nhiều dân tộc thiểu số khác như Tày, Nùng, Mông, Dao… cũng nằm trong nhóm còn nhiều khó khăn và hạn chế chế về điều kiện phát triển.

Nhờ nguồn lực từ các chương trình, dự án, đặc biệt là Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 (Quyết định 1719/QĐ-TTg), nhiều địa bàn khó khăn đã được đầu tư hạ tầng, hỗ trợ sinh kế, góp phần cải thiện đời sống người dân. Dù vậy, hành trình giảm nghèo của các nhóm dân tộc thiểu số vẫn đối mặt với không ít thách thức.

Nhiều địa bàn khó khăn ở Cao Bằng đã được đầu tư, hỗ trợ sinh kế, góp phần cải thiện đời sống người dân. Ảnh: HN

Trước khi sáp nhập, xã Thượng Thôn (huyện Quảng Hà cũ), nay là xã Lũng Nặm) có hơn 4.200 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào Nùng và Mông - hai dân tộc thuộc diện còn nhiều khó khăn theo Quyết định 1227/QĐ-TTg. Địa hình chia cắt, núi đá vôi dựng đứng, hạ tầng thiếu thốn cùng tình trạng khan hiếm nước sinh hoạt và sản xuất khiến đời sống người dân vô cùng vất vả. Năm 2022, một số hộ dân còn bị lôi kéo tham gia tổ chức tôn giáo bất hợp pháp Dương Văn Mình; riêng xóm Sỹ Điêng có tới một nửa số hộ từng bị ảnh hưởng.

Để giúp người dân thoát khỏi những tác động tiêu cực này, chính quyền địa phương kết hợp tuyên truyền, vận động với việc đầu tư hạ tầng và hỗ trợ sinh kế. Từ năm 2022 đến nay, nguồn vốn từ Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã mang lại “luồng sinh khí mới” cho vùng đất gian khó.

Tính đến tháng 8/2025, Cao Bằng đã hỗ trợ gần 13.000 hộ có téc chứa nước, hoàn thành 53 công trình nước sạch đưa vào sử dụng. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số giảm 4,66%, nhiều gia đình đã vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống. Một trong những công trình thiết thực là bể nước sinh hoạt tập trung Lũng Cuổi (xóm Lũng Giàng), được phê duyệt tháng 3/2024 với kinh phí gần 870 triệu đồng. Song song với đó, các hộ dân còn được hỗ trợ téc nước để chủ động tích trữ nước sinh hoạt tại nhà.

Chính sách hỗ trợ nhà ở thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cũng được triển khai quyết liệt, giúp đồng bào “an cư để lạc nghiệp”. Nhiều ngôi nhà mới khang trang đã thay thế những mái nhà tạm bợ giữa núi đá. Ông Lý Văn Nó (xóm Sỹ Điêng) chia sẻ: trước đây, nghe lời kẻ xấu nên bỏ ruộng không làm. Giờ được Nhà nước giúp đỡ, tôi yên tâm trồng ngô, trồng lạc. Có nhà mới vững chãi, cuộc sống cũng dần ổn định.

Động lực then chốt cho công cuộc giảm nghèo

Nguồn vốn từ Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã giúp Cao Bằng hoàn thiện nhiều công trình hạ tầng thiết yếu; đồng thời, tháo gỡ những vấn đề bức thiết trong đời sống đồng bào. Đặc biệt, chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất đã mang lại “cần câu” cho người dân, tạo nền tảng sinh kế bền vững. Đến nay, toàn tỉnh đã triển khai gần 1.000 dự án phát triển các loại cây trồng, vật nuôi chủ lực như quế, hồi, trâu, bò… Nhờ đó, trong năm 2024, Cao Bằng giảm được hơn 6.000 hộ nghèo so với năm 2023 - một kết quả đáng ghi nhận. Tuy vậy, tỷ lệ hộ nghèo trong các dân tộc Mông, Nùng, Dao vẫn duy trì ở mức cao.

Theo kết quả điều tra kinh tế - xã hội 53 dân tộc thiểu số lần thứ III (Bộ Dân tộc và Tôn giáo, 7/2025), Cao Bằng có 125.823 hộ dân tộc thiểu số, trong đó 32.154 hộ là hộ nghèo. Ngay tại địa bàn Thượng Thôn (cũ), tỷ lệ hộ nghèo vẫn chiếm hơn 69%, hộ cận nghèo khoảng 10%. Những con số này phản ánh nhu cầu cấp thiết về một “cú hích” chính sách mạnh mẽ hơn để tạo đột phá giảm nghèo trong nhóm dân tộc đặc biệt khó khăn.

Theo đại diện Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Cao Bằng, Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tiếp tục là nguồn lực chủ đạo giúp tỉnh phát triển, nâng cao đời sống người dân. Tỉnh đặt mục tiêu giải ngân tối thiểu 85% kế hoạch vốn trong năm 2025; đồng thời, đề xuất kéo dài thời gian thực hiện vốn sang năm 2026, nhằm tạo điều kiện cho các đơn vị mới sáp nhập ổn định tổ chức và bảo đảm hiệu quả đầu tư.

Thực tế, sau sáp nhập, khối lượng công việc tại các địa phương tăng mạnh, dẫn đến tiến độ triển khai gặp nhiều vướng mắc. Do đó, việc kéo dài thời gian sử dụng vốn là hoàn toàn hợp lý và cần thiết. Chủ tịch UBND xã Tổng Cọt Dương Văn Thịnh cho biết: sau khi sáp nhập từ 3 xã cũ, chúng tôi được đầu tư hơn 52 tỷ đồng cho hạ tầng, gần 18 tỷ đồng cho các dự án sự nghiệp. Hiện toàn xã đang tập trung hỗ trợ cây giống, phân bón và phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững, sát thực tế để tránh lãng phí.

Những dự án sản xuất theo chuỗi giá trị đang mở ra cơ hội mới cho người dân vùng cao, giúp họ không chỉ thoát nghèo mà còn từng bước làm giàu trên chính mảnh đất quê hương. Đây chính là hướng đi bền vững để Cao Bằng hiện thực hóa mục tiêu giảm nghèo nhanh, toàn diện và không ai bị bỏ lại phía sau.

Lưu Huệ