Sức hấp dẫn của người máy trí tuệ nhân tạo

Sức hấp dẫn của người máy trí tuệ nhân tạo. Ảnh minh họa: AFP

Trong tương lai, người máy được trang bị AI mới nhất với hình dáng được mô phỏng chi tiết cao độ chắc chắn sẽ từ từ bước vào thế giới của con người, làm thay đổi phương thức sống và đẩy nhanh tiến trình phát triển lịch sử.

Với AI, trí tưởng tượng của những người đam mê hoạt hình, truyện tranh và trò chơi điện tử (Otaku) đều như được khắc họa rõ nét. Họ không cần phải bận tâm hẹn hò, chỉ cần xây dựng một hình mẫu bạn đời lý tưởng mà mình thích, kết hợp với AI phù hợp tính cách của họ thì có thể ở bên nhau mãi mãi.

Thậm chí, tỷ phú Elon Musk, ông chủ hãng xe điện Tesla, dự đoán người máy sẽ trở thành "bạn tình" của con người, không sợ sóng gió tình yêu, không sợ bị phản bội hay ruồng bỏ. Điều này sẽ viết lại đời sống tình yêu, và đương nhiên cũng viết lại tiểu thuyết tình yêu lãng mạn.

Tiểu thuyết tình yêu có thể viết về "tình yêu dang dở giữa người và máy móc", cảm xúc tinh tế giữa con người và người máy. Tuy nhiên, rất khó dự đoán liệu cuối cùng người máy có nhận thức được sự độc lập của mình mà không bị con người nhìn thấu hay không.

Hiện nay, các nhà khoa học và các tiểu thuyết gia khoa học viễn tưởng đều không có sự đồng thuận đối với vấn đề này. Tuy nhiên, phần mềm trí tuệ nhân tạo ChatGPT (Chat Generative Pre-training Transformer, là một chatbot do OpenAI phát triển), ngày nay đã khiến ông Elon Musk lo sợ. Ông cho rằng "nó lợi hại đáng kinh ngạc, chúng ta rất gần với AI mạnh mẽ và nguy hiểm".

Bậc thầy tiểu thuyết khoa học viễn tưởng Isaac Asimov từng đưa ra ba nguyên tắc của người máy: Thứ nhất, người máy không thể làm hại con người, hoặc không thể ngồi nhìn con người bị làm hại. Thứ hai, người máy phải phục tùng mệnh lệnh của con người. Thứ ba, người máy có thể bảo vệ mình trong điều kiện không vi phạm quy tắc thứ nhất và thứ hai.

Tuy nhiên, với sự phát triển vượt bậc của người máy trong tương lai, những quy tắc này có thể sẽ bị thay đổi.

Mấu chốt là chỉ số thông minh (IQ) AI của người máy đã vượt qua con người, hơn nữa sẽ ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn. Trên cơ sở này, liệu người máy có thể phát triển khả năng tự nhận thức để bảo vệ mình và mở rộng lợi ích của bản thân hay không? Đây là vấn đề nan giải mà các nhà khoa học phải đối mặt.

Nhu cầu thị trường đòi hỏi mức độ AI của người máy ngày càng cao, nhưng nếu cao đến mức con người khó kiểm soát thì việc tạo ra người máy sẽ là cơn ác mộng tột cùng đối với con người.

Tất cả phụ thuộc vào việc liệu người máy có thể giao tiếp tự do với nhau hay không. Vài năm trước, các nhà khoa học đã báo cáo rằng hai người máy giao tiếp với nhau bằng một loại mật mã mà con người không hiểu gây ra sự nổi loạn kinh hoàng, các nhà khoa học đã ngay lập tức ngắt liên lạc này để ngăn chặn xảy ra sự cố tương tự.

Tuy nhiên, trong tương lai, hợp tác của AI chắc chắn cần sự tham gia của rất nhiều người máy và AI của những người máy này càng cao thì việc chúng tự động tạo ra phương thức để giao tiếp với nhau không phải là viễn tưởng. Đây là một tương lai không thể tránh khỏi, đồng thời cũng là thách thức nghiêm trọng mà con người phải đối diện.

Đây cũng là mối quan hệ yêu ghét giữa con người và người máy AI mạnh mẽ. Con người cần người máy có thể điều khiển và vâng lời, nhưng lại vừa có trí thông minh để thực hiện những nhiệm vụ khó khăn.

Đây đều là những mối quan hệ tinh tế đan xen giữa mâu thuẫn và yêu ghét, đồng thời cũng ẩn chứa sức hấp dẫn nghịch lý./.

Thạch Bình (P/v TTXVN tại Hong Kong)